Ömrünü Türk dünyasına adayan bilge isim Prof. Dr. Turan Yazgan

Türk Dünyası Araştırmaları Vakfının kurucusu ve Türk bilim insanı Prof. Dr. Turan Yazgan, vefatının 11. yıldönümünde saygı, özlem ve rahmetle anılıyor. Türk dünyasına araştırmaları ve yazılarıyla katkı sağlayan Prof. Dr. Turan Yazgan, 22 Kasım 2012'de kanser nedeniyle hayatını kaybetmişti. Prof. Dr. Turan Yazgan, geride bıraktığı eserleri ve fikirleriyle Türk dünyasına ışık tutmaya devam ediyor.

"TÜRK DÜNYASININ BİLGE İSMİ" PROF. DR. TURAN YAZGAN

Bütün ömrünü Türk dünyasının “Dilde, Fikirde, İşte Birlik” ülküsünü gerçekleştirmeye adayan, "Türk dünyasının bilgesi", "çağımızın Korkut Ata'sı" Prof. Dr. Turan Yazgan, sonsuzluğa yürüyüşünün 11. yılında eserleriyle ve ardında bıraktıklarıyla anılmaya devam ediyor. Kırım Tatar halkının milli lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, sağlığında yakın dostluk kurduğu Turan Yazgan'ın cenazesinin yapıldığı gün, "İsmail Gaspıralı'dan sonra belki 2. büyük isimdir o. Onun kıymetini belki Türkiye'de anlamıyorlar ama yıllar geçtikçe anlayacaklar. Ardından çok büyük boşluk bıraktı" ifadelerini kullanmıştı.

TÜRK DÜNYASI ARAŞTIRMALARI VAKFINDAN ANMA MESAJI

Turan Yazgan'ın büyük emeklerle kurduğu ve bugün halen faaliyette olan Türk Dünyası Araştırmaları Vakfından 11. vefat yıldönümünde yayımlanan mesajda şu ifadelere yer verildi:

"Türk dünyasının 'dilde, fikirde, işte birlik' ülküsünü gerçekleştirmek için kurduğu Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı aracılığıyla Türk ülkelerinin her noktasına ulaşıp açtığı eğitim, bilim, kültür kurumları aracılığıyla Türk Dünyası’yla ilgili bütün ilk buluşmaları ve ilişkileri gerçekleştiren, Türk Birliği yolunda oluşan tüm kurumların temel fikirlerini oluşturup bu yöndeki girişimleri yön veren, Türklüğün çağımızdaki Bilge Öncüsü, Son Yüzyılın Büyük Türkçüsü PROF. DR. TURAN YAZGAN Hocamızı sonsuzluğa yürüyüşünün 11. yıl dönümünde saygı, sevgi ve özlemle anıyoruz. Ruhu şad, durağı uçmağ olsun…"

PROF. DR. TURAN YAZGAN KİMDİR?

Turan Yazgan, Isparta'nın tarihi kenti Eğirdir ilçesinde resmi kayıtlara göre 5 Mart 1938'de, , kendi ifadesine göre ise 1935-36 yıllarında dünyaya geldi. Ailesini soyu Eğirdir’in ve bölgenin Türkleşmesinde mücadele veren Türkmenlere dayanmaktaydı. İlköğretimin ardından İstanbul’da Vefa Lisesi orta kısmından ve parasız yatılı olarak okuduğu Kastamonu Lisesi Fen Bölümü’nden mezun oldu. İstanbul Teknik Üniversitesi’nin sınavına babasının ölümü yüzünden giremeyince İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne kaydoldu. 1959’da fakülteyi bitirinceye kadar ayrıca muhasebe işlerinde çalıştı. Yedek subaylık hizmetinden (1960-1961) sonra İmar ve İskân Bakanlığı Marmara Bölge Planlama Dairesi Başkanlığı’nda araştırmacı oldu (1961-1964).

Türk dünyası ve meseleleriyle yakından ilgilenen, kurduğu vakıfla bu işin bir kurumca ele alınmasını sağlayan Yazgan’ın düşüncelerini, ilkokul öğretmeninin verdiği bilgilerle lise yıllarında okuduğu Nihal Atsız’ın Bozkurtların Ölümü ve Bozkurtlar Diriliyor adlı romanları şekillendirmiştir. Merkezi İstanbul Şehzadebaşı’nda bulunan Türk Dünyası Araştırmaları Vakfını kurunca (1980) burada Gaspıralı İsmâil Bey’in idealine bağlı kalarak “dilde, fikirde, işte birliği” oluşturmak için vakfın davetiyle Türk dünyasından gelenler için Türkiye Türkçesi kursları açtırmış, Türklerin tek bir alfabeye geçmedikleri sürece istenilen şekilde dil, fikir ve iş birliğinin gerçekleşemeyeceğini söylemiştir.

Sovyet rejiminin dağılmasından sonra Türk dünyası ile daha çok ilgilenmeye başlamış, Türk cumhuriyetlerinde parasız eğitim veren liseler, yerel üniversitelerin bünyesinde öğretim dili Türkçe olan İşletme fakülteleri, Türk Dili ve Edebiyatı bölümleri, Uluslararası İlişkiler ve Turizm İşletmeciliği bölümleri kurmuştur. Türk Halkları Asamblesi Kongresi’ni toplamış, IV. Türk Halkları Asamblesi Kurultayı’nda Türklerin dünyada atom denemelerine mâruz kalmış iki ırktan biri ve ekonomik bakımdan dünyada en fazla istismar edilen ırk olduğunu belirtmiştir.

Türk dünyasına mensup halklar arasında kaynaşmayı sağlamak amacıyla geleneksel duruma getirilen Türk Dünyası Çocuk Şöleni’nin birincisini 1-15 Haziran 1995 tarihleri arasında düzenlemiş, 1996’da Türk dünyasının ortak millî ve mânevî değerlerini ayakta tutabilmek, unutulmuş bazı âdetleri tekrar yaşatabilmek için Türk Halkları Spor Şöleni’ni gerçekleştirmiştir. Haziran 1998’de Türk Dünyası Resim Sergisi’ni açmış, bu sergilerde Türk dünyasının tanınmış sanatçılarının resimlerine yer verilmiş, Türk dünyasındaki kadınlar, ilk defa 1-10 Mayıs 1999’da otuz üç Türk topluluğundan seksen delegenin katıldığı I. Türk Dünyası Kadınları Kurultayı’nda bir araya getirilmiştir. Mart 2001 tarihinde İstanbul’da Kırgızistan’dan Cengiz Aytmatov, Kazakistan’dan Muhtar Şahanov, Azerbaycan’dan Anar Rızayev, Türkmenistan’dan Annagulu Muhammedov gibi ünlü isimlerin katıldığı Yazarlar Kurultayı’nı toplamış, “Turan Kültür Merkezi-Süleymaniye Kürsüsü Konferansları” adıyla konferanslar dizisini başlatmıştır.

Turan Yazgan vakfı aracılığıyla neşriyatta bulunmuş, süreli yayınlar çıkarmış, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Bilim ve Toplum Dergisi, Sosyal Siyaset Dergisi adlı yayınların yanında Türk mûsikisi klasikleri, kitaplar, broşürler ve takvimler neşretmiştir. Türk dünyasını ilgilendiren tarihî, kültürel, iktisadî, edebî vb. konularda yapılan çalışmalara katkı sağlamak üzere iki ayda bir çıkan, hakemli, akademik bir yayın olan Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi’nin ilk sayısı Ağustos 1979’da yayımlanmıştır. Yazgan, eğitimini 1959 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde tamamladı. 1980 yılında Türk Dünyası Araştırmaları Vakfını kuran Yazgan araştırmaları ve yazılarıyla Türk dünyasına önemli katkılarda bulundu. Ömrünü Türk dünyasına adayan Yazgan 22 Kasım 2012'de kanserden vefat etti. Türk bilim insanı Yazgan'ın cenazesi Kozlu'ya defnedildi.