AKPM, Kırım Tatarlarının sürgününü soykırım eylemi olarak tanıma çağrısında bulundu

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM), Ukrayna Parlamentosunun (Verkhovna Rada) talebine yazılı bir bildiriyle yanıt vererek, sürgünün Kırım Tatar halkına yönelik soykırım olarak tanınması çağrısında bulundu. Belge Litvanya, Letonya, Estonya, Monako, Romanya, İspanya, Arnavutluk, İsveç, Yunanistan, Bulgaristan ve Türkiye'den milletvekilleri tarafından imzalandı.

Belgede AKPM, Kırım Tatarlarının insan haklarının Sovyetler Birliği ve Rusya tarafından ihlal edilmesini kınamakta ve tüm ortaklara, Kırım Tatar halkının 1944'te sürgün edilmesini soykırım olarak tanımaya çağırdı.

AKPM açıklamasında, "18 Mayıs'ta Ukrayna, 1944'te Kırım Tatarlarının Kırım'dan sürülmesinin kurbanlarını anıyor. Yaklaşık 200 bin Kırım Tatarı, yani tüm ulus 3 gün içinde sürgün edildi ve en az yüzde 46'sı Orta Asya yolunda ve sürgünün ilk birkaç yılında hayatını kaybetti. 80 yıl önce gerçekleştirilen bu soykırımın kurbanlarını anıyor, 2014 yılından bu yana Rusya İmparatorluğu, SSCB ve şimdi de Rusya Federasyonu tarafından ayrımcılığa maruz kalan Kırım Tatarlarına saygılarımızı sunuyoruz. Hem SSCB hem de Rusya tarafından, Kırım Tatarlarını anayurtlarından mahrum etmeye yönelik tüm hak ihlallerini kınıyoruz ve tüm ortaklarımızı, örneği takip etmeye ve 1944'teki tehciri Kırım Tatarlarına karşı bir soykırım eylemi olarak tanımaya çağırıyoruz." ifadelerini kullandı.

Ayrıca AKPM, uluslararası topluma, Kırım'daki insan hakları ihlallerine, Kırım Tatarlarına yönelik zulme son verilmesi ve Kremlin'deki tüm tutukluların serbest bırakılması için Rusya'ya yönelik diplomatik baskıyı artırma çağrısında bulundu. Çağrıda, "Yalnızca Ukrayna'nın zaferi, yerel Kırım Tatar halkına yönelik baskıyı durdurabilir ve insan haklarına saygıyı yeniden tesis edebilir." açıklaması yapıldı.

8 Mayıs'ta Ukrayna Parlamentosu (Verkhovna Rada), yabancı ülkelere ve uluslararası kuruluşlara, 1944'te Kırım Tatarlarının sürgününü soykırım olarak tanımaya ve 18 Mayıs'ta Kırım Tatar soykırımı kurbanlarının anma törenlerine katılmaya çağrıda bulundu.

18 MAYIS 1944 KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ VE SOYKIRIMI'NIN 80. YILI

18 Mayıs 1944 günü bir şafak vaktinde, milletler hapishanesi Sovyetler Birliği’nin diktatörü Stalin’in emriyle Kırım Tatar halkı öz vatanlarından koparıldı.

Sovyet yönetimi, sürgünden sonra Kırım’da, Kırım Tatarlarının varlığına işaret eden her şeyi ortadan kaldırmaya başladı. Adeta bir kültürel soykırım dalgası başladı. Köy, kasaba, ilçe ve şehirler başta olmak üzere yarımadadaki binden fazla yerleşim yerinin Kırım Tatarca olan adları değiştirildi. 

Sovyet yönetimi, Vatan Kırım’ın demografik yapısını değiştirmeyi amaçladı. Ancak Kırım Tatarları, bağrından koparıldıkları o aziz Vatanı, Kırım’ı hiçbir zaman unutmadı. Sürgünlük yollarında, sürgün edildikleri yerlerde vatana dönmek için çaba gösterdi. Nihayet, yıl 1989’u gösterdiğinde Kırım Tatarları, yavaş yavaş ata topraklarına dönmeye başladı. O tarihten itibaren Kırım Tatarları yaşadıkları yokluklara rağmen vatanda kalma mücadelesini sürdürdü.

Kırım Tatarları, 1989’un sonuna kadar sürgün yerlerinde zorla tutuldu. O döneme değin gerçekleşen Vatan Kırım’a geri dönme teşebbüsleri, hapisle ve yeni sürgünle cezalandırılıyordu. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Kırım Tatarları vatana dönmeye başladı. Ancak yaklaşık 150 bin Kırım Tatarı maddi yetersizlik ve yasal engeller nedeniyle Türkistan bölgesinde kaldı.

2015 yılında Ukrayna Parlamentosu, Kırım Tatar Sürgünü’nü soykırım olarak kabul etti ve 18 Mayıs tarihini “Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü” olarak ilan etti.

2019 yılında Letonya ve Litvanya meclisleri, 2022’de ise Kanada parlamentosunun alt kanadı olan avam kamarası 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü'nü soykırım olarak tanıdı.