Aliyev: Rusya suçunu itiraf edip Azerbaycan'a tazminat ödemelidir

Azerbaycan Hava Yollarına ait J2-8243 sefer sayılı "Embraer 190" tipi yolcu uçağının, 25 Aralık Çarşamba günü sabah saatlerinde Kazakistan'ın Aktau şehrinde düşmesi sonucu büyük bir felaket meydana geldi. Uçakta bulunan 67 kişiden 38'i yaşamını yitirdi.

Öte yandan Azerbaycan hükûmet kaynakları, 26 Aralık 2024 tarihinde Reuters, Euronews ve Anadolu Ajansına yaptıkları açıklamada, Kazakistan'ın Aktau'da şehrinde meydana gelen uçak kazasına bir Rus füzesinin neden olduğunu doğruladı.

Yaşanan faciaya dair tüm ayrıntıların ortaya çıkarılacağı araştırmalar sürerken, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev konuya ilişkin olarak kapsamlı bir röportaj gerçekleştirdi.

"KAZAK TARAFI HİÇBİR ÇABADAN KAÇINMADI"

Azerbaycan Televizyonuna (AzTV) konuşan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, BDT Zirvesi için St. Petersburg'a uçarken olaydan haberdar olduğunu ve bu gelişme üzerine Bakü'ye döndüğünü anımsatarak, daha sonra ilk olarak bir Devlet Komisyonu kurulduğunu ve ilgili kurumların temsilcilerinden oluşan bir heyetin derhal Aktau'ya gönderildiğini söyledi.

Söz konusu heyetin haricinde bir grup Azerbaycanlı doktorun da bölgeye sevk edildiğini belirten Aliyev, "Kazak tarafı ise yaralıların tedavi edilmesi ve tıbbi bakım sağlanması konusunda hiçbir çabadan kaçınmadı. Aynı zamanda benim talimatım üzerine Azerbaycan Başsavcılığı ceza davası açtı. Kazakistan ve Rusya'da da benzer adımların atıldığını biliyorum." dedi.

RUSYA KONUYU ÖRTBAS ETMEK İSTEDİ

Nihai durumun kara kutunun açılması sonrasında ortaya çıkacağını dile getiren Cumhurbaşkanı Aliyev, bununla birlikte yapılan ilk tespitlerin de oldukça makul ve gerçeklere dayandığını kaydetti. Uçağa yönelik olarak ilk tehdinin Rusya topraklarında, Grozni kenti yakınlarında alınan hasarla oluştuğunu açıklayan Aliyev, "Uçağımızın radyo-elektronik savaş yoluyla kontrol edilemez hale getirildiğini de biliyoruz. Aynı zamanda yerden açılan ateş sonucu uçağın kuyruk kısmı da ağır hasar görmüş ve hemen aynı gün ekibimiz Aktau şehrinde bu video materyallerini düzenlediğinde kamuoyu da bilgilendirilmiştir." şeklinde konuştu.

Düşen uçağın sebeplerine ilişkin olarak yapılan ilk değerlendirmelerde uçağın bir kuş sürüsüne çarptığı yönündeki yorumları doğal karşıyan Aliyev, daha sonra Rus resmî makamları tarafından yapılan gaz tüpünün patlaması sonucu uçağın düştüğü şeklindeki açıklamaların kendilerini üzdüğünü belirtti. İlham Aliyev bu açıklamalar hakkında, "Yani Rus tarafının konuyu örtbas etmek istediğini açıkça ortaya koydu ve bu elbette kimseyi sevindirmiyor." ifadelerini kullandı.

"KONUNUN ÖRTBAS EDİLMEYE ÇALIŞILDIĞINI AÇIKÇA GÖRDÜK"

Uçağın kaza ile düşürüldüğünü ve bu olayda kasıtlı bir terör eylemi olmadığını kaydeden Aliyev, "Dolayısıyla suçun kabul edilmesi, dost ülke sayılan Azerbaycan'dan özür dilenmesi ve kamuoyuna duyurulması atılması gereken adımlardı. Ne yazık ki ilk üç gün boyunca Rusya'dan saçma sapan versiyonlardan başka bir şey duymadık." açıklamasında bulundu. Aliyev konuya ilişkin değerlendirmesine şöyle devam etti:

Elbette kazanın ayrıntıları tüm detaylarıyla araştırılacak. Bundan hiç şüphem yok. Şunu da söylemeliyim ki, Azerbaycan ilk günden beri bu işle ilgilenen uluslararası uzmanlardan oluşan bir gruptan yanaydı. Rus tarafı bize resmi olarak Eyaletlerarası Havacılık Komitesinin bu olayı araştırmasını teklif etti. Kategorik olarak reddettik. Sebebi açık. Çünkü bu kurumun ağırlıklı olarak Rus yetkililerden oluştuğu ve kurumun başında Rus vatandaşlarının olduğu bir sır değil. Objektiflik faktörleri burada tam olarak karşılanamayabilir. Kazanın hemen ardından Rusya'nın adil ve yeterli adımları attığını görseydik belki itiraz etmezdik. Ancak konunun örtbas edilmeye çalışıldığını açıkça gördük.

Rusya'nın konuyu kapatma girişimleri nedeniyle Kazak tarafıyla yakın temasta bulunduklarını belirten Aliyev, cevaplanması gereken soruların yanıtlarının kara kutunun açılması akabinde orata çıkacağını kaydetti. Cumhurbaşkanı, olayı kuşlara atfetmenin ya da gaz tüpü patlaması olarak tanımlanın hem aptallık hem de sahtekarlık olduğunu vurguladı.

ALİYEV'DEN MÜRETTEBATA ÖVGÜ

Pilotların ve mürettebatın büyük bir kahramanlık gösterdiğini belirten Aliyev, "Pilotlar, kontrol edilemeyen uçağı çeşitli şekillerde kontrol etme konusunda hem profesyonellik hem de kahramanlık gösterdi. Her ne kadar elbette pilotlar deneyimli pilotlardı ve bu zorunlu inişten sağ çıkamayacaklarını biliyorlardı. Ancak yolcuları kurtarmak için maksimum kahramanlık gösterdiler ve bunun sonucunda uçak kazasından sağ kurtulanlar var. Bunun sonucunda gövdenin bir kısmı yanmadı ve bunun sonucunda da uçağın Rusya tarafından düşürüldüğünü bugün açıkça söyleyebiliyoruz. Bu bir gerçektir ve bu gerçeği kimse inkar edemez. Tekrar söylüyorum, bilerek yapıldı demiyoruz ama yapıldı." dedi.

AZERBAYCAN RUSYA'YA TALEPLERİNİ İLETTİ

Yaşananlara ilişkin Azerbaycan'ın Rusya'dan beklentilerini ve taleplerini açıklayan Aliyev şu ifadeleri kullandı:

Taleplerimizi Rusya tarafına açıkça ifade ettik. 27 Aralık'ta bu talepler resmen kendilerine iletildi. Nelerden oluşur? Öncelikle Rusya tarafının Azerbaycan'dan özür dilemesi gerekiyor. İkincisi suçunu itiraf etmesi gerekiyor. Üçüncüsü, suçluları cezalandırmalı, cezai sorumluluğa getirmeli, Azerbaycan devleti ile yolcu ve mürettebata tazminat ödemelidir. Bunlar bizim şartlarımız. Bunlardan ilki dün zaten sağlandı. Umarım diğer şartlarımız da kabul edilir. Bütün bu koşullar adildir. Burada olağanüstü bir gereklilik veya sorun yoktur ve uluslararası deneyime ve normal insan davranışına dayanmaktadır. Bak, işte bu kadar. Tekrar söylüyorum, Azerbaycan kamuoyu konunun her yönüyle bilgilendirilecek ve bilgilendirilecek. Söylediğim koşullar doğal olarak sizin aracılığınızla kamuoyuna iletiliyor, tekrar söylüyorum, umarım koşullarımız kabul edilir.