Ukrayna'da 2024 yılında öne çıkan gelişmeler neler oldu?

Rusya'nın Kırım’ı işgal ederek Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş yaklaşık 11 yıldır devam ediyor. Uluslararası toplumun, Rusya'nın Ukrayna'nın egemenliğini ihlâl ederek Kırım'ı işgal etmesine yeterince tepki göstermemesi işgalci Putin’in iştahını kabarttı ve 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya, Ukrayna’ya karşı topyekûn işgal girişimini başlattı. Yaklaşık 3 yıldır Ukrayna ordusu, potansiyel açısından kendisinden kat kat daha büyük bir düşmana karşı mücadele ediyor.

Rusya’nın haksız savaşı; on binlerce kişinin ölümüne, milyonlarca kişinin yerinden edilmesine, Ukrayna kentlerinin yerle bir olmasına ve ağır ekonomik hasarlara yol açtı.

Ukrayna’nın direnmesini, mücadele göstermesini beklemeyen Rusya Federasyonu, bu kez kritik altyapıyı hedef aldı. Ukrayna’nın enerji sistemini yok etmeye çalışan işgalci devlet, hava saldırılarını sıklaştırdı. Uluslararası hukuku birçok kez ihlal etti ve çok defa insanlık dışı eylemler gerçekleştirdi.

Ukrayna, Rusya’nın tüm saldırgan eylemlerine rağmen mücadelesine devam etti. Bu mücadele sürecinde yaşanan birkaç nokta, 2024 yılında iz bıraktı. Kırım Haber Ajansı (QHA), bu olayları sizin için derledi.

UKRAYNA ORDUSUNUN ÜST DÜZEY KOMUTA KADEMESİNDE ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER

2024 yılının başında Ukrayna ordusunun üst düzey yönetimi değiştirildi. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, 8 Şubat’ta Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı Valeriy Zalujnıy'ı görevden alarak yerine Kara Kuvvetleri Komutanlığı görevini yürüten Oleksandr Sırskıy'ı atadı. Ayrıca Tümgeneral Anatoliy Bargılevıç, Ukrayna Genelkurmay Başkanı görevine getirildi.
 

Yeni Ukrayna Başkomutanı Oleksandır Sırskıy kimdir?
 

UKRAYNA, DOĞAL GAZ BAĞIMSIZLIĞI KONUSUNDA ÖNEMLİ BİR ADIM ATTI

Ukrayna'nın doğal gaz ve petrol şirketi Naftogaz’ın eski Başkanı Oleksiy Çernışov, mart ayında Ukrayna'nın ilk kez sadece kendi doğal gazını kullanarak kışı geçirdiği duyurdu. Bunun tarihi bir olay olduğunu ve birkaç yıl öncesine kadar inanılmaz gibi göründüğünü belirten Çernışov, "Biz bunu yaptık ve gelecekte Ukrayna'nın enerji bağımsızlığı eğilimini desteklemeyi planlıyoruz" açıklamasını yaptı.

Ukrayna ilk kez sadece kendi doğal gazını kullanarak kışı geçirdi

UKRAYNA CUMHURBAŞKANI ZELENSKIY TÜRKİYE’Yİ ZİYARET ETTİ

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, 8 Mart 2024'te Türkiye’yi ziyaret etti. Ukrayna için inşa edilen korvetleri inceleyen Zelenskıy, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi. Görüşmede ikili ilişkiler, Ukrayna’ya verilen destek ve ayrıca Kırım Tatar siyasi tutsaklar dahil Rusya tarafından esir tutulan Ukrayna vatandaşlarının Rus esaretinden kurtarılması konuları ele alındı.

Zelenskıy, Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne destek veren Türkiye'ye teşekkür etti

UKRAYNA'DA 1944 KIRIM TATAR SOYKIRIMI KURBANLARI ANITI AÇILDI

18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Soykırımı Kurbanları Anıtı, 11 Eylül 2024 tarihinde Ukrayna’nın başkenti Kıyiv’deki Barış Parkı’nda açıldı. Tören, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy ve Kırım Tatar halkının millî lideri ve Ukrayna Milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun katılımıyla gerçekleşti.

İLK UKRAYNA BARIŞ ZİRVESİ YAPILDI

İsviçre'nin ev sahipliğinde 15-16 Haziran’da Ukrayna Barış Zirvesi gerçekleşti. Zirve, 90'dan fazla ülke ve kuruluşun katılımıyla gerçekleşirken, Zirve sonunda oluşturulan ortak bildiri ise 80 ülke ve 4 kuruluş tarafından onaylandı. Nükleer güvenlik, gıda güvenliği ve esir değişimi gibi üç temanın öne çıktığı bildiride Birleşmiş Milletler (BM) tüzüğünde yer alan "toprak bütünlüğü ve egemenliği saygının" Ukrayna'da kapsamlı, adil ve kalıcı bir barışın sağlanması için bir temel teşkil edeceği belirtildi.

Ukrayna Barış Zirvesi'nin sonuç bildirisi yayımlandı: Ortak karar ne oldu?

AVRUPA BİRLİĞİ, UKRAYNA İLE TAM ÜYELİK MÜZAKERELERİNİ BAŞLATTI

Avrupa Birliği (AB), Ukrayna ve Moldova ile tam üyelik müzakerelerine 25 Haziran’da resmen başladı. AB üyesi 27 ülkenin dışişleri bakanları, 25 Haziran günü öğleden sonra Ukrayna ve Moldova ile ilk kez müzakere masasına oturdu.

Bu AB tarihinde de ilkleri barındıran bir gelişme oldu. AB, ilk kez bir ülke ile başvuru tarihinden 2 yıl gibi kısa bir süre sonra müzakere masasına oturdu. Ayrıca AB, ilk kez fiilen savaştaki bir ülke ile tam üyelik görüşmesi yapmaya başladı.

NARİMAN CELAL, ANKARA BÜYÜKELÇİSİ OLARAK ATANDI

Rus işgali altındaki Kırım'da 2021 yılında kurmaca suçlamalar çerçevesinde alıkonulan ve 2024 yılı haziran ayında Ukrayna ile Rusya arasında gerçekleşen esir takası sonucu özgürlüğüne kavuşan  Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı Nariman Celal, Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi olarak atandı. Atama kararı bizzat Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy tarafından 20 Aralık 2024 tarihinde duyuruldu.

AB’DEN DONDURULAN RUS VARLIKLARIYLA İLGİLİ KARAR

AB Konseyi, haziran ayında dondurulmuş Rus varlıklarından elde edilen gelirlerin Ukrayna'ya devredilmesini onayladı. Gelirin büyük bir kısmı, Ukrayna savunması için ayrıldı. Yapılan açıklamalarda; dondurulmuş Rus varlıklarından elde edilen yıllık gelirin 2,5 ile 3 milyar avro civarında olması beklendiği kaydedildi. Savunmaya ayrılan gelirden geri kalanların ise Ukrayna’nın yeniden inşası için kullanılacağını belirtildi.

İLK F-16 UÇAKLARI UKRAYNA’YA TESLİM EDİLDİ

Uzun bir bekleyişin ardından Ukrayna’ya F-16 uçaklarının ilk teslimatı, temmuz ayında yapıldı. NATO ülkeleri Belçika, Danimarka, Hollanda ve Norveç'in Ukrayna’ya göndereceği 80 adet F-16 için yapılan anlaşma 2023 yılında sağlanmıştı.

UKRAYNA, RUSYA’YI SAVAŞ GEMİLERİNİ KIRIM’DAN ÇEKMEYE ZORLADI

Ukrayna tarafından geliştirilen Magura V5 insansız su üstü deniz araçları (İDA), 18 ayda Rusya’ya ait 18 savaş gemisini vurdu. Ukrayna’nın İDA’ları karşında çaresiz kalan Rusya Karadeniz Filosu, 2024 yılında Kırım’dan çekilmek zorunda kaldı. Ukrayna Deniz Kuvvetleri Sözcüsü Dmıtro Pletençuk (Dmytro Pletenchuk), temmuz ayında Rusya Karadeniz Filosu’na ait son devriye gemisinin işgal altındaki Kırım’ı terk ettiğini duyurdu.

Ukrayna, Rusya Karadeniz Filosu'nu nasıl etkisiz hale getirdi?

UKRAYNA, 27 ÜLKEYLE GÜVENLİK ANLAŞMASI İMZALADI

Ukrayna, Temmuz 2023’te Vilnius'ta imzalanan G7 ortak deklarasyonu kapsamında 2024 yılında 27 ülkeyle güvenlik iş birliği anlaşmasını imzaladı. İlk güvenlik anlaşması, ocak ayında Ukrayna ile Birleşik Krallık arasında kabul edildi. Daha sonra G7 üye ülkeleri, AB ve G7 ortak deklarasyonuna katılan 19 ülke ile de anlaşmalara imza atıldı.

KURSK BÖLGESİNE SINIR ÖTESİ OPERASYON DÜZENLENDİ

Ukrayna, 6 Ağustos 2024 tarihinde Rusya'nın Kursk bölgesine yönelik sınır ötesi bir operasyon düzenledi. Düzenlenen operasyonun amacının düşman topraklarında bir tampon bölge oluşturmak olduğu açıklanırken; aynı zamanda bölgede, bölge çevresinde ve sınırda bulunan Rus askerî tehditlerinin temizlenmesi, Rus işgalci birliklerin Ukrayna’ya yönelik bombardıman ve saldırılarının imkânsız hale getirilmesi amaçlandı.

Yıl boyunca Kursk bölgesindeki hareketlilik devam ederken, ekim ayında Kuzey Koreli askerlerin Kursk’ta konuşlandırılması gündeme geldi. Savaş alanında kayıplar veren, insan gücü temin etmede sıkıntı yaşayan Rusya’nın ilk olarak 3 bin Kuzey Koreli askeri Kursk bölgesinde konuşlandırdığı ve askerî eğitim-donatım sağladığı kaydedildi.

KUZEY KORE ASKERLERİ KURSK BÖLGESİNDE GÖRÜLDÜ

Ekim ayında gündeme gelen ve dünya çapında endişe yaratan Kuzey Kore askerlerinin Kursk bölgesinde bulunması konusu, hala daha gündemdeki yerini korumaya devam ediyor. Rus yetkililer, Kuzey Kore askerlerinin Rusya’da bulunmasını haziran ayında iki ülke arasında imzalanan kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasının bir parçası olarak gördü. Ayrıca yetkililer, imzalanan anlaşmayı "Kuzeydoğu Asya'da istikrar sağlayıcı"  ve "Avrasya'da yeni bir güvenlik sisteminin inşasının temeli" olarak değerlendirdi.

Ukrayna istihbarat servisi, Kuzey Kore birliklerinin Rusya’da olduğunu bölgede çekilen uydu görüntüleri ile kanıtlayarak tüm gerçekleri ortaya serdi. Rusya, kendi kayıplarının ardından Ukrayna’ya karşı savaşması için cepheye gönderdiği Kuzey Kore birlikleri içinde de kayıplar vermeye başladı. Kendilerine durmaları için yapılan çağrılara uymayan müttefikler, hem Kuzey Korelilerin bölgede var olduğunu gizlemeye hem de cephede verdiği kayıpların izini silmeye çalışıyor. Rusya’nın bu amaçla Kuzey Koreli askerlere sahte kimlik dağıttığı tespit edildi. Yabancı ülkelerden aldığı desteği saklamaya çalışan Rusya; bunu Kuzey Korelilerin eğitim sırasında yüzlerini göstermesini yasaklayarak, varlıklarına ilişkin her türlü video kanıtı silmeye çalışarak ve savaşta öldürülen askerlerin yüzlerini yakarak da gerçekleştiriyor.

Kursk bölgesinin bin kilometrekaresi Ukrayna'nın kontrolünde

ZELENSKIY, UKRAYNA'NIN ZAFER PLANI'NI AÇIKLADI

2024 yılında Rusya saldırgan eylemlerini artırarak devam ettirir ve uluslararası hukuku ihlal ederken Ukrayna, zafere nasıl ulaşacağına odaklandı. Bulunduğu tüm uluslararası örgütlerde adaletli bir barışın sağlanması ve Ukrayna’ya desteklerin devam ettirilmesi gerektiğine  dikkat çeken Zelenskıy, ekim ayında üzerinde büyük bir titizlikle çalıştığı Zafer Planı’nı dünyaya duyurdu.

5 madde ve 3 gizli ekten oluşan Zafer Planı’nda jeopolitik, askerî, ekonomik ve güvenlik konularına odaklanıldı. Plan’da en çok gündem olan madde ise NATO’ya üyelik daveti oldu. Cumhurbaşkanı Zelenskıy başta olmak üzere tüm Ukrayna devlet yetkilileri, bulundukları her uluslararası ortamda ülkelerinin NATO’ya davet edilmesi konusunda çağrıda bulundu.

Ukrayna'nın Zafer Planı nedir?

NATO’YA ÜYELİK ÇAĞRISI GÜNDEMDEN DÜŞMEDİ

NATO liderleri, Ukrayna’nın bir gün İttifak’a katılacağı vurgusunu  ilk kez 2008’deki Bükreş Zirvesi’nde yaptı. Ancak savaşın başladığı 2022 yılından bu yana şiddetlenerek artan üyelik taleplerine rağmen Ukrayna'ya üyelik konusunda bir davet henüz yapılmadı.

Tüm NATO üyeleri de bu konu üzerinde aynı görüşe sahip değil. İttifak içerisinde Ukrayna'nın NATO üyeliğinin savaşı tırmandıracağı yönünde de bir görüş bulunuyor. Çoğu ittifak üyesi, Ukrayna'nın olası bir üyeliğinin ittifak üyelerini doğrudan savaşın tarafı haline getirmesi durumunu göz önünde bulunduruyor ve bu yükün altına girmekten kaçınıyor.

UKRAYNA-RUSYA SAVAŞI'NIN GELECEĞİ NE OLACAK? GÖZLER TRUMP'TA

Dünyanın gözleri, 5 Kasım 2024 tarihinde gerçekleşen Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanlık Seçiminden galip çıkarak 47. Seçilmiş Başkan olan Donald Trump’ta. Savaşı bitirmek üzerine iddialı sözleri olan ve kendisi başkan olsaydı savaşın hiç çıkmamış olacağını savunan Trump; 20 Ocak 2025 tarihinde resmî olarak başkanlık görevine başlayacak. Uluslararası alanda, Trump’ın Ukrayna konusundaki tavrının NATO’daki dengeleri etkileme potansiyeli taşıdığı düşünülüyor.

Başkanlık döneminde beraber yol alacağı ekibini belirlemesinin ardından Trump, devam eden korkunç savaşı bitirmek için bir plan üzerine çalıştıklarını duyurdu. Aralık ayında hazırlanan planda ilerleme kaydettiklerini açıklayan Trump; Avrupa’ya da Ukrayna’da barışın sağlanması, desteklenmesi ve korunması konusunda çağrıda bulundu.

ABD seçiminin gölgesinde Ukrayna-Rusya Savaşı: Trump döneminde barış mümkün olacak mı?

Trump’ın Ukrayna’ya Desteği Biden Yönetiminde Olduğu Gibi Devam Edebilir

ATACMS VE STORM SHADOW FÜZELERİNİN RUSYA’YA KARŞI KULLANILMASI İÇİN İZİN VERİLDİ

ABD’de Başkanı Joe Biden, koltuğunu Trump’a devretmeden önce Ukrayna'ya sağladığı uzun menzilli ATACMS balistik füzelerini Rusya'ya karşı kullanması için izin verdi. Ukrayna uzun zamandır Batı tarafından sağlanan silahların Rusya üzerinde kullanılmaması şartının kaldırılması için çağrı  yapıyordu. ABD’nin verdiği izin, Birleşik Krallık ve Fransa’yı da harekete geçirdi. İki ülke, Ukrayna’ya Rusya’ya karşı SCALP/Storm Shadow füzelerini kullanması için izin verdi.

Ayrıca 2024 yılı içerisinde; Polonya, Litvanya, Letonya, Estonya, Çek Cumhuriyeti, Hollanda, İsveç, Danimarka, Norveç, Finlandiya, Kanada gibi ülkeler Ukrayna’ya Rusya toprakları içindeki askerî hedeflere karşı kendi verdikleri silahları kullanma izni verdi.

Ukrayna ilk kez ATACMS füzeleriyle Rusya'yı vurdu!

SAVAŞTA BİNİNCİ GÜN GERİDE KALIRKEN, UKRAYNA’YA DESTEK DEVAM EDİYOR

2024 yılında, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı topyekûn işgal girişiminin 1000. Günü 19 Kasım’da geride bırakıldı. Ülkesinin özgürlüğünü sağlamak uğruna canını kahramanca feda eden Ukraynalılar, Ukrayna halkının direncinin ve gücünün sembolü olan anma mumları yakılarak anıldı.  Bininci yıla giden süreçte Ukrayna; 2022 ve 2023 yılında da olduğu gibi 2024 yılında da müttefiklerinden destek aldı.

Başta ABD olmak üzere Birleşik Krallık, Polonya, Fransa, Avrupa Birliği, Danimarka ve Finlandiya  gibi Artan Rus saldırganlığına karşı Ukrayna safında yer alan müttefikler, desteklerini sürdürmeye devam etti.

Büyükelçi Bodnar, Ukrayna'daki savaşın 1000 gününü QHA’ya değerlendirdi

Başkonsolos Nedilskıy, savaşın 1000. gününde Ukrayna'nın vatan mücadelesini anlattı