Mariupol’da esir alınan Ukraynalıların acı ve umutsuzlukla dolu 2,5 yılı

Vladimir Putin emrindeki işgalci Rus ordusunun Ukrayna'nın Mariupol kentindeki Azovstal Çelik Fabrikası'nda sözde tahliye adı altında esir aldığı Ukraynalı askerlerin aileleri, İstanbul Odakule'de 13 Ekim 2024 tarihinde "Azovstal Kahramanlarını Kurtar" başlıklı bir eylem gerçekleştirerek, Türk halkına ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a yardım çağrısında bulundu. Türkiye'de bulunan Ukraynalı askerlerin yakınları hikâyelerini Kırım Haber Ajansına (QHA) anlattı.

Ganna Şustrova, Ukrayna Devlet Sınır Servisine bağlı Kerç Deniz Muhafız Birliğinde (2014’dan sonra konuşlandırma yeri Mariupol) sağlık görevlisi olarak görev yapan ve Rus işgal güçlerinin yoğun saldırıları altındaki Mariupol’da yaralı asker ve sivillere ilk yardım sağladığı esnada esir düşen Ukraynalı asker Mıkola Şustrov’in eşi.

YOĞUN BOMBARDIMAN ALTINDAKİ MARİUPOL’DAN ANCAK BİR AY SONRA ÇIKABİLDİ

Rusya'nın Ukrayna’ya karşı topyekûn işgal girişimi ve saldırılarını başlattığı 24 Şubat 2022’den önce Ganna, eşiyle birlikte Mariupol kentinde yaşıyordu. 24 Şubat’tan birkaç hafta önce sınırdaki gerginliğin artması sebebiyle eşinin kendisine Mariupol’u terk etmesini teklif ettiğini söyleyen kadın, “Ben ise ona: ‘Seninle birlikte kalacağım’ demiştim. 24 Şubat’ta saldırılar başladığında eşim beni aradı ve ‘Toplan ve kenti terk et’ dedi. Eşimin arkadaşları beni evden aldı. Ancak o gün Mariupol’dan çıkamamıştık. Abluka altında kaldık. Eşim o sırada görevdeydi. Kentte bağlantı neredeyse yoktu. Birbirimize sadece ‘iyiyim’ diye kısa mesajlar atabiliyorduk. Mariupol çok yoğun şekilde bombalanıyordu. Birkaç kere çok büyük saldırılara denk geldim. Mariupol’dan ancak 21 Mart 2024’te çıkmayı başardım. Aynı gün eşim esir düştü. Bağlantı yakalar yakalamaz eşime kentten çıktığımı bildirdim. O da bana cevap olarak ‘çok iyi’ diye yazdı. Ancak daha sonra o gün esir düştüğünü öğrendim.” şeklinde konuştu.

Ganna, “Daha sonra eşimin annesi, -saldırılar başladığında o Lviv’deydi- eşimin arada sırada kendisini aradığını ve Mariupol’da çok fazla hem sivil hem de asker yaralıların olduğunu, çok sayıda insanın öldüğünü ve sağlık görevlilerin herkese yetişemediğini bildirdiğini anlattı.” ifadelerini kullandı.

“SAĞLIK PERSONELİ ESİR ALINMAMALI”

Eşinin sağlık görevlisi olduğunu yani yaralılara yardım ettiği sırada esir alındığını belirten Ganna Şustrov, “Eşim gayri muharip askeri sağlık personeli yani sağlık görevlisi. Cenevre Sözleşmesi'ne göre sağlık görevlileri esir alınamaz. Çünkü sağlık görevlilerinin vazifeleri hayat kurtarmaktır. Yani eşim şu an yasa dışı olarak esir tutuluyor. Bu da Rusya’nın en büyük ihlâllerinden biridir.” dedi.

Eşinin savaş başlamadan önce ve Rus esaretindeki görüntülerini gösteren Ganna, “Rus işgali altındaki Olenivka Hapishanesinde (Temmuz 2022) çekilen görüntülerde eşimin çok zayıfladığını görebiliyoruz. Serbest bırakılan Ukraynalı esir askerlerin anlattığına göre Olenivka Hapishanesinde yemek neredeyse verilmiyordu. Günde bir kere, çorba adı altında içinde birkaç sebze yüzen bir tas su veriliyordu. Eşimden aylardır haber alamadım ve şu an nasıl bir halde olduğunu hiç bilmiyorum. Yalnızca bazen Rus esaretinden kurtarılan askerler bana eşimin hayatta olduğunu bildiriyorlar.” şeklinde konuştu.

“ARTIK UMUDUMU KAYBETTİM…”

Ganna takas sonucu serbest bırakılan Ukraynalı askerlerden birinin kendisine, eşinin 2023’te yazdığı mektubu ulaştırmayı başardığını aktardı. Mektupta esir Mıkala Şustrov şunları yazdı:

Bugün esaret altında olduğumdan bu yana tam 11 ay geçti ve artık umudumu kaybettim. Bana öyle geliyor ki, daha önce yaşadığımız hayat hayal gücümün bir ürünüydü. Seni tekrar görme umudum beni terk ediyor. Karamsar düşüncelerim için kusura bakma ama bizi unuttuklarını, filmimizin sona geldiğini, şu an jenerikleri izlediğimizi ve ardından bir sonun geleceğini düşünmeden edemiyorum. Tüm bunlar ne zaman bitecek? Seninle ne zaman görüşebileceğiz? Bizi neden kurtarmıyorlar?

İlgili mektubunun 2023 yılında yazıldığını ve şu an eşinin 30 aydır esir tutulduğuna dikkat çeken Ganna Şustrova, “Şu an ne düşünüyor, psikolojik olarak ne durumda hiçbir fikrim yok. Bazı Ukraynalı askerlerin esaretteki baskıya, kötü muameleye dayanamadıkları için intihar girişimlerinde bulunduğunu biliyorum. Bu yüzden uluslararası toplumun bize, Rus esaretinde bulunan yakınlarımızı kurtarmak için yardım etmesini istiyoruz.” dedi.

EN YOĞUN RUS BOMBARDIMANINA MARUZ KALAN KENT: MARİUPOL

Ukrayna'nın güneydoğusundaki liman kenti Mariupol, 24 Şubat 2022'de Putin Rusyası'nın başlattığı işgal girişimi ve saldırıların en yoğun olarak yaşandığı bölgelerden birisi. 

Haftalarca karadan, denizden ve havadan bombalanan kentin çoğu kısmı Rus saldırılarında yok oldu. Ukraynalı yetkililerinin açıklamalarına göre kentte en az 20 bin sivil hayatını kaybetti. Kentte hayatını kaybedenlerin sayısını gizlemek için Rus işgal güçleri, saldırılarda zarar gören apartmanları, enkaz kaldırma çalışmalarını yapmadan iş makineleriyle yıktı. İşgalciler, hayatını kaybeden insanları toplu mezarlara gömdü.

Uluslararası Ceza Mahkemesine (UCM) Mart 2024’te sunulan bir raporda, Kremlin rejiminin, 2022'nin başlarında 85 gün süren Mariupol kuşatması sırasında savaş suçu olarak sınıflandırılan "kasıtlı aç bırakma taktiği" kullandığı kaydedildi.

MARİUPOL’DA TESLİM OLAN UKRAYNALI ASKERLERİN BİRKAÇ AY İÇİNDE İADE EDİLMESİ GEREKİYORDU

Kenti savunan Ukraynalı askerler gıda, cephanelik ve ilaç eksikliğine rağmen yaklaşık 3 ay boyunca tam abluka altında Rus işgal güçlerine karşı mücadele etti.

Ukrayna üst düzey yönetiminin Ukraynalı askerlerin hayatta kalmasını sağlamak için verdiği emir doğrultusunda, Mariupol’daki Azovstal Fabrikası'nda abluka altında düşmana karşı mücadele eden Ukrayna askerleri, Rusya’ya teslim oldu. Rusya ile Ukrayna arasında yapılan ve Birleşmiş Milletler (BM) ile Uluslararası Kızılhaç Komitesinin garantör olduğu anlaşmaya göre birkaç ay içinde Azovstal’da teslim olan Ukraynalı askerlerin Ukrayna’ya iade edilmesi gerekiyordu. Ancak her zamanki gibi savaş suçlusu Kremlin rejimi verdiği sözünden geri döndü.