AİHM, Rusya'yı Kırım'da sistematik insan hakları ihlalinden suçlu buldu

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Rusya'nın 2014 yılında işgal ettiği Kırım’daki insan hakları ihlâlleri nedeniyle, Ukrayna’nın Rusya aleyhinde açtığı davaya ilişkin kararını bugün açıkladı. Kararda mahkeme, işgalci devlet Rusya’nın Kırım'da çok sayıda insan hakkını ihlal ettiğine hükmetti.

AİHM, Rusya'nın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin; yaşama hakkı, insanlık dışı veya aşağılayıcı muamelenin yasaklanması, özgürlük ve dokunulmazlık hakları, adil yargılanma hakkı, yargısız ceza, özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı, din, ifade, toplanma özgürlüğü hakları, ayrımcılık yasağı, hakların kullanımına ilişkin kısıtlamalara dair maddelerini ihlal ettiğine karar verdi.

Mahkeme, tanık ifadelerine ve diğer materyallerle dayanarak hazırlanan hükûmetlerarası ve sivil toplum kuruluşları raporlarında olayların sistematik olarak değerlendirilmesi için çok sayıda delilin bulunduğuna dikkat çekti.

Bununla birlikte mahkeme, Rusya'nın, Kırım'dan Rusya topraklarında bulunan hapishanelere sevk edilen mahkûmların güvenli bir şekilde geri gönderilmeleri için mümkün olan en kısa sürede önlem alma yönündeki Sözleşme'nin 38. maddesinde yer alan yükümlülüklerini yerine getirmediğine karar verdi.

KIRIM TATARLARINA KARŞI İHLALLER

Mahkeme Rusya’nın Kırım Tatarlarına karşı etnik ayrımcılık uyguladığını kabul etti. Kararda, Kırım Tatarlarına karşı baskıların sistematik tabiatına dikkat çekerek, Kırım Tatar halkının siyasi tutumları ve kültürel kimlikleri nedeniyle hedef alındığına dikkat çekildi.

Mahkeme, Rusya’nın işgal altında bulunan Kırım’da Ukraynalı askerler, etnik Ukraynalılar ve Kırım Tatarlarının yanı sıra gazetecilere yönelik insan hakları ihlalleri gerçekleştirdiğini kaydederek, Rusya’ya bu ihlalleri gidermesi ve Kırım’da temel hakların müdafaa edilmesi çağrısında bulunuldu.

UKRAYNA AİHM’YE BAŞVURDU

Ukrayna bu davayla ilgili ilk şikayetini AİHM'ye 13 Mart 2014'te, yani Rusya'nın Kırım'ı işgalinden üç hafta sonra sunmuştu. Ağustos 2015 ve 2018'de ek şikayetler yapıldı.

Aralık 2020'de AİHM, "Kırım davasının" değerlendirilmeye uygun olduğunu ilan etti ve Rusya'nın 27 Şubat 2014'ten bu yana Yarımada'nın toprakları üzerinde kontrol sahibi olduğunu doğruladı.

RUSYA, AİHM’YI TANIMIYOR

Ukrayna’ya 24 Şubat 2022’de geniş çaplı işgal saldırısı başlattıktan sonra Avrupa Konseyi’nden ihraç edilen Rusya, AİHM'e de taraf olmaktan çıkmıştı. Buna rağmen AİHM’nin Rusya’nın ihracından önce meydana gelen olaylara ilişkin hükmetme yetkisi bulunuyor. Rusya ise, AİHM kararlarını tanımayı reddediyor.