Rusya'nın Kırım Krizi: 4 yıllık programda hiçbir başarı elde edilemedi!

Kürşad İsmayıl
QHA Ankara

Rus işgali altındaki Kırım’da, sözde demografik durumu iyileştirmeye yönelik 4 yıllık Rus devlet programının son yılı ve çok yakında süresini tamamlayacak. İşgalciler, bölgede durumun iyileştiğini iddia etse de gerçek veriler Kırım’da yaşananların tam tersi olduğunu gösteriyor.

RUSYA, SAĞLIK ALANINDA HİÇBİR VAADİNİ YERİNE GETİREMEDİ

Demografik durumu iyileştirmeye yönelik tedbirlerin önemli bir kısmı, bazı alanlarda planlanan sonuçları gösterebilen işgalcilerin güdümündeki sözde Kırım Sağlık Bakanlığına verildi.

Çeşitli sağlık alanlarında başarı elde edemeyen işgalciler, Kırım’da alkolizme karşı başarılı bir mücadele verdiklerini öne sürdüler. 2019 yılında işgalcilerin güdümündeki sözde yönetici İgor Çemodanov, "Beş yıl içinde ilk kez Kırım'da kişi başına alkollü içecek perakende satışı yarıya inerek kişi başı 2,65 litreye düştü" iddiasını ortaya attı. Çemodanov'un bu söyleminin daha sonra yalan olduğu ortaya çıktı. Aslında Kırım’da kişi başına perakende satış beş litreyken, klasik bir propaganda ile insanlar kandırılmaya çalışıldı. İşgalcilere bağlı sözde yetkililer, 2021 ve 2022’de de istatistiklerle oynarken, Rus propaganda basını takribi bir istatistik vererek, Kırım’da kişi başına 3.11 litre perakende alkol satışı olduğunu aktardı. Görünen karmaşık veriler ışığında, Rusya’nın işgali altındaki Kırım’da alkolizmle mücadele başarısız olmuştu.

KIRIM'DA SAĞLIK ALANINDA CİDDİ BİR PERSONEL EKSİKLİĞİ MEVCUT

İşgal altındaki Kırım’da işgalciler, vatandaşların en temel sağlık sorunlarını dahi çözmekte başarısız kalıyor. Bölgede bulunan acil sağlık ekipleri sayısının optimal seviye olan 10 bin kişiye bir ekip hedefine ulaşılmadı. Halihazırda 140 ekibi bulunan Kırım’daki işgalcilere ait Afet Tıp Merkezinin 11 ay içinde personelinin hedefine ulaşabilmesi için personel sayısını dörtte bir oranda arttırması gerekiyor. Bu durumun dışında işgal altındaki Kırım’da yüksek teknolojili tıbbi bakımın sağlanması iddiası da gerçekleşmiş görünmüyor. İşgalcilerin 11-12 bin kişi olarak planladığı doktor personel sayısı, geçen yıl Kırım’da ancak bu hedefin yarısına ulaştı.

Sağlık sisteminde bir başka ciddi problem olan tüberküloz vakalarına ilişkin ise spesifik bir veri bulunmuyor. İşgalcilerin hedefi, tüberkülozu yıllık yüzde 1 oranında azaltmaktı. Ancak bunun da tutmadığı aşikar. İşgalcilere ait sözde sağlık yöneticilerinden Nina Yavorskaya'nın ergenlik dönemindekilerin hastalık oranının yüzde 52 oranında olduğunu ifade ettiği bir açıklama mevcut. Ancak işgalciler, yine her şeyin sorumlusunu sözde hayali düşmanları olarak gösterdi.

RUSYA'NIN VAATLERİ SADECE KAĞIT ÜSTÜNDE KALDI

İşgal altındaki Kırım’da işgalciler, toplumsal dinamikler üzerinde de bazı planlar üretmişti. İşgalciler, süreç içinde aile değerlerini tebliğ edecek etkinlikler yapmayı hedefliyordu ancak yine işgalcilerin bölgede etkin olmamayı tercih ettiği görüldü. İşgalcilerin planlarında bu yıl içinde işgal altındaki Kırım’da 8 bin 900 farklı etkinlik planladığı ortaya çıktı. Ancak işgalcilere ait veri sistemlerinde ya da internet sayfalarında bu planların uygulanmasına ilişkin herhangi bir bilgi bulmak mümkün olmadı. İşgalcilerin resmî internet sayfaları yapılandırılmamış bilgiler içeriyor ve bunlara dayanarak amaçlanan göstergelerin başarısı hakkında sonuç çıkarmak zor. Benzer şekilde, alkolizm, uyuşturucu bağımlılığı ve sigara içmeyi önlemeye yönelik tedbirlerin uygulanması hususunda düzenlenecek etkinlikler de analiz edilmemekte.

Sonuç olarak işgalcilerin suni bir şekilde ortaya attığı, sözde Kırım’ın iyileştirilmesi için düzenlenen 4 senelik planın hiçbir aşaması başarılı bir şekilde tamamlanmadı. Aile içi şiddetin önlenmesi, nüfusun sosyal aktivitesinin arttırılması, sosyal açıdan yararlı faaliyetlere dahil edilmesi, boşanma sayısının azaltılması, aile ilişkilerinin ahlaki ve etik geleneklerinin korunması, nüfus için beden eğitimi ve sağlık hizmetlerinin kullanılabilirliğinin arttırılması da dahil planda yalnızca genel ifadeler şeklinde sunuldu. Bu maddelerin hiçbirinde hayati bir başarı elde edilemezken bilakis bir gerileme yaşandı.

İŞGAL ALTINDAKİ KIRIM, ASKERİ ÜS YAPILIYOR

Hiçbir vaadini yerine getiremeyen Rusya, işgal ettiği Kırım'ı askeri üs haline getirmek dışında başka bir faaliyette bulunmadı. 2023 yılının Aralık ayında ise çok daha acı bir gerçek ortaya çıktı. Rusya, 2014 yılında işgal ederek askeri üs haline getirdiği Kırım'da sivillerin hayatını önemsemeden askerî stok yapmayı sürdürmeye devam ediyor. Aralık ayında ortaya çıkan yeni veriler ışığında Rusya'nın kışa hazırlık yapmak için Kırım'a 800'den fazla füze stokladığı bildirildi.

RUSYA'NIN SEFERBERLİK İLANINDAN SONRA ON BİNLERCE KIRIM TATARI KIRIM'I TERK ETTİ

Öte yandan bunların hiçbiri tam anlamıyla tatbik edilmediği için Kırım’da nüfus azalması da kaydediliyor. Örneğin, 2023 yılında Kırım'daki resmî nüfus azalması 15 bin 445 kişi olarak gerçekleşti. Ukrayna’ya karşı başlattığı topyekûn işgal girişimi ve saldırıları sonucu çok fazla can kaybı veren Rusya, Eylül 2022’de sözde kısmi seferberlik ilan etti. Seferberlik kararıyla birlikte işgalci Rus yönetimi, işgal altına aldığı Kırım'da yaşayan Kırım Tatar erkeklerini zorla Rus ordusuna almaya başladı. İşgalcilerin özellikle Kırım Tatarlarının yoğun yaşadığı yerleşim yerlerinde askere çağırma celpleri dağıtmaya başladığı öğrenildi. Ukrayna’ya karşı savaşmak istemeyen Kırım Tatarları, Yarımada'yı terk etmek zorunda kaldı. Kırım Gayesi sivil örgütü, Rusya’nın ilan ettiği seferberlik nedeniyle yaklaşık 30 bin Kırım Tatarının, Kırım’ı terk ettiğini bildirdi.