Kırım Vakfında "Kırım Türklerinin Millî Mücadelesi" kitabı tanıtıldı

Kırım Vakfının her ayın ilk cumartesi günü düzenlediği Tarih ve Kültür Konferansları'nda bu hafta "Kırım Türklerinin Millî Mücadelesi" konuşuldu. Emekli Tuğgeneral Erol Uğur, Kırım Vakfının 7 Aralık 2024 tarihli organizasyonunda Almancadan çevirdiği, diasporadaki Kırım Tatarlarının lideri Edige Kırımal’ın “Kırım Türklerinin Millî Mücadelesi” isimli kitabını tanıttı.

Dr. Ahmed İhsan Kırımlı Sosyal Tesisi bünyesindeki Bekir Sıtkı Çobanzade Kütüphanesi'nde tertip edilen programa; Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Denis Zolotarov, Sürgündeki Çeçen İçkerya Cumhuriyeti Türkiye Temsilcisi Abdulhakim Şaptukayev, Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Üyesi ve Şefika Gaspıralı Kadın Birliği Başkanı Gayana Yüksel, Kırım Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin, Kırım Derneği Genel Başkan Yardımcısı İsmet Yüksel, Yeni Ufuk Dergisi yayıncıları, öğrenciler ve çok sayıda kişi katılım sağladı.

KURULTAY'IN TOPLANMASI, MİLLΠMÜCADELENİN MİHENK TAŞLARINDAN BİRİ

Sunuculuğunu Tuvgan Til İnternet Sitesi Koordinatörü Oya Deniz Çongar Şahin’in üstlendiği kitap tanıtımı, Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay’ın konuşmasıyla başladı. Kalkay, Kurultay'ın toplanmasının Kırım Tatarlarının millî mücadelesinin mihenk taşlarından birini olduğunu belirtti. Kurultay'ın toplanmasının ve bununla birlikte Kırım Ahali Cumhuriyeti’nin kurulmasının önemine işaret eden Kalkay, “Bugün o mücadelenin göbeğine kadar gideceğiz.” dedi. Ardından Sunucu Şahin, Vakfın bu ayki konuğu Erol Uğur’un biyografisini sundu.

EROL UĞUR, KIRIM TÜRKLERİNİN MİLLİ MÜCADELESİ KİTABINI ÇEVİRDİ

Millî Kurultay'ın esasen ilk olarak 7 Aralık’ta toplanacağını ancak bazı delegelerin geç kalması nedeniyle 9 Aralık’ta toplandığını ifade eden Erol Uğur, günün önemine işaret etti. Uğur, Kurultay'ı toplayan atalarını anarak konuşmasına başladı. Kendisinin Kırım Tatar kökenli olduğunu aktaran Uğur, ata yurdunu merak ederek Kırım Tatarlarını araştırdığını ve bu süreçte ilk olarak karşısına “Kırım Türklerinin Millî Mücadelesi” kitabının kaynakça olarak çıktığını söyledi. Uğur, böylelikle kitabı çevirmeye karar verdiğini sözlerine ekledi.

"KIRIM TATARLARININ ABİDEVÎ ESERİ"

Uğur, Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kırımlı’nın söz konusu kitap için, “Kırım Tatarlarının abidevî bir eseri" dediğini belirtti. Uğur, kitabın sıklıkla 1917-1918 tarihlerini kapsadığını ve bu bağlamda Millî Kurultay ile Kırım Ahali Cumhuriyeti’ni ayrıntılı bir şekilde anlattığını vurguladı.

"TARİH ER YA DA GEÇ BAĞIMSIZ VE MUTLU KIRIM'I YAZACAK"

Uğur, ilk olarak eserin başlangıcı olan Cafer Seydahmet Kırımer’in takdimini katılımcılara şu şekilde aktardı:

Kırım kan gölünde boğulsa, yurdumuz alev içinde kalsa ve varımız yoğumuz yok edilse de Kırım Türklerinin bağımsızlığına olan inançları artacak, daha da güçlenecektir. Tarih er ya da geç bağımsız ve mutlu Kırım’ı yazacaktır.

Uğur, ayrıca Kırımer’in “Kimimiz malını mülkünü bıraktı, kimimiz yakınlarını kaybetti. Hoşça kal vatan, senden ayrılıyoruz, biz yaban ellere gidiyoruz. Acı çekmek kaderimiz, ey vatan sana canımız feda” ifadelerini de sözlerine ekledi.

KIRIM'IN TARİHÎ SERÜVENİNDEN SÖZ ETTİ

Uğur, Kırımlı’dan referans alarak Yarımada’nın tarihinden kronolojik olarak bahsetti. Kırım’ın Rusya tarafından ilk işgali ve çeşitli anlaşmalarla Rusya tarafına bırakılmasını içeren birçok tarihi olaydan söz eden Uğur, 1917 yılında Kırım Tatarlarının kültürel bir özerklik için çalıştığını belirtti. Ardından Kırım Tatarlarının bölgesel özerklik için toplandıklarını ve 1917 yılının aralık ayında Birinci Kurultay'ın toplanarak Numan Çelebicihan’ın başkanlık ettiği Kırım Ahali Cumhuriyeti'ni kurduğunu belirtti.

Uğur, Numan Çelebicihan’ın Kasım 1917’de Bahçesaray Milli Müzesi'nin açılışında yaptığı ve Kurultay’daki konuşmasına çok benzeyen konuşmasını katılımcılara şöyle aktardı:

Kırım Müslümanları, Kırım’ı korumak, kendi düzenini korumak ve kendi yasalarını çıkarmak için Kurultay’ı toplamaya karar verdi. Çünkü Kurultay yüz yıllar boyunca düzen ve adalet temin eden saygın bir yasa koyucu bir kurumdur. Sadece Türklere değil, diğer halkalara da adalet ışığı getirmiştir. Halkımız Kurultay’ı kendi adaletini tesis etmek için açmıyor. Kırım’ın tüm halklarıyla birlikte çalışmayı arzu ediyor. Bizim halkımız adildir. Sadece kendi çıkarını düşünenlerden değildir. Kırım Yarımadası’nda türlü renklerden birçok zarif gül, şebboy, zambak, lale vardır. Bu güller, bu çiçekler, Kırım’da yaşayan milletlerdir. Kurultay’ın maksadı bunları bir yerde toplayıp hepsinden bir güzel buket yapmaktır. Güzel Kırım Yarımadası’nda güzel, hakiki bir İsviçre tesis etmektir.

Numan Çelebicihan’ın Ruslar tarafından katledildiğini dile getiren Uğur, 1918 yılında Kırım Yarımadası’ndaki tarihî serüveni aktarmaya devam etti. Tanıtım, katılımcıların sorularıyla birlikte sona erdi.

Kırım Vakfı Başkanı Kalkay, teşekkür ederek Erol Uğur’a plaket takdim etti. 2024 yılının son programını gerçekleştirdiklerini belirten Kalkay, Kırım Derneğinin 11 Aralık 2024 tarihinde Polonya ve Litvanya Büyükelçilikleri ile fotoğraf sergisi, kokteyl ve kitap tanıtımı yapılacağını duyurdu.  

Ardından Uğur, çevirisini yaptığı kitabı katılımcılara imzaladı.