Metin Omer'in Romanya'dan Türkiye'ye göçleri ele aldığı doktora tezi kitaplaştırıldı

Ömer Cihad KAYA
QHA Ankara

Romanya'daki Kırım Tatarlarından Dr. Metin Omer'in, Romanya'daki Türk ve Tatar halkının iki dünya savaşı arasındaki yaşamını mercek altına alan yeni kitabı yayımlandı. Hacettepe Üniversitesi'nde tamamladığı doktora tezini yayımlayan Omer'in eserinin önsözünü Prof. Dr. Hakan Kırımlı kaleme aldı.

Tarihçi Dr. Metin Omer'in doktora tezinin Rumence çevirisi kitap haline getirildi. Omer'in, Romanya'daki Türk ve Tatar halkının Türkiye'ye göç etmesini konu edinen "İki Dünya Savaşı Arasında Türklerin ve Tatarların Romanya'dan Türkiye'ye Göçleri (EMIGRAREA TURCILOR ȘI TĂTARILOR DIN ROMÂNIA ÎN TURCIA ÎNTRE CELE DOUĂ RĂZBOAIE MONDIALE)" isimli eseri Rumence'ye çevrilerek piyasaya sürüldü.

"ROMANYA-TÜRKİYE İLİŞKİLERİNİN AZ BİLİNEN BİR YÖNÜNÜ KEŞFETMEK İÇİN..."

Doktora tezinin kitaplaştırılmasına ilişkin QHA'ya açıklamalarda bulunan Metin Omer, "Bu çalışma benim Ankara Hacettepe Üniversitesi'nde savunduğum doktora tezimin Rumenceye tercümesidir. Önsözünü Hakan Kırımlı hocamızın yazdığı kitabımın yayımlanmasından dolayı sevinçliyim. Bu eser, Dobruca ve Romanya-Türkiye ilişkilerinin ve Türk-Tatar tarihinin daha az bilinen bir yönünü keşfetmek için birkaç yıl süren çabalarımın ürünüdür." ifadelerini kullandı.

KİTAP İÇİN ÜÇ ÜLKEDE ARŞİV BELGELERİ VE SÜRELİ YAYINLAR TARANDI

Eserin, Romanya'nın tarih alanında en iyi basımevlerinden olan Ceatatea de Scaun Basımevinde yayımlandığını söyleyen Metin Omer, dünya savaşları arasında Romanya'dan Türkiye'ye göçleri konu edinen kitabı için Türkiye, Romanya ve Fransa arşivlerini taradığını ifade etti. Omer, "Romanya'da ve Türkiye'de kullanılan gazetelerin yanı sıra Romanya'daki Türklerin basını da kullanıldı. Kitabım, bu konuyu ele alan tek kapsamlı çalışmadır." dedi.

"KİTAP SADECE GÖÇLERİ DEĞİL AYNI ZAMANDA BİRÇOK TOPLUMSAL MESELEYE DEĞİNİYOR"

Aynı zamanda Dünya Kırım Tatar Kongresi (DQTK) Yönetim Kurulu Üyesi ve Kırım Derneği Romanya Temsilcisi olan Dr. Metin Omer, kitabın konu edindiği dünya savaşları arasındaki Romanya'dan Türkiye'ye göçlerin önemine dikkat çekerek şunları söyledi:

"Romanya'daki Kırım Tatar ve Türk toplumun çok fazla incelenmeyen, toplumun gelişmesini çok önemli bir derecede etkileyen bir konuyu ele alıyor. Kitap sadece göçleri incelemekle yetinmiyor, aynı zamanda toplumun birçok yönleriyle ilgili yeni bulgular getiriyor. Toplumun teşkilatları, eğitim kurumları, siyasi hayatı gibi konularda birçok yeni bilgiler ve perspektifler ortaya koyuyor"

ROMANYA'DAN TÜRKİYE'YE GÖÇ EDENLER NERELERE YERLEŞTİRİLDİ?

Omer, Romanya'dan göçlerin Türkiye'nin en çok hangi illerine olduğuna dair ise şu değerlendirmeyi yapıyor:

"Romanya'dan Türkiye'ye göç edenler hemen hemen Türkiye'nin tüm bölgelerine yerleşmiş olsa da, Eskişehir, Ankara, Polatlı, Trakya, Konya İstanbul gibi bölgelerde daha yoğun bir nüfus bulunmaktadır. Zaten İki Dünya Savaşı arasındaki dönemdeki göçler 1877-1878 Osmanlı-Rus (93 Harbi) sonrası Dobruca'nın Osmanlı'dan Romanya'ya geçmesiyle beraber başlayan göçlerin bir devamıdır. Kitap'ta bu dönemdeki Kırım Tatar ve Türk toplumu içerisindeki gelişmelere önemli bir yer verilmiştir. Kırım Tatarları için aslında Romanya'dan Türkiye'ye göçler, 1783'te Kırım'ın ilk ilhakıyla başlayan göçlerin devamı olarak değerlendirilebilir."

"ARAŞTIRMALARIMDA, MEHMET NİYAZİ VE MÜSTECİB ÜLKÜSAL'IN BAZI YAZILARINA ULAŞTIM"

Dr. Metin Omer, arşiv belgelerine yönelik taramasında en çok dikkatini çeken noktaları ise şöyle anlattı:

"Araştırmama başladığımda aklımda birçok soru vardı. İncelediğim her belge, okuduğum her makale bu soruları cevaplamak için yardımcı olmuştur. Bu sebepten dolayı her ne kadar ilk bakışta önemsiz görünse de her belge aslında birçok konuyu aydınlatmak için mühim olabilir. Araştırdığım belgelerde Kırım Tatar milli hareketiyle ilgili çok ilginç Romen makamları tarafından hazırlanan raporlar, Müstecib Ülküsal veya Mehmet Niyazi gibi tarihi şahsiyetlerimizin bazı yazılarına bulabildim. Tarihimiz daha iyi tanımakta ne kadar küçük olsa da bir katkıda bulunmak aslında her tarihçinin görevi."

PROF. DR. KIRIMLI: BALKANLARDAKİ TÜRK, KIRIM TATAR VE GAGAVUZ TARİHİNE KATKI SAĞLIYOR

Prof. Dr. Hakan Kırımlı, Metin Omer'in eserine yazdığı önsözde bahsi geçen zaman diliminde bölgedeki göç hareketlerine ve Romanya ve Türkiye arşivlerine dayanan titiz bir çalışma olduğunu dile getirdi. Kırımlı, "Romanya'dan Türkiye'ye göç hareketleri, iki ülkeden uzmanlar tarafından hak ettiği düzeyde ve derinlikte analiz edilmemiştir. Bu kitap ise durumun bir istisnadır. Metin Ömer'in iki Dünya Savaşı arasında Romanya'dan Türkiye'ye göçe odaklanan çalışması, bu alanda benzersiz bir bilimsel yaklaşımdır. Yazar, Romanya ve Türk arşivlerinden ve diğer kaynaklardan gelen belgeleri dengeli bir şekilde kullandı. Araştırma yeteneğinin yanı sıra olaya içeriden ve dışarıdan bakabiliyor olması esere değer katmaktadır. Bu eser, içeriği ile sadece Romanya-Türkiye ilişkilerinin anlaşılmasına değil, aynı zamanda Balkanlar'daki Türkler, Kırım Tatarları ve Gagavuzların yerel tarihine de katkı sağlıyor." dedi.

https://www.cetateadescaun.ro/produs/emigrarea-turcilor-si-tatarilor-din-romania-in-turcia-intre-cele-doua-razboaie-mondiale/?fbclid=IwAR0fOvpqRv_xTEMTQVc0z5YMOCgMRHKYJsjf9SPcVTN0XAoRGZXR_RgJGB0

Yazarın eserine buradan ulaşabilirsiniz.