Roza Kurban, Kazan Tatarlarını Ruşen Çakır'ın programında anlattı

Kazan Tatarı tarihçi, araştırmacı ve yazar Roza Kurban, gazeteci Ruşen Çakır'ın Medyascope'taki "Bir Mozaik Olarak Türkiye" programına konuk oldu. Programın 40. bölümüne katılan Kurban, Kazan Tatarları hakkında kapsamlı bir bilgilendirmede bulundu.

"TATAR'IN TOPRAĞI YOK, TATAR'SIZ TOPRAK YOK"

Çakır'ın Kazan Tatarı ile Kırım Tatarı arasındaki farkın ne olduğuna yönelik sorusuna istinaden Kurban, "Tatar'ın toprağı yok, Tatar'sız toprak yok" atasözüyle yanıt verdi. Kurban, Tatarların coğrafî bölgelere ayrıldığını ancak hepsinin Türk olduğunu ifade etti. Tatarların zengin bir kültüre sahip olduğunun altını çizen Kurban, tarihin Türkleri ayırdığını, aslında hepsinin ortak yemek, müzik, dans ve tarihsel süreci olduğunu söyledi.

KAZAN TATARLARI 4 BÜYÜK GÖÇ YAŞADI

Kazan Tatarlarının nüfusu hakkında bilgi veren Kurban, 18. yüzyıl verilerine göre dünya üzerinde toplamda 7 milyon Kazan Tatarı olduğunu belirtti. Tarihçi Kurban, Kazan Tatarlarının 16. yüzyılda Rus işgali altına girdiğini ve bu dönemden itibaren kendilerinin Ruslaştırılmaya çalışıldığının altını çizdi. 3 asır sonra Kazan Tatarlarının, Rus siyasetinden sıyrılmaya çalıştığını, dilini, dinini ve kültürünü korumak için Osmanlı topraklarına göç ettiğini ifadelerine ekleyen Kurban, ilk büyük göçün bu zamanda gerçekleştiğini ve Kazan Tatarlarının Eskişehir ve Kütahya'ya yerleştiğini söyledi.

Kurban, ikinci büyük göçün 1917 Şubat ve Ekim devrimlerinden sonra, üçüncü büyük göçün ise Uzak Doğu'ya yapıldığını kaydetti. Kurban 1950'li yıllarda yine buradan İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlere yapıldığını belirttiği konuşmasında, "Demir perde kalktı ve 1991'de SSCB dağılınca dördüncü büyük göç gerçekleşti" dedi. Kurban, söylentilere göre 25 bin veya 60 bin civarında Türkiye'ye göç olduğunu ancak bu sayının net olmadığını ifade etti.

"RUSLAR, KAZAN TATARLARINI KANUN İLE ASİMİLE ETMEYE ÇALIŞIYOR"

Öte yandan Tataristan'ın günümüzdeki konumundan söz eden Kurban, 1991'de SSCB'nin çökmesiyle Tataristan'ın Rusya içinde kaldığını ve mart ayında yapılan referandum ile yüzde 60'nın bağımsızlık istediğini fakat Rusya'nın bu oranı görmezden geldiğini belirtti. Tatar dilinin devlet dili olmadığını vurgulayan Kurban, Rusya'daki kanun sebebiyle Tataristan'da Kiril alfabesi kullanmak mecburiyetinde kaldıklarını ifade etti. Kurban, "Çarlık Rusya ve SSCB döneminde işgal ile asimilasyon vardı, şimdi ise kanun ile asimile etmeye çalışıyorlar" dedi.

"VAR OLDUĞUMUZU ANLATMAK İÇİN ÇALIŞIYORUZ"

Ayrıca Ruşen Çakır'ın "Kazan Tatarları Türkiye'ye göç ettikten sonra herhangi bir uyum sorunu yaşadı mı?" sorusuna yanıt veren Kurban, "Böyle bir şey yaşandığını düşünmüyoruz. Çünkü bizim dilimiz de bir, dinimiz de bir." ifadesine yer verdi. Türkiye'de kültürün benzerini ve hatta aynısı bulabildiklerini ifadelerine ekleyen Kurban, "Kazan Tatarlarını tanıtmaya, var olduklarını ve bir geçmişlerinin olduğunu anlatmaya çalışıyoruz, bunun için çabalıyoruz" ifadelerini kullandı.