İstanbul'un fetih yıl dönümünde 29 Mayıs Üniversitesinde anlamlı etkinlik

İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Tarih Kulübü tarafından organize edilen "İnalcık ve İstanbul" isimli etkinlik büyük ilgi topladı. Türk tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık'ın danışmanlığını yaptığı "Fetih ve Fatih" belgeselinin yönetmenliğini yürüten Zafer Karatay, 29 Mayıs 2024 tarihinde öğrencilerle bir araya geldi. Üniversitenin Elmalı yerleşkesinde gerçekleştirilen programda ilk olarak "Fetih ve Fatih" belgeseli gösterildi. 

29 MAYIS ÜNİVERSİTESİNDE FETİH VE FATİH BELGESELİ

Tarih Kulübü üyesi Burak Demir açılış konuşmasında, İstanbul'un fethinin yıl dönümünde fethi en iyi anlatan ve bu hususta yapılan en iyi belgesel olan Prof. Dr. Halil İnalcık'ın danışmanlığında Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) tarafından sunulan "Fetih ve Fatih" belgeselinin yönetmenliğini üstlenen Neşe Sarısoy Karatay ve Zafer Karatay'a teşekkür etti. Demir, 22 yıl önce Halil İnalcık ile çalışan Neşe Sarısoy Karatay'ın annesinin ani rahatsızlığı nedeniyle söz konusu etkinliğe katılım sağlayamadığını belirtti. 

BELGESEL TEKLİFİ HALİL İNALCIK TARAFINDAN YAPILDI

Belgesel gösteriminin ardından Zafer Karatay, belgeselin yapım sürecini, Halil İnalcık ile ilgili anılarını anlattı. Karatay, Halil İnalcık ile ilk kez 1993 yılında 6 bölümlük "Kırım Belgeseli" isimli belgeseli çekmek üzere bir araya geldiklerini, 1997 yılında ise "Fetih ve Fatih" belgesel teklifinin İnalcık'tan geldiğini aktardı. Karatay o dönemde Halil İnalcık'ın "Kitaplarım Avrupa'da Amerika'da üniversitelerde ders kitabı olarak okunuyor ama Türkiye'de ne yazıkki tarihçiler bile okumuyor. Sizin hazırladığınız belgeseller çok iyi oluyor ve çok seyrediliyor, gelin Neşe hanım ve sizinle Osmanlı tarihini doğru şekilde öğretelim." dediğini ifade etti.

Karatay, İnalcık'in teklifi üzerine "Halil İnalcık ile Sözlü Tarih", "Halil İnalcık ile Tarih Sohbetleri", "Osmanlı Devleti'nin Doğuşu" ile "Fatih ve Fetih" belgesellerinin bu şekilde ortaya çıktığını söyledi. İnalcık'ın katkılarından söz eden Karatay, öğrencilerin sorularını yanıtladı. 

Programın moderatörlüğünü üstlenen Burak Metin, "Böylesine anlamlı bir günde, Tarih Kulubü üyeleriyle birlikte Fatih ve Fetih belgeselini seyreden anılarını ve değerli görüşlerini bizimle paylaşan, kamuoyunda daha çok Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Türkiye Temsilcisi ve Emel Kırım Vakfı Başkanı olarak Kırım mücadelesindeki kimliği ile bilinen ama Neşe Sarısoy Karatay ile birlikte her biri Türk belgeselciliğinde kilometre taşı olan belgeseller hazırlayan Zafer Karatay'a ve Neşe Sarısoy Karatay'a teşekkür ederim. Onlar aynı zamanda tarihi halkımıza sevdirmede, tarihi filmlerin ve dizilerin yeniden popüler olmasında çok büyük rol oynamışlardır." ifadelerini kullandı. 

İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Tarih Kulübü Başkanı Oğuzhan Şeker, Zafer Karatay'a teşekkür ederek, günün anısına hediye takdim etti.

FATİH VE FETİH

İstanbul'un fethinin 550. yılı için 2003 yılında Neşe Sarısoy Karatay ve Zafer Karatay'ın birlikte yapımcı-yönetmen olarak imza attıkları Fatih ve Fetih belgeseli, TRT kanallarında yıllarca yayınlanmayı sürdürüyor. Belgesel TRT marketlerde DVD olarak da satışa sunulmuştu. Bu belgesel ve yapım süreci hakkında ödüllü başarılı yönetmen Neşe Sarısoy Karatay Kırım Haber Ajansına (QHA) şu açıklamayı yaptı:

"550. yıl dönümü için Fatih ve Fetih Belgeselini çekmiştik. Çekimlerden önce İstanbul surlarında kılıç savaşları ve mancınık atışları alıştırmaları yapıldı. Kostümler TRT kostüm deposundan düzenlendi. Fatih’in Şahi topu tekrar döküldü, Osmanlı ordusunu oluşturması için ordudan bine yakın asker getirildi. Türkiye, film tarihinin gerçek oyuncularla son kalabalık çekimleri bu belgeselde yapıldı. Sonraki yıllarda tarih filmlerinde dijital kopyalama yöntemi ile kalabalık ordu sahneleri yaratılmaya başlandı. 

Belgesel o kadar güzel ve çarpıcı olmuştu ki TRT’nin o zamanki yayın yönetimden sorumlu başkanlığın karşı çıkmasına karşılık yayın akışının değiştirilip son anda TRT 1'de yayınlandı. İlk yayınlandığı gün izlenme sırasında başa oturdu. İnsanlar belgesel izlemiyor algısını kırdı. Belgesel yıllar boyu tüm kanallarda defalarca tekrar yayınlandı. Kendi dalında yenilikleri getirmiş Fatih ve Fetih belgeselimizin taklitleri yapıldı.

İstanbul’u fetheden atalarımıza duyduğumuz gurur ve heyecanla biz de 55 günde tekrar fethetmeye çalışmıştık İstanbul'u. Tüm bunlar kamu yayıncısı olmanın bilinciyle çok az bütçe ile gerçekleştirilmişti. Zaman zaman bir yönetmen olarak çamaşırcı, zaman zaman hamal olduk. Hiç de gücenmedik. Gerekiyorsa yine yaparız. Alçakgönüllüydük hep. TRT’de kolay ve basit işler yapan bazı kesimler kendini kral ve kraliçe konumuna koyabilir. Az emek verdiği için kendi reklamını yapmaya zamanı olur. Bu yanılsamayı gerçek sanan yönetici ve insanlar hep olur. Vefa göremesek de çok şükür halkımız çok akıllı ve vefakardır. Onların takdirini ve beğenisini almak bize yeter"

Yönetmen ve Yapımcı: Neşe Sarisoy Karatay -Zafer Karatay
Danışman: Prof. Dr. Halil İnalcık
Metin Yazarı: Neşe Sarisoy Karatay
Fatih rolünde: Cihan Çekiç
Seslendiren: Emin Baykırkık
Müzik: Hasan Cihat Örter
Kameramanlar: Tevfik Öber, Ferhat Parlak
Jimmy Jeep: Şener Karatağ
Şaryo: Muammer Kerimoğlu 
Kurgu: Nuray Belen 
Dekor:  Faris Kazancı  ve ekibi,  Süleyman Şehitoğlu , Ömer Avcul, Muharrem Ürgüplü
Grafik Animasyon: Ümit Yüksel
Sanat Yönetmeni: Tolga Zıpkınkurt
Yönetmen Yardımcıları : Gökhan Taygan, Ayşe Hilal Tuztaş Horzumlu,  Engin Geldikaya,  Seda Öztoprak Zıpkınkurt
Set amiri: Yılmaz Oğuz
Tarihi bayraklar yapım ve işleme sanatçısı : Ebubekir Subaşı
Figürasyon: Cem Ajans
Askeri figürasyon: Türk Ordusu 
Stajyer: Şefika Gül Aldemir
Kamera arkası : 
https://www.youtube.com/watch?v=o68hv4tBfL4