Rüstem Umerov: Kırım Tatarlarının haklarını ve kültürünü korumak için her şeyi yapmalıyız

Kırım Tatar halkı, tam 80 yıl önce; 18 Mayıs 1944'te Sovyetler Birliği'nin eli kanlı diktatörü Josef Stalin'in emriyle vatan topraklarından sürüldü. Hayvan vagonlarında Türkistan, Urallar ve Sibirya bölgelerine sürülen Kırım Tatarlarının yüzde 46'sı ise yolda ve sürgünü takip eden günlerde hayatını kaybetti.

Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov, 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı'nın 80. yıl dönümü dolayısıyla bir mesaj paylaştı.

"KIRIM'DA KIRIM TATARLARINA DAİR TÜM İZLERİ SİLDİLER"

Ukrayna’da bugün 1944 Kırım Tatar Soykırımı Kurbanları Anma Günü'nün kaydedildiğini hatırlatan Umerov, “Bu olaylar unutmaya hakkımız olmayan bir tarih haline gelmiştir. Sürgün edilen Kırım Tatarlarının neredeyse yarısı Orta Asya ve Ural'da insanlık dışı koşullarda, açlık ve hastalıktan öldü. Sovyet yetkilileri sokakların, köylerin, şehirlerin ve nehirlerin isimlerini değiştirdi. Bölgenin tarihine dair her türlü referansı yok ettiler, Kırım'da Kırım Tatarlarına dair tüm izleri sildiler.” dedi

Kırım'ı işgal eden modern Rusya’nın NKVD'nin (Sovyetler Birliği’nin gizli polis komiserliği) başlattığı baskıları sürdürdüğüne dikkat çeken Savunma Bakanı şu ifadelerini kullandı:

“Onlar Yarımada'nın işgaline karşı çıkan Kırım Tatarlarını tutukluyor, evlerinde arama yapıyor ve onları yasa dışı bir şekilde Rus ordusuna seferber ediyorlar. 

Bunlar insanlığa karşı suçun unsurlarıdır. Ukrayna dünyayı, sürgün suçunu Kırım Tatar halkına karşı işlenen soykırım olarak tanımaya çağırıyor.

Kırım Tatarlarının haklarını, dilini, kültürünü ve geleneklerini korumak için mümkün olan her şeyi yapmalıyız. Bu, Kırım'ın saldırgandan mümkün olan en kısa sürede kurtarılmasının temelidir.

1944 yılında sürgün sonucu hayatını kaybeden onbinlerce Kırım Tatarını saygıyla anıyoruz!”

18 MAYIS 1944 KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ VE SOYKIRIMI

Sovyet hükûmeti, Stalin’in emriyle 18 Mayıs 1944’te Kırım’daki tüm Kırım Tatarlarını sürgün etti. Sürgün sırasında Kırım Tatar erkeklerin büyük bir çoğunluğu Kızılordu’da Alman Nazi ordusuna karşı savaşıyordu. Çoğunlukla kadınlar, çocuklar, yaşlılar olmak üzere hayvan vagonlarına doldurulan Kırım Tatarları; Türkistan, Urallar ve Sibirya’ya sürgün edildi. Kırım’dan sürgün edilen 420 bini aşkın Kırım Tatarının yüzde 46’sı sürgün yolunda veya gittikleri yerlerde açlık, susuzluk ve hastalık gibi çeşitli sebeplerden dolayı hayatını kaybetti.

Sovyet yönetimi, sürgünden sonra Kırım’da, Kırım Tatarlarının varlığına işaret eden her şeyi ortadan kaldırmaya başladı. Adeta bir kültürel soykırım dalgası başladı. Köy, kasaba, ilçe ve şehirler başta olmak üzere Yarımada'daki binden fazla yerleşim yerinin Kırım Tatarca olan adları değiştirildi. 

Sovyet yönetimi, Vatan Kırım’ın demografik yapısını değiştirmeyi amaçladı. Ancak Kırım Tatarları, bağrından koparıldıkları o aziz Vatanı, Kırım’ı hiçbir zaman unutmadı. Sürgünlük yollarında, sürgün edildikleri yerlerde vatana dönmek için çaba gösterdi. Nihayet, yıl 1989’u gösterdiğinde Kırım Tatarları, yavaş yavaş ata topraklarına dönmeye başladı. O tarihten itibaren Kırım Tatarları yaşadıkları yokluklara rağmen vatanda kalma mücadelesini sürdürdü.

Kırım Tatarları, 1989’un sonuna kadar sürgün yerlerinde zorla tutuluyordu. Anavatan Kırım’a geri dönme teşebbüsleri, hapisle ve yeni sürgünle cezalandırılıyordu. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Kırım Tatarları vatana dönmeye başladı. Ancak yaklaşık 150 bin Kırım Tatarı maddi yetersizlik ve yasal engeller nedeniyle Türkistan'da kaldı.

2015 yılında Ukrayna Parlamentosu, Kırım Tatar Sürgünü’nü soykırım olarak kabul etti ve 18 Mayıs tarihini “Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü” olarak ilan etti.

2019 yılında Letonya ve Litvanya meclisleri, 2022’de ise Kanada parlamentosunun alt kanadı olan avam kamarası 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü'nü soykırım olarak tanıdı.