Kırgızistan'da Manas Destanı’nın korunmasına yönelik yeni yasa onaylandı

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, "Kırgız Cumhuriyeti Manas Destanı Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair" başlıklı yasayı imzaladı. Kırgızistan'ın resmî haber ajansı Kabar tarafından 11 Şubat 2025 tarihinde gündeme getirilen habere göre; Kırgızistan Parlamentosunda (Jogorku Keneş) 26 Aralık 2024 tarihinde kabul edilen yasa tasarısı, dünyanın en uzun destanı olan Manas Destanı üçlemesinin (Manas, Semetey ve Seytek destanları) kapsamlı bir şekilde incelenmesi ve popülerleştirilmesi için ek önlemler alınmasını sağlayacak. Yasa ile aynı zamanda, somut olmayan kültürel miras alanında farkındalığın oluşturulmasını hedeflenecek.

Kanun; Manas Destanı üçlemesinin kaydedilmesi, korunması, geliştirilmesi, tanıtılması, korunması ve denetlenmesi alanında çalışmaları düzenliyor.  Bu bağlamda, çeşitli çalışmaların hayata geçirilmesi hedefleniyor.

ANLATININ GELENEKSEL YAPISI KORUNACAK

Söz konusu düzenlemeye göre, geleneksel anlatı çerçevesinde Manas Destanı'nı ustalıkla icra eden manas şairlerinin yaratıcılığının kapsamlı gelişimine yönelik koşullar oluşturulacak.  Ayrıca destanın geleneksel anlatımını geliştirmek ve geleneksel anlatım çerçevesinde anlatımın ustalıkla icra edilmesinin devamlılığını sağlamak için okullar kurulacak; destanın müfredata entegrasyonu sağlanacak.

Bununla birlikte Kırgızistan ve yurt dışındaki Kırgızistan diasporalarının eğitim kurumlarında Manas Destanı’nın öğretilmesi ve öğrenilmesi konusunda çalışmalar yapılacak.

Manas Destanı'nın fikir ve ideolojisini; çarpıtmalardan, yok etme girişimlerinden, içeriğini değiştirme girişimlerinden korumak ve başka dillere çevrilmesi sırasında geleneksel anlatının çerçevesinin bozulmasını önlemek için denetleme tedbirleri oluşturulacak.

YASA BÜTÜNCÜL KORUMAYI HEDEFLİYOR

Yasayla, Manas Destanı üçlemesinin yer aldığı antik el yazmalarının, belgesel materyallerin ve arkeolojik buluntuların incelenmesi, korunması, saklanması ve kayıt altına alınması amaçlanıyor. 

Ayrıca diğer devletlerin topraklarında bulunan Manas Destanı üçlemesiyle ilgili materyallerin korumasını ve saklanmasını sağlamak için sözlü veya yazılı olarak geleneksel anlatım çerçevesinde anlatılan el yazması metinlerin ve diğer kültürel ve tarihî değerlerin, Kırgızistan’a iade edilmesi hedefleniyor.

USTA MANASÇILARIN DİLİNDEN 

Manas Destanı'nın klasik versiyonlarının Sagımbay Orozbakov ve Sayakbay Karalaev tarafından anlatılan versiyonları olduğu belirtilen yasada ayrıca, Manas Destanı üçlemesinin baş karakterlerinin adlarının, devlet, belediye, özel ve diğer mülkiyet türlerine ait nesnelerin ve bu kuruluşlar tarafından üretilen ürünlerin adlarında kullanılmasına, belirlenen usullere uygun olarak izin veriliyor.

Manas Destanı anlatı geleneği; "Kırgız destansı üçlemesi: Manas, Semetey, Seytek" adıyla 2013 yılında İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi'ne kaydedilmişti.