Çin'in casus uygulaması TikTok kaç ülkede yasaklandı?

Çinli Bytedance isimli şirketin geliştirdiği video paylaşım uygulaması TikTok’a yönelik endişeler dünya çapında giderek artıyor. Dünya ülkeleri, popüler sosyal medya uygulaması TikTok’un casusluk yaptığı gerçeğiyle yüzleşiyor.

Bununla birlikte birçok devlet TikTok’un kullanımını yasaklamaya başladı. Özellikle ülkelerdeki parlamento ve meclis üyelerinin cep telefonlarına TikTok indirmemesi yönünde yasalar uygulanmaya başladı.

DOĞU TÜRKİSTAN’DA DEVAM EDEN UYGUR SOYKIRIMINA VERDİĞİ DESTEK

Çin Komünist Partisi (ÇKP) yönetimine veri sağladığı bilinen uygulama, Doğu Türkistan’da devam eden Uygur Soykırımı'na verdiği destek ile de gündeme gelmişti. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Çinli yöneticilere TikTok’u satmaları gerektiğini aksi takdirde uygulamanın ülke çapında yasaklanacağını ifade etmişti. ABD’nin bu adımının ardından Birleşik Krallık da TikTok ile ilgili somut bir karar almıştı. Birleşik Krallık yönetimi, güvenlik endişeleri nedeniyle bakanlar ve devlet memurlarının kullandığı telefon ve diğer elektronik cihazlarda, Çin'in casus uygulaması TikTok’a yasak getirdi.

TÜRKİYE'DEN TİKTOK'A CEZA

Uygulamanın Türkiye'de kullanımına dair herhangi bir yasak bulunmamakla birlikte; Kişisel Verileri Koruma Kurulu (KVKK), çocukların kişisel bilgilerinin görüntülenmesi, izinsiz veri toplanması ve kanuna aykırılıklar gerekçesiyle TikTok'a 1 milyon 750 bin lira para cezası verdi.

TSK'DAN TİKTOK YASAĞI

TSK Personel Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Millî Savunma Komisyonunda kabul edildi. Çin’e istihbarat bilgileri sağladığı gerekçesiyle birçok ülke tarafından milli güvenliğe tehdit olarak görülen Çin merkezli sosyal medya uygulaması TikTok'un TSK personelince kullanılması yasaklandı.

Söz konusu karar, 30 Mayıs 2024 tarihinde TSK Personel Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Milli Savunma Komisyonunda kabul edildi.

DÜNYA GENELİNDE TİKTOK'U YASAKLAYAN ÜLKELER HANGİLERİ?

KIRGIZİSTAN

Kırgızistan Kültür, Enformasyon, Spor ve Gençlik Politikası Bakanlığı, Kırgız Cumhuriyeti'nde çocukların sağlığına ve fiziksel, zihinsel, ruhsal ve ahlaki gelişimine zarar verilmesini önlemeye yönelik tedbirler doğrultusunda TikTok'u yasaklamıştı.

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ

2020'de şirketle ABD arasındaki ipler gerilince, Trump yönetimi TikTok indirmenin yasaklanması için adımlar atmış ancak yasak kararı mahkemeden dönmüştü. Biden yönetimi döneminde de devam eden gerilimin ardından Beyaz Saray, tüm hükûmet kurumlarına 30 gün içerisinde uygulamanın tüm hükûmet bağlantılı telefonlardan silinmesi talimatını verdi. ABD'deki 50 eyaletin yarısından fazlası, uygulamayı eyalet yönetimlerine ait cihazlarda yasakladı.

TikTok'u yasakladığı için ABD'ye ateş püsküren Çin, yasağı devlet gücünün kötüye kullanılması ve diğer ülkelerden gelen firmalara baskı yapılması olarak nitelendiriyor.

AVRUPA BİRLİĞİ (AB)

Avrupa Parlamentosu, Avrupa Komisyonu ve AB Konseyinin tüm çalışanlarına TikTok kullanmak yasaklandı. Yasağa gerekçe olarak, siber güvenlik tehditleri ve kurumları siber saldırılardan koruma çabası gösterildi. 

TAYVAN

ABD Federal Soruşturma Bürosunun (FBI) 2022 yılı sonunda TikTok'un milli güvenlik riski oluşturduğuna dair uyarısı Tayvan'da yankı buldu. Tayvan, Aralık 2022'deki uyarı üzerine kamu sektöründe TikTok'un kullanımını yasakladı. Ülkede cep telefonları, tabletler ve masaüstü bilgisayarlar dahil olmak üzere kamuya ait cihazlarda; TikTok, Çince eşdeğeri Douyin ve bir Çin yaşam tarzı içerik uygulaması olan Şiaohongşu gibi uygulamaları içeren yazılımların kullanılmasına izin verilmiyor.

HİNDİSTAN

Hindistan, 2020 yılında gizlilik ve güvenlik endişeleri nedeniyle TikTok ve mesajlaşma uygulaması WeChat de dahil olmak üzere onlarca Çin menşeli uygulamaya yasak getirdi. Bu yasak 2021'de kalıcı hale gelmişti. Yasak kararı, Himalayalar'da Çin ordusu ile girilen çatışmada 20 Hint askerinin öldürülmesinin ardından gelmişti. Hindistan olayın ardından içerisinde TikTok'un olduğu 50'den fazla uygulamayı yasaklamıştı.

KANADA

Kanada, ABD'nin duyurusunun ardından açıklama yaparak gizlilik ve güvenlik açısından kabul edilemez bir risk oluşturduğunu belirttiği TikTok'un devlet tarafından verilen cihazlarda kullanılmaması gerektiğini duyurmuştu. Çalışanların gelecekte uygulamayı indirmeleri de engellenmişti. 

BİRLEŞİK KRALLIK

İngiliz hükûmeti, geçen mart ayı içinde tüm hükûmet bağlantılı cihazlarda TikTok kullanılmasını yasaklamıştı. Hükûmet yetkilileri kararın ihtiyatlı bir karar olduğunu, hassas hükumet bilgilerinin öncelik olduğunu açıklamıştı.

ENDONEZYA

Endonezya 2018'de pornografi, uygunsuz içerik ve kutsallara hakaret gibi nedenlerle TikTok'u yasaklamıştı. 

PAKİSTAN

Pakistanlı yetkililer, uygulamanın ahlaka aykırı içeriği teşvik ettiği endişesiyle TikTok'u Ekim 2020'den bu yana en az dört kez geçici olarak yasakladı.

AFGANİSTAN

Afganistan'da Taliban yönetimi, gençleri "yanlış yönlendirilmekten" korumak gerekçesiyle 2022 yılında TikTok uygulamasını ve PUBG oyununu yasakladı.