Cafer Seydahmet Kırımer kabri başında anıldı

Kırım Tatar millî davasında ve fikriyatında önemli rol oynayan dava adamı, Emel Dergisinin kurucularından Cafer Seydahmet Kırımer, vefatının 65. yılında kabri başında anıldı. Emel Kırım Vakfı ve Emel Dergisi yönetimi, 6 Nisan 2025 tarihinde Cafer Seydahmet Kırımer'in Feriköy Mezarlığındaki kabrini ziyaret etti. Ziyaretçiler, Cafer Seydahmet Kırımer için dualar okudu. 

CAFER SEYDAHMET KIRIMER KABRİ BAŞINDA ANILDI

Kırım Tatar Millî Meclisi (KTMM) Türkiye Temsilcisi, Emel Kırım Vakfı Başkanı Zafer Karatay, Kırım Halk Cumhuriyetinde bakanlık görevi yapmış olan Cafer Seydahmet Kırımer, Kırım Tatar liderleri, mücadeleciler ve şehitler için Allah'tan rahmet dileyerek başladığı duasında, "Allah'ım, onun bütün ömrünü mücadelesine adadığı Kırım'ın istiklâlini tez zamanda görebilmeyi, Kırım'ın Rus işgalinden kurtarılmasını nasip eyle. Rus zulmü altında kalan halkımıza ve Rusya hapishanelerindeki tutsaklarımıza sabır ve güç ver ya Rabbi'm" dedi. 

Ayrıca Kırım'ın Rus işgalinden kurtarılması adına halkın birlik içinde mücadele edebilmesi için dua eden Karatay; sürgün yollarında hayatını kaybedenler, Numan Çelebicihan, İsmail Bey Gaspıralı, Türk dünyası için canını feda eden mücadeleciler, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ve tüm şehitlere Allah'tan rahmet diledi. 

KIRIM İSTİKLÂL DAVASI İÇİN ÖMRÜNÜ ADAYANLARA ALLAH'TAN RAHMET DİLEDİ

Emel Dergisi Editörü Bülent Tanatar ise yaptığı konuşmada, Cafer Seydahmet Kırımer'in Kırım'ın istiklâl davasının en önemli liderlerinden biri olduğunu vurguladı. Kendisini rahmetle andıklarını belirten Tanatar, "Kırım istiklâl davasına ömrünü adayanların ruhu şad olsun, hepsine müteşekkiriz." dedi.

ZAFER KARATAY'DAN MÜCADELEYE DESTEK ÇAĞRISI 

Karatay ise Kırımer'in kabri başındaki konuşmasında, mücadelecilerin büyük zorluklar altında büyük bir miras bıraktılarını belirtti. Cafer Seydahmet Kırımer, Numan Çelebicihan ve arkadaşlarının 1917'de Vatan Cemiyetini kurduklarını, kadınların seçme ve seçilme hakkına sahip olduğu bir anayasaya dayalı Kırım Halk Cumhuriyeti'ni tesis ettiklerini anımsatan Karatay, 2014 yılında Kırım'ın işgal edildiğini ve Rus baskı rejimi altında kaldığını belirtti. Karatay, şu anda 100'den fazla Kırım Tatarının Rus hapishanelerinde tutsak olduğunu aktararak, "Bu mücadeleye seyirci kalmayalım. Eğer Kırım için bir geleceğimiz olacaksa herkesin elini taşın altına koyması lazım. Günümüzde mücadele çok kolay. Elimizdeki telefonlarla mesaj yazarak, paylaşım yaparak, iyi hizmetler yapanlara destek vererek, Rus propagandası yapanları eleştirerek mücadelemize katkı sağlayabiliriz." çağrısında bulundu. 

Karatay, ayrıca Rus hapishanesinde haksız yere tutulan Kırım Tatarlarına mektup yazma kampanyasının devam ettiğini sözlerine ekledi.

Kırım Tatar siyasi tutsaklar tamamen özgür olana kadar mektup kampanyası devam edecek

CAFER SEYDAHMET KIRIMER KİMDİR?

Cafer Seydahmet Kırımer, 1 Eylül 1889’da Kırım’ın Kızıltaş köyünde hayata gözlerini açtı. İlk eğitimini Kırım’da alan Cafer Seydahmet, ortaokul ve lise eğitimini ise İstanbul’da tamamladı. Kırımer, üniversite eğitimini sürdürmek için 1911 yılında Paris’e taşındı. Paris’te Hukuk Fakültesinde eğitimini sürdüren Kırımer, yakın arkadaşlarıyla birlikte Kırım için mücadele etmeye başladı ve gizli bir teşkilât kurdu.

Rusya’da devrim başladığı sırada 1917 yılında Kırımer, Besarabya cephesinde asker olarak bulunmaktaydı. Besarabya’dan Odesa’ya geçen Kırımer, burada Kırım’da bulunan Numan Çelebicihan ile iletişime geçmişti. Kırımer bu dönemde, Çelebicihan’ın Başmüftülük görevine geçtiğini öğrenirken; kendinin de Vakıf İşleri Müdürlüğüne seçildiğini haber almıştır.

Bu dönemde Kırım’daki aydınlar yeni bir mücadelenin içindeydi. Bu mücadelede Kırım Halk Cumhuriyeti’ne adım adım giderken Cafer Seydahmet Kırımer, seçim kanunu ve anayasa taslağı hazırladı. Herson’da bulunan Kırım Süvarilerini Kırım’a geri getirdi. Kırım’da toplanan Kurultay’ın ardından 26 Aralık 1917’de ilan edilen Kırım Halk Cumhuriyeti dönemde yine önemli görevlerde bulundu. Kırım Halk Cumhuriyeti sırasında Kırımer, Hariciye ve Harbiye Bakanlığını yapmıştır. Bolşeviklerin Kırım Halk Cumhuriyeti’ni işgal etmesi ve Kırım Tatar aydınlarını katletmesi neticesinde yeni bir dönem başladı.

Kırım Tatar, Ukrayna ve Türkiye tarihinin sembol ismi olan Kırımer, Kırım Halk Cumhuriyeti’nde önemli görevler üstlendiği sırada Kıyiv’de kurulan Hruşevski hükûmeti ile dostane ilişkiler tesis etmiş, Bolşeviklerin Kırım’ı işgali üzerine Kıyiv’e giderek çalışmalarına bir süre de burada devam etmiştir. Daha sonra tekrar Kırım’a geçerek burada kurulan Süleyman Sulkiyeviç hükûmetinde yer alan Kırımer bu hükumetin Kasım 1918’de dağılmasıyla beraber bir süre İstanbul’da yaşamak zorunda kalmıştır.

Bu tarihten itibaren hayatı Kırım dışında sürgünde geçen Kırımer, 1932-1933 yıllarında Stalin’in uyguladığı politikaların sebep olduğu ve milyonlarca Ukraynalının açlıktan öldüğü Holodomor’u dünya kamuoyuna duyurmak için önemli çabalar sarf etmiştir. 1 Ocak 1930’da Romanya’da Müstecib Ülküsal 10 idealist arkadaşıyla, Emel Dergisi'ni yayımlamaya başlamış, Cafer Seydahmet Kırımer’in isteğiyle Kırım bağımsızlık davasının resmi yayın organı olan bu dergi, 1941 yılında Almanların Dobruca’ya gelmeleri üzerine ülkeden ayrılan Ülküsal’la birlikte Türkiye’ye taşınmıştır.

Daha sonraki hayatının önemli bir bölümünü Türkiye’de geçiren Kırımer, Kırım meselesinin Türk kamuoyunda anlaşılması için çeşitli faaliyetlerde bulunmuş, 3 Nisan 1960’ta İstanbul’da vefat etmiştir.

Kırım Haber Ajansı (QHA) olarak Cafer Seydahmet Kırımer'i vefatının yıldönümünde saygı, rahmet, minnet ve özlemle anıyoruz.