Kırgızistan'da soyadlarındaki Rusça eklerin kaldırılmasını öngören yasa tasarısı kabul edildi

Kırgızistan Parlamentosu Jogorku Keneş, 6 Şubat 2025 tarihinde toplandı. Gerçekleşen toplantıda milletvekilleri, "Kırgız Cumhuriyeti'nin Bazı Yasama Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı" yasa tasarısını üçüncü okumada kabul etti. 

Kanun taslağı, Sosyal Politika Komitesi Başkanı Vinera Raimbaçayeva tarafından parlamentoya sunuldu. Komite Başkanı, ele alınan bu değişikliklerin temel amacının Kırgız geleneklerine ve kültürel özelliklerine uygun olarak soyadı seçme olanağının genişletilmesi olduğunu vurguladı. 

YENİ SOYAD KANUNU İSTEĞE BAĞLI KULLANILACAK 

Kabul edilen kanuna göre, Sovyetler döneminden bu yana kullanımda olan; erkeklerde “ov” ve “ev”, kadınlarda “ova” ve “eva” eklenerek oluşturulan soy isimler bundan sonra da devam edecek. Ancak vatandaşlar, isterlerse dede isimlerine “torunu” anlamına gelen “tegi” kelimesini,  baba ismine de “oğlu” ve “kızı” anlamına gelen “uulu” ve “kızı” kelimelerini ekleyerek kullanabilecek.

MECLİS BAŞKANI SOYADINI DEĞİŞTİRDİ

Kırgızistan'da uzun zamandır gündemde olan soyadlarının Rusça eklerden arındırılması konusunda somut adımlar atılmaya başlandı. İlk adım, Kırgızistan Meclis Başkanı Nurlanbek Şakiyev'den geldi. Başkan Şakiyev, soyadını "Turgunbek uulu" olarak değiştirdi.

Kırgızistan Meclis Başkanı, resmi hesabından yaptığı bir açıklamada; çalışma hayatını yol yapım işlerine adayan ve 7 çocuk büyüten babasının adını almaya karar verdiğini belirterek soyadını "Turgunbek uulu" şeklinde değiştirdiğini duyurdu.

KIRGIZİSTAN'DA ÖZE DÖNÜŞ BAŞLADI

Soyadını değiştirme kararını Mecliste sunulan yeni yasa tasarısı doğrultusunda aldığını ifade eden Kırgız politikacı şu ifadeleri kullandı:

Ben Turgunbek'in oğluyum! Ben Kırgız oğluyum.  Ben sadece babamın oğlu değilim bir Kırgız'ın oğluyum. Bu duygu her Kırgız'ın yüreğinde yaşamalı. Ne kadar değişsek, birbirimize benzemeye çalışsak da Arap, Amerikalı, Rus, Avrupalı ​​olamayız. Onlara benzemeye çalıştığımızda gerçek benliğimizi unutup onlara benziyoruz. Yani yenilenme zamanı, aynı zamanda özümüze dönme zamanı geldi. Sadece kendi kaderimizi değil aynı zamanda milletimizin kaderini de düşünmeliyiz. Eğer siz ve ben bunu düşünmezsek, halkımızın geleceği ne olacak? Kayıtsızlığımız zirveye ulaşmadan önce halkın yükünü üstlenmeliyiz.

Soyadını değiştirmenin uzun zamandır hayali olduğunu belirten Başkan, "Küreselleşen günümüz dünyasında egemenliğin yanı sıra asıl mesele halkın kimliğinin kararlılıkla korunmasıdır."  ifadesini kullandı. Başkan; halkların dilini, gönlünü, dinini, gelenek ve göreneklerini yaşatmaması halinde kimliğini ve egemenliğini kısa sürede kaybedeceğinin kesin olduğunu vurguladı.

KIRGIZİSTAN'DA BEKLENEN DEĞİŞİKLİK: SOYADLARI ASLINA DÖNÜYOR

Kırgızistan Parlamentosu Jogorku Keneş, 26 Aralık 2024 tarihinde toplandı. Milletvekilleri genel kurulda "Kırgız Cumhuriyeti'nin Bazı Yasama Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı" yasa tasarısını ilk okumada değerlendirdi. 

YASA İLE AMAÇ KIRGIZ GELENEKLERİNİ KORUMAK 

Tasarı, tasarıyı hazırlayanlar arasında bulunan Milletvekili Mirlan Samyikojo tarafından sunuldu. Milletvekili; Rusça olan soyadı eklerinin Kırgız Türkçesi ile değiştirilmesinin merkezde olduğu tasarının temel amacının Kırgız gelenekleri ve kültürel özelliklerine uygun olarak bir soyadı seçme olanaklarını genişletmek olduğunu vurguladı.

Milletvekili, yasa tasarısının soyadının mevcut yazım şeklini tamamen değiştirmediğini sadece yazım şeklini seçme konusunda bir fırsat sunduğunu vurguladı. 

Kırgızistan Parlamentosu Ulaştırma, İletişim, Mimarlık ve İnşaat Komisyonu, 17 Aralık 2024 tarihinde bir araya geldi. Gerçekleşen olağan toplantıda "Kırgız Cumhuriyeti'nin Bazı Yasama Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı" hakkında görüşmeler yapıldı. Tasarıda Rusça olan soyadı eklerinin Kırgız Türkçesi ile değiştirilmesi ele alındı. 

Milletvekili Samyikojo, Rusça -ov/-ova ve -ovich/-ovna ekleri yerine Kırgız Türkçesine ait “uulu” (oğlu), “kyzy” (kızı) ve “tegi” (soyu) gibi eklerin kullanılmasını önerdi. Milletvekili, bu değişikliklerin amacının Kırgız geleneklerine ve kültürel özelliklerine uygun bir soyadı seçme olanağını sağlamak olduğunu kaydetti.