Çin, Doğu Türkistan’da nükleer testlere hazırlanıyor: Lop Nur Gölü Tesisi hakkında neler biliniyor?

Selahaddin Kaşgarlı / QHA Muhabir / Ankara

Çin’in 1949 yılında işgal ettiği ve 2017 yılında toplama kampları inşa ederek soykırım politikası yürüttüğü Doğu Türkistan'da, nükleer test alanlarını yeniden inşa ettiği ve nükleer deneme hazırlığında olabileceği tespit edildi. Ayrıca bölgede Uygur Türklerinin de Çin'in 1964'te başlayan nükleer denemeleri nedeniyle sağlık tehditlerine maruz kaldığı biliniyor.

ÇİN, DOĞU TÜRKİSTAN'DAKİ NÜKLEER TEST ALANINI GENİŞLETİYOR

Çin'in 1964'te ilk nükleer test denemesini yaptığı Doğu Türkistan'daki Gobi Çölü'nün Lop Nur Gölü'deki test alanında son yıllarda genişleme yapıldığı öğrenildi. Çalışmalarda Çin'in nükleer testlere hazırlandığı, uydu görüntüleriyle tespit edildi. ABD hükumeti ve bağımsız uzmanlar, uzun yıllardır Çin yönetiminin Lop Nur Gölü test alanında bazı çalışmalar yürütüyor. Elde edilen uydu görüntülerinde ise tesiste nükleer çalışmalarda kullanılabilecek büyüklükte yeni açılan sondaj kuyuları, bazı başka alt ve üst yapı çalışmalarının yapıldığı belirtildi.

500 METREYİ AŞAN DERİNLİKTE KUYULAR

Çin'in Doğu Türkistan'daki Lop Nur Gölü test alanındaki söz konusu çalışmaları ilk olarak ABD Savunma Bakanlığına bağlı Ulusal Jeouzamsal İstihbarat Ajansının eski analistlerinden Dr. Renny Babiarz tarafından tespit edildi. Pekin'in nükleer programının yanı sıra uydu keşifleri konusunda da uzman olan Dr. Babiarz, sivil uydulardan elde ettiği görüntülerde, 2017-2022 arasında Lop Nur Gölü test alanında 500 metreyi aşan derinlikte kuyular, yeni yollar, elektrik hatları ve bazı binalar inşa edildiğini kaydetti. Uydu görüntülerini ve Dr. Babiarz'ın analizlerini inceleyen bağımsız uzmanlar da Babiarz'ın endişelerini paylaşıyor.

"TÜM DELİLLER ÇİN'İN NÜKLEER DENEME ÇALIŞMALARI YAPTIĞINA İŞARET EDİYOR"

Dr. Babiarz, söz konusu derin kuyulardaki patlamaların yeni nükleer silah türleri geliştirmesi çabalarını hızlandırabileceğini savunurken, Çinli sosyal medya kullanıcıları da Lop Nur Gölü çevresindeki test alanın izole bir yapısının bulunduğunu paylaşıyor. Carnegie Uluslararası Barış Vakfından Nükleer Uzmanı Tong Cao ise konuya ilişkin, "Tüm deliller Çin'in nükleer denemelere devam etmesine yönelik çalışmalar yaptığına işaret ediyor. Çin, en kötü senaryoya hazırlanmak zorunda olduğunu hissediyor" ifadelerini kullandı.

ÇİN NÜKLEER ÇALIŞMALARINDA BÜYÜK ÇAPLI MODERNİZASYONA GİTMİŞ

ABD'nin nükleer programlarının ve ileri silah teknolojilerinin geliştirildiği Los Alamos Ulusal Laboratuvarının eski Direktörü Siegfried S. Hecker ise "ABD ve Rusya da (nükleer) faaliyetlerini test alanlarında yapmıştı ama böyle değildi" ifadesiyle Lop Nur Gölü test alanındaki çalışmaların sıra dışı olduğunu vurgularken uzmanlar, Çin'in nükleer çalışmalarında büyük çaplı modernizasyona gitmiş olabileceğine işaret ediyor.

"ATOMİK CİHAZLARIN HAZIRLANMASI İÇİN OLASI BİR ALAN OLABİLİR"

Uzmanlar, Çin'in nükleer faaliyet hazırlıklarının 1996'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda kabul edilen Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması'nı ihlal edebileceği uyarısında bulundu. Dr. Babiarz da Lop Nur Gölü tesisinin 2017'den itibaren yapılan toprak setler ve paratonerlerle korunan sığınaklar sayesinde yüksek patlayıcılara karşı dayanıklı hale getirildiğini belirterek, merkezin  "atomik cihazların hazırlanması için olası bir alan olabileceğini" vurguladı.

ÇİN DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI TESİSİN VARLIĞINI KABUL ETMİYOR!

Çin Dışişleri Bakanlığı, Lop Nur'daki düzenlemeler ve değişikliklere dair iddiaları reddederken; bunları sözde "tamamen sorumsuzca" olarak nitelendirdi. Bakanlık, yaptığı yazılı açıklamada güya asılsız bir şekilde "Çin nükleer tehdidi" söyleminin kışkırtıldığını ileri sürdü.

ÇİN, HAZIRLIKSIZ YAKALANMAK İSTEMİYORé

Çin'i sık sık ziyaret eden ve üst düzey bilim insanlarıyla bir araya gelen önde gelen nükleer fizikçi Richard L. Garwin ise Lop Nur Gölü nükleer tesisinin yeniden inşasının teknolojik bir önlem olduğuna dikkat çekerek, "Bir başkasının önce davranması durumunda (Çinliler) hazırlıksız yakalanmak istemiyorlar" dedi. Öte yandan, bazı analistler ise Çin'in büyük patlamalar planlamadığını ancak bunun yerine "kritik altı deneyler" yapacağını savunuyor.

"GERİDE OLDUKLARINA İNANDIKLARINI BİLİYORUM"

Çin'in nükleer deneme programını uzun süredir inceleyen eski Los Alamos Yöneticisi Terry C. Wallace ise, "Geride olduklarına inandıklarını biliyorum. Test bilgisi konusunda o kadar geride olduklarını düşünüyor olabilirler ki egzotik bir şeyler yapmak istiyorlar" değerlendirmesinde bulundu.