Kırım Vakfında “Kırım’dan Konya’ya Göç” konferansı düzenlendi

Kırım Vakfı tarafından geleneksel olarak düzenlenen Tarih ve Kültür Konferanslarında bu hafta, Necmettin Erbakan Üniversitesi Tarih Bölümü Doktora Öğrencisi İlyas Er’in konuşmacı olarak yer aldığı “Kırım’dan Konya’ya Göç” konferansı düzenlendi.

Dr. Ahmed İhsan Kırımlı Sosyal Tesisi'ndeki Bekir Sıtkı Çobanzade Kütüphanesi'nde 4 Mayıs 2024 tarihinde saat 14.00'de gerçekleşen etkinliğe; Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin, Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifi Başkanı Necla Kalkay, Konya Genç Tatar İnsiyatifi Başkanı Kamil Can, Vakfın ve Derneğin Yönetim Kurulu üyeleri ile Kırım Tatar diasporasından çok sayıda isim katıldı.

"HER BİR KIRIM TATARINA BÜYÜK SORUMLULUK DÜŞÜYOR"

Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay açılış konuşmasında, Rus Kızıl Ordu Korosu'nun 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ile 21 Mayıs 1864 Büyük Kafkasya Sürgünü'nün yıl dönümünde yapılacağı açıklanan ancak daha sonra gelen yoğun tepkiler üzerine iptal edilen Türkiye turnesine dikkat çekti. 

Kalkay, "İçinde bulunduğumuz ay, Kırım Tatarları için büyük bir travma. 18 Mayıs 1944 sürgünün 80. yıl dönümününde Türkiye’de büyük bir ses vermek istiyoruz. Onlar bizim acılarımızı yaşamamıza bile müsade etmiyorlar. Hatta daha çok ileri gidiyorlar. Türkiye’de sürgünün yıl dönümünde  acılarımızla alay edercesine turne yapıyorlar. Ama Kırım Tatarları ve Çerkesler buna sessiz kalmadılar, tepkilerini dile getirdiler. Rus Kızıl Ordu Koro’su turne planlarını iptal etmek zorunda kaldı. Neden? Çünkü bizim tarih bilincimiz var, buna biz bu şekilde karşı çıktık. Şu an bir devletimiz yok, bundan dolayı her bir Kırım Tatarına büyük sorumluluk düşüyor. Genç arkadaşlarımız da yüksek lisanslarıyla bu yönde destek veriyorlar. İlyas Er kardeşimiz Konya’ya göç noktasında çalışmalar yapmış. Bugün İlyas Er bu çalışmayı ve bu çalışma kapsamında yapılanları anlatacak.” ifadelerini kullandı.

“KIRIM’DAN KONYA’YA GÖÇ” KİTABI 3 BÖLÜMDEN OLUŞUYOR

“Kırım’dan Konya’ya Göç” kitabının 3 ana başlıktan oluştuğunu ifade eden İlyas Er, “Kitabın birinci bölümde temel kavramlar işleniyor. Kırım göçleri hakkında daha önce  pek çok çalışma  yapıldı. İncelediğimde kronolojik sıranın olmadığını gördüm. Bu sebepten kitabın ikinci bölümünde 1763 yılından 1914 yılına kadar olan bütün göçleri tespit edebildiğim yıllar özelinde sunmaya gayret ettim. Bunu yaparken de göçlerin nedenlerini ve sonuçlarını doğrudan maddeler halinde sıralamaktansa her bir muhacirimizin yaşadığı sıkıntılara ışık tutabilmek adına, o dönemin çağdaş kaynaklarından derlenen çalışmalardan yararlandım. Mesela iki tane muhacir destanı vardı. Muhacirlerin yaşadıklarını kayıt altına tutmuşlar. Onları yeniden günümüz Türkçesine kazandırdım. Üçüncü bölümde de Osmanlı devletinin iskan politikası doğrultusunda Konya'ya yapılan yerleşimler var." dedi.

"KIRIM’DA GÖÇ HİÇ BİTMİYOR”

“Kırım’dan Konya’ya Göç” kitabının yazarı İlyas Er, Kırım’da ilk kitlesel göçün 1763 yılında yaşandığını, ikinci göçün 1783'te gerçekleştiğini ve ardından yaşanan Osmanlı-Rus Savaşları ile göçün devam ettiğini belirtti. Er, "Kırım'da göç hiç bitmiyor." diyerek göçün sürekliliğine dikkat çekti.

MUHACİR VURGUSU

Çalışmasında Kırım Türkleri için "muhacir" kavramını kullandığını vurgulayan İlyas Er, bu kullanımını "Muhacir demek, kaybedilen vatan toprağından elde kalan vatan toprağına gelen yurttaşları tarif ediyor. Bu yüzden sığınmacı, kaçak, göçmen ifadeleri belki başka milletler için kullanılabilir ama Kırım ve Balkan muhacirleri, muhacirdir. Kırım ilhak değil, her zaman işgal edilmiştir." şeklindeki ifadelerle açıkladı.

İKİ MUHACİR DESTANI GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİNE ÇEVRİLDİ

İlyas Er, destanların Rus antropologlar tarafından tespit edilip kayıt altına alındığını, sonrasında Batı literatürüne geçtiğini söyledi. Günümüz Türkçesine çevirmeye gayret ettiğini ifade eden Er, "Bu destanlarda Kırım’dan nasıl ayrıldıklarını, kayıplarını, köylerinden nasıl çıktıklarını birinci ağızdan okuma imkanınız var." dedi. Konya'da bulunan 9 köyde hâlâ Kırım Tatarcanın, kültürünün yaşatıldığına dikkat çeken Er, kendisinin de köyü olan Yağlıbayat köyünün bu noktada öne çıktığını ifade etti.

İlyas Er, konferansın sonunda katılımcıların konuya ilişkin sorularını cevaplandırdı.

Konferans sonrasında Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, konuşmacı İlyas Er’e günün anısına plaketini takdim etti.

Daha sonra ise İlyas Er, “Kırım’dan Konya’ya Göç” kitabını katılımcılar için imzaladı.