Çin'in Doğu Türkistan politikalarına karşı uluslararası rapor

Küresel çapta, devletlerdeki insan hakları ihlallerini araştıran İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) 18 Haziran 2024 tarihinde Doğu Türkistan'daki son gelişmeleri ele alan yeni bir uluslararası rapor yayımladı. HRW raporunda, Çin'in Uygur Türkleri için dini, tarihi veya kültürel anlamı olan yüzlerce köy adını sistematik olarak komünist ideolojiye uygun isimlerle değiştirdiğini kaydetti. 

 25 BİN KÖYÜN YAKLAŞIK 3 BİN 600'ÜNÜN ADI DEĞİŞTİRİLDİ

HRW ve Norveç merkezli Uygur Hjelp (Uygur yardımı) sivil toplum kuruluşunun ortaklaşa yürüttüğü araştırmada, Çin Ulusal İstatistik Bürosunun internet sayfasından 2009 ile 2023 yılları arasında Doğu Türkistan'daki köylerin adları ve değiştirildiği tarihler ele alındı. Bu dönemde Doğu Türkistan'da bulunan 25 bin köyün yaklaşık 3 bin 600'ünün adı değiştirildi. Bu değişikliklerin yaklaşık beşte dördü, numara değişiklikleri veya önceden yanlış yazılmış isimlerde yapılan düzeltmeler gibi sıradan görünüyor. Bununla birlikte 630 köy ise dini, kültürel veya tarihi nitelikte değişiklikleri içeriyor.

"ÇİN HÜKÛMETİNİN UYGURLARIN KÜLTÜREL VE DİNİ İFADELERİNİ SİLMEYE YÖNELİK ÇABALARININ BİR PARÇASI"

HRW araştırmasında ayrıca, Çin'in Uygur Türkleri için dini, tarihi veya kültürel anlamı olan yaklaşık 630 köyü tespit etti. Örgütün Çin direktör vekili Maya Wang araştırma ile ilgili, "Çinli yetkililer Doğu Türkistan'daki yüzlerce köyün adını Uygurlar için anlam bakımından zengin olanından komünist propagandasını yansıtan adlarla değiştiriyor. Bu isim değişiklikleri, Çin hükûmetinin Uygurların kültürel ve dini ifadelerini silmeye yönelik çabalarının bir parçası gibi görünüyor." ifadelerini kullandı.