Rusya'nın Suriye'deki kaybı Putin rejimini nasıl etkileyecek?

Siyasi analist Taras Zagorodniy (Taras Zahorodniy), 8 Aralık 2024 tarihinde Suriye'deki Esed rejiminin düşmesinin ardından bölgede faaliyet gösteren Rus üsleri hakkında bir değerlendirmede bulundu. Analist, rejimin düşüşüyle Rusya'nın Suriye'deki mevzilerini kaybetmesinin gelecek dönemde Rusya'daki Vladimir Putin rejiminin çökmesine yol açabileceğini belirtti.

RUSYA'NIN HALİ HAZIRDA BİRÇOK YENİLGİSİ VAR

Konu hakkında Ukrinform'a görüş bildiren Zagorodniy, Putin gibi liderlerin dış politikada aldığı yenilgilerle güç kaybettiğine dikkat çekti. Putin'in hali hazırda birçok yenilgisi olduğunu belirten analist, bu yenilgileri Karabağ, Türkistan coğrafyası ve "çok gurur duyduğu" Suriye olarak sıraladı.

Analist, Putin rejiminin uğradığı yenilgilerle tahtının sallandığını "Bütün bunlar şüphesiz iç karışıklıkların yanı sıra Putin'in gücünü de baltalıyor ve iktidarının devrilmesi senaryosunun bir parçası olabilir" ifadeleriyle vurguladı.

Ayrıca Zagorodniy, Rusya'nın Suriye'deki askerî gücünü kaybetmesinin genel olarak Orta Doğu'daki etkisini yitirmesi anlamına geldiğini ve bu büyük bir yenilgi elde edeceğini kaydetti. Analist, Orta Doğu ile ilgili olarak “Sovyet döneminden bu yana Orta Doğu'da sürekli olarak istikrarsızlığı sürdürme görevi üstlendiler ve bu da her seferinde petrol fiyatlarının artmasına neden oldu. Bu da SSCB'nin kârı ve daha sonra kendisine oradan petrol sağlayan ABD'ye bir darbe anlamına geliyor.” ifadelerini kullandı.

RUSYA'NIN AMACI,  İSTANBUL VE ÇANAKKALE BOĞAZLARINI TÜRKİYE'NİN ELİNDEN ALMAK

Hmeymim ve Tartus'taki üslerin terk edilmesi durumunu Rusya'nın Akdeniz üzerindeki hakimiyetini kaybetmesi olarak nitelendiren analist, Rusya'nın Çarlık Dönemi'nden bu yana bu politikaya sahip olduğunu vurguladı. Rusya'nın İstanbul ve Çanakkale boğazlarını Türkiye'nin elinden alma planlarına sahip olduğuna dikkat çeken Zagorodniy, yabancı üslerin de bu amaçla var olduklarını kaydetti.

RUSYA AKDENİZ'İ HEDEF ALIYOR

Ukrayna istihbaratı, Rusya'nın ilave filo varlıklarını da Akdeniz'de konuşlandırmaya başladığını ve Baltık'ta Sparta II dökme yük gemisi ile Aleksander Shabalin büyük amfibi hücum gemisinin Tartus'a konuşlandırılmak üzere hazırlanmasının emredildiğini belirtti. Aynı zamanda açıklamada, Rus Kuzey Filosu'nun büyük amfibi hücum gemileri Aleksander Otrakovsky ve Ivan Gren'in de rotalarının Akdeniz'e çevrildiği ve ayrıca Tartus Limanı'nda Rusların acil bir teçhizat ve askeri mal tasfiyesi gerçekleştirdiği ifade edildi.

REJİMİN DÜŞÜŞÜ RUSYA'NIN AFRİKA'DAKİ FAALİYETLERİNİ ETKİLİYOR

Esed rejiminin düşüşü, müttefiki Rusya'nın da bölgede izlediği politikaları derinden etkileme gücüne sahip. Amerikan Savaş Araştırmaları Enstitüsü (ISW), 8 Aralık'ta Suriye'deki son gelişmeler hakkında yayımladığı raporda; Rusya'nın Suriye'de bulunan askerî üslerini kaybetmesinin Afrika üzerindeki politikalarını etkileyeceğini belirtti. Raporda, "Suriye'deki Rus üslerinin kaybının Rusya'nın küresel askeri operasyonları ve Afrika'da faaliyet gösterme kabiliyeti üzerinde önemli etkileri olacaktır" ifadelerine yer verildi.

Rusya'nın Tartus'taki deniz üssünü Akdeniz'de güç projeksiyonu yapmak, NATO'nun güney kanadını tehdit etmek ve Karadeniz'deki varlıklarını Akdeniz'e bağlamak için kullandığını belirten ISW, Rusya'nın üs kaybının oluşturacağı etkileri, "Rusya'nın lojistiğini, ikmal çabalarını ve Afrika Kolordusu rotasyonlarını sekteye uğratacak, özellikle de Libya ve Sahra altı Afrika'daki operasyonlarını ve güç projeksiyonunu zayıflatacaktır" şeklinde tespit etti.

ISW, Rusya'nın Suriye'de aldığı darbe ile Libya ve Sudan'daki varlığından yararlanmak isteyebileceğini aktardı. Raporda, konuyla ilgili olarak, "Rusya alternatif olarak Libya ya da Sudan'daki varlığından yararlanmak isteyebilir ancak bu ülkelerle resmi anlaşmaların olmaması ve yetersiz altyapıları onları bu konuda başarısız kılacaktır" ifadeleri yer aldı. 

SURİYE'DE 61 YILLIK BAAS REJİMİ ÇÖKTÜ

Suriye'de 1963'ten bu yana iktidarda olan Baas Partisi, 8 Aralık 2024 tarihi itibarıyla tarihe karıştı. Suriye devlet televizyonu, Rus yanlısı ve savaş suçlusu Beşşar Esed'in devrildiğini ve hapisteki tüm tutsakların serbest kaldığını ifade etti.

Suriye'nin kuzeyindeki Halep ilinin batı kırsalında 27 Kasım'da Esed rejimi güçleriyle rejim karşıtı silahlı gruplar arasında çatışma başlamıştı. 30 Kasım'da Halep'in merkezinin büyük bölümünü rejim güçlerinden alan rejim karşıtı gruplar, aynı gün tüm İdlib genelinde hakimiyet sağlamıştı. Gruplar, şiddetli çatışmaların ardından 5 Aralık'ta Hama kent merkezini rejim güçlerinden almıştı.

Rejim karşıtı gruplar, başkent Şam'a açılan stratejik önemdeki Humus ilinin bazı yerleşim yerlerini ele geçirerek burada ilerlemeye başlamıştı. Suriye'nin Ürdün sınırındaki Dera ilinde 6 Aralık'ta operasyon başlatan askeri muhalifler, çatışmaların ardından il merkezini rejim güçlerinden geri almıştı. Suriye Milli Ordusu'nun Halep kırsalında 1 Aralık'ta terör örgütü PKK/YPG'ye karşı başlattığı Özgürlük Şafağı Operasyonu'nda ise Tel Rıfat ilçe merkezi, terörden kurtarılmıştı.

Esed rejimi güçleriyle 27 Kasım'dan bu yana çatışan Heyet Tahrir Şam'ın (HTŞ) başını çektiği rejim karşıtı gruplar, Humus'un dış mahallelerinden Sanayi ve Kusur'a girmelerinin ardından iç kesimlere doğru ilerlemeyi sürdürdü. Gruplar, Humus'taki Meşrefe, Kefernan, Tulul Humur, Zeytune, İzeddin ve Aydun köylerini de rejim güçlerinden aldı. Ardından Şam'a yürüyen muhalifler, başkentte idareyi ele aldı. Esed'in sarayı, Başbakanlık ve bakanlıklar da dahil olmak üzere muhalifler tüm kurumlarda hakimiyet kurdu.