Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov, Sovyet yönetiminin 20 Ocak 1991’de Kırım’da referandum düzenleyerek bir suç işlediğini ifade etti. Söz konusu referandumun, Ukrayna Anayasasının ihlal edilerek düzenlendiğini ve Kırım’ın işgaline yol açtığını belirten İlmi Ümerov, “1991’deki referandum, hukuksuzluk ve kaosun kaynağı. Ukrayna mevzuatı, bölgenin statüsünün belirlenmesi için bölgesel referandumların düzenlenmesini öngörmemektedir. Bu faaliyetler başarı sağlamayacaktır. Rusya savaşı kaybetti, mevcut haliyle ayakta kalamayacak, parçalanacak. Kırım işgalden kurtarılacak ve Ukrayna’ya bağlı Kırım Tatar Milli Özerk Bölgesi olacaktır.” ifadelerini kullandı.

“Ukrayna’da 20 Ocak 1991’de bir suç işlendi. Ukrayna Anayasası ihlal edilerek Kırım bölgesinin statüsünün değiştirilmesine ilişkin referandum düzenlendi. Referandum organizatörleri, Kırım ve Ukrayna’nın resmi makamları. 12 Şubat’ta Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Konseyi, Kırım'daki ‘özerkliği geri getirerek’ güya adaleti yeniden sağlayan ‘Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin yeniden kurulmasına dair’ yasayı kabul etti.

Aslında her şey çok basitti; Rus özerkliği kuruldu. O dönemde Kırım Tatarlarının yarım asırlık sürgününden vatanlarına geri dönüşü yaygınlaşıyordu. Dönemin Kıyiv’deki yönetimi dahil iktidar, bizi aşırılık yanlısı, ayrılıkçı olarak görüyordu. Kırım’dan Kıyiv’e sürekli, Kırım Tatarlarının ‘güvenilmezliğini doğrulayan’ raporlar ve analitik materyaller gönderiliyordu. KGB (Sovyetler Birliği'nin gizli istihbarat servisi), daha sonra SBU (Ukrayna istihbaratı), bizi Ukrayna’daki istikrarsızlık kaynağı olarak göstererek devamlı durumu gerginleştiriyordu. Sürgünden dönen Kırım Tatarları lehine herhangi bir karar almamaları için Akmescit (Simferopol) ve Kıyiv'den doğrudan talimat alan hükumet yetkilileriyle temas kurmak için ne kadar çaba harcandığını muhtemelen sadece biz biliyoruz. Bu çarpık görüş, yanlış kararların alınmasına yol açtı. Toprak özerkliği, başkanlık yönetimi, Rusya Federasyonu vatandaşının (Saburov) başbakanlık görevine atanması, Rusya’nın Karadeniz Filosunun konuşlandırılması, Kırım Tatar sorununun çözülmemesi; bunlar Ukrayna tarafından yapılan ve 2014’te Kırım’ın işgaline yol açan çok ciddi hataların sadece kısa bir listesi.

Savaş getiren 2014 yılı ayrıca Ukrayna’daki çoğu insanın gözünü açtı; nüfus ulusa dönüştü. Halk hep birlikte Ruslara karşı koyuyor. Ruslar işgal altına aldıkları bölgelerden kaçarken, Ukraynalılar bölge savunma birlikleri oluşturuyor, binlerce gönüllü ve iş insanı, bugün Ukraynalılar arasında en iyi, en yüksek güven derecesine sahip olan Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine yardım ediyor. Askeri komiserliklerinde işgalcilere karşı savaşmaya hazır insanlar sıralara diziliyor. Modern silahlar gerekli miktarda sağlanırsa Ukrayna bu savaşı kazanır. Destek olmadan Ukrayna başa çıkamayabilir, düşman daha güçlü ve sayıca üstün. 

1991’deki referandum hukuksuzluk ve kaosun kaynağı. Ukrayna mevzuatı, bölgenin statüsünün belirlenmesi için bölgesel referandumların düzenlenmesini öngörmemektedir. Bu faaliyetler başarı sağlamayacaktır. Rusya savaşı kaybetti, mevcut haliyle ayakta kalamayacak, parçalanacak. Kırım işgalden kurtarılacak ve Ukrayna’ya bağlı Kırım Tatar Milli Özerk Bölgesi olacaktır. Başka seçenek yoktur.

Yaşasın Ukrayna!"

20 OCAK 1991 REFERANDUMU 

1991 Sovyetler Birliği referandumundan iki ay önce Ukrayna SSC'nin Kırım bölgesinde 20 Ocak 1991 tarihinde egemenlik referandumu yapıldı. Seçmenlere, 1945'te lağvedilmiş olan Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetini yeniden kurmak isteyip istemedikleri soruldu. Bu öneri, seçmenlerin yüzde 94'ü tarafından onaylandı.

Referandumdan sonra Ukrayna SSC Yüksek Sovyeti, 12 Şubat 1991'de Kırım'ın Ukrayna SSC'nden bağımsız olarak özerk statüsünü geri getiren "Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin SSCB'nin bir parçası olduğuna dair yasayı kabul etti.