Prof. Dr. Hakan Kırımlı, Gazeteci Ruşen Çakır'ın programına konuk oldu

Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kırımlı, 16 Aralık 2024 tarihinde Gazeteci Ruşen Çakır'ın Medyascope TV'deki "Bir Mozaik Olarak Türkiye" isimli programına konuk oldu. 

KIRIMLI: DOĞRU KULLANIM KIRIM TATARIDIR

Programın 33. bölümünde Kırımlı; "Kırım Türkleri kimlerdir? Kırım Türkleri nereye göç etti? Türkiye’de nerede yaşıyorlar? Tarih boyu neler yaşadılar? En büyük sorunları neler? Kökenleri nerelere dayanıyor?" sorularına yanıt verdi. Gazeteci Çakır'ın sorusu üzerine halkın adının doğru kullanımının Kırım Tatarları olduğunu ifade eden Kırımlı, "Tek başına Tatar kullanımı doğru değildir. Kazan Tatarları ile Kırım Tatarları farklıdır. Dolayısıyla buradaki doğru kullanım Kırım Tatarıdır. Buradaki diaspora için ise Türkiye'deki Kırım Tatarları demek doğru olacaktır." açıklamasında bulundu.

Kırım Tatarlarının anavatanı Kırım'ın doğal güzelliklere sahip olduğunu aktaran Prof. Dr. Kırımlı, Yarımada'nın tarihine değindi. Ruslar tarafından işgal ve istila edildiği tarih olan 1783'e kadar bölgenin tamamının Kırım Tatarca konuşan Türk ve bir kısmının ise Kırımçaklardan oluşan bir Hanlık olduğunu ifade eden Kırımlı, bölgeyi hakimiyet altına almayı hedefleyen Rusların demografiyi değiştirmek için ilk olarak Kırım Tatarlarını vatan topraklarından uzaklaştırmak için ekonomik ve siyasi baskılar uyguladığını belirtti.

18 MAYIS 1944 KIRIM TATAR SÜRGÜN VE SOYKIRIMI

Kırımlı; muharecet, savaş ve baskıların ortasında kalan Kırım'ın 1920'lerde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) elinde kaldığını söyledi. 1937-1938 yıllarında bütün SSCB coğrafyasında aydın katlianlarının yaşandığına dikkat çeken Kırımlı, "Eğer bir adam camide müezzinlik yaptıysa öldürülürdü, çok şanslıysa çalışma kampına gönderilirdi. Yahut Gaspıralı mekteplerinde öğretmenlik yapmışsa hiç şansı yoktu." dedi.

Ardından 1941 yılında Kırım'ın Almanya tarafından işgal edildiğini fakat tekrar SSCB'nin hakimiyeti altına girdiğini belirten Kırımlı, bütün Kırım Tatarlarının 18 Mayıs gecesi hayvan vagonlarına bindirilerek, Özbekistan ve Ural Dağları'na sürgün edilldiğini aktardı. Sürgün yollarında ve sürgünden sonra nüfusun büyük bir çoğunluğunun hayatını kaybettiğini vurgulayan Kırımlı, yaşamını yitirenlerin resmî olarak kayda geçtiğini, hiçbirinin uydurma olmadığını ifade etti.

KIRIM TATARLARI, MİLLÎ HAREKET SAYESİNDE VATANINA DÖNDÜ

Ardından 1960'larda ise sürgündeki Kırım Tatarlarının vatana dönüş mücadelesinin başladığını dile getiren Kırımlı, "1980'lerin sonunda Kırım Tatarları, Kırım'a tekrar dönmeye başladılarsa SSCB lütfuyla değil, tamamen bu millî hareketin sayesinde oldu" ifadesine yer verdi. Kırımlı, Kırım Tatarlarının anavatanına döndükten sonra büyük zorluklarla karşılaştığının altını çizdi. Ayrıca Kırımlı, SSCB'nin yıkılmasıyla birlikte Yarımada topraklarının Ukrayna'ya dahil olduğunu ve Kırım Tatarlarının hiçbir şekilde Ruslarla birlikte yaşamak istemediğini söyledi.

RUS BASKISI İŞGALDEN BU YANA DEVAM EDİYOR

Aynı baskının, işgalin ve insan hakları ihlalinin 2014 yılındaki Rus işgalinden bu yana devam ettiğini vurgulayan Öğretim Üyesi, "Rus hakimiyeti altında kalmanın ne demek olduğunu Kırım Tatarları kadar bilen birini az bulursunuz." ifadesini kullandı. 

Kırımlı ayrıca Türkiye'deki Kırım Tatarlarının da tam entegre olduğunu ve sayısız sanatçı, fikir insanı, aydının Kırım Tatar kökenli olduğunu vurguladı.