Kıbrıs Türkünü özgürlüğüne kavuşturan Kıbrıs Barış Harekatı'nın 49. yılı

Yağmur Filiz Şahin/QHA Ankara

Kıbrıs Türk halkını özgürlüğüne kavuşturan 1974 Kıbrıs Barış Harekatı'nın bugün 49. yıl dönümü.

1963'ten 1974'e kadar Rumlar, Kıbrıs Türk halkına karşı adada ciddi bir katliam, yıkım ve soykırıma girişmişti. Türkiye Cumhuriyeti, geçen yıllar içinde Kıbrıs'ta Türklere karşı uygulanan mezalime karşı dur demek için fırsat kolluyordu.

Türkiye, yavru vatana sahip çıkmak suretiyle "Ayşe tatile çıksın" şifresini kullanarak 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı'nı başlattı. Harekatın sonucunda Türklere yönelik katliama sahne olan yarımadanın kuzeyinde yaşayan Türkler özgürlüğüne kavuşmuştu. EOKA teröristleri, Türk ordusu ve Türk Mukavemet Teşkilatından büyük bir ders aldı ve Kıbrıs Barış Harekatı başarıya ulaştı.

TÜRKİYE DIŞİŞLERİ BAKANLIĞINDAN KIBRIS BARIŞ HAREKATI MESAJI

Türkiye Dışişleri Bakanlığı Kıbrıs Barış Harekatı'nın 49. yıldönümü ile ilgili paylaşımda bulundu. Bakanlığın sosyal medya hesabında, "Kıbrıs Barış Harekatı’nın 49. yıl dönümünde, milli davamız Kıbrıs için mücadele eden ve Kıbrıs Türklerinin hak ve özgürlüğü uğruna canlarını ortaya koyan şehitlerimizi saygı ve rahmet, kahraman gazilerimizi minnetle anıyoruz. Milletimizin ayrılmaz parçası Kıbrıs Türk halkının Barış ve Özgürlük Bayramı kutlu olsun!" ifadeleri kullanıldı. 

KIBRIS BARIŞ HAREKATI NASIL BAŞLADI?

Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) Kıbrıs'ta Türklerin Rumlar tarafından uğradığı baskı ve zulmü önlemek ve adada barış ve huzuru tesis etmek amacıyla gerçekleştirdiği Kıbrıs Barış Harekatı'nın üzerinden 49 yıl geçti. Peki, Türkiye’nin “Ayşe tatile çıksın!” parolasıyla gerçekleştirdiği operasyon nasıl başlamıştı? 

Türkiye, Yunanistan ve Birleşik Krallık, 1959 yılında Zürih ve Londra anlaşmalarına imza atarak garantörlük görevini üstlenip, Kıbrıs Cumhuriyeti’ni kurdu. 1960’da kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nda adada yaşayan Rumlar ve Türkler arasında ortaklık temelinde eşit siyasi hak ve statü verildi. Çok geçmeden Rum kesiminin farklı hayalleri olduğu ortaya çıktı. Rumlar bu süreçte Kıbrıs’ta yaşayan Türklerini devlet kurumlarından uzaklaştırmaya başlamış, Yunanistan ile birleşme olarak gördükleri ENOSİS politikasının yolunu açmaya yönelik girişimlerini sürdürmüşlerdi. Bununla da kalmayan Kıbrıs Rumları tek taraflı güç kullanımıyla var olan anayasayı feshedince, Kıbrıs Cumhuriyeti 1963’te fiilen son buldu.

KANLI NOEL

21 Aralık 1963’te Kıbrıs Türklerinin hafızasında hala dün gibi hatırlanan o katliam gerçekleşti. Kıbrıs Rum polisinin de içinde bulunduğu “Kanlı Noel” olayı olarak anılan katliamda iki Kıbrıs Türkü şehit edildi. Rum kesimi tarafından Türklere yönelik baskılar sürdürülürken Kıbırs’ın kaderindeki en kritik dönüm noktası yaşandı. Türklere karşı katliamlarla adını tarihe yazan EOKA’nın lideri Nikos Sampson, Yunanistan’daki cuntanın desteğiyle 15 Temmuz 1974’te Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlamak amacıyla Makarios’a karşı darbe yaptı ve iktidarı ele geçirdi.

Türkiye, 1960’ta imzaladığı garantörlük anlaşması kapsamında diplomatik kanalları harekete geçirdi. Ancak, Türkiye’nin diplomatik çabaları karşılıksız kaldı. Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit ve Yardımcısı Necmettin Erbakan, diplomatik hakkını kullanarak soydaşlarını korumak için 20 Temmuz 1974’te Kıbrıs Barış Harekatı'nı başlatma kararı aldı.

Başbakan Ecevit, Türkiye’nin hamlesine karşı, “Biz aslında savaş için değil barış için ve yalnızca Türklere değil Rumlara da barış getirmek için adaya gidiyoruz" açıklamasını yaptı.

Türkiye’nin barış harekatıyla Yunanistan’ın Kıbrıs’ı yasa dışı bir şekilde ele geçirmesi önlenirken, Kıbrıs Türklerinin güvenliği ve varlığı güvence altına alındı. Diplomatik yollarla meselenin halledilmediğini gören Türkiye, 14 Ağustos 1974’te "Ayşe tatile çıksın" parolasıyla Kıbrıs Barış Harekatı'nın ikinci aşamasını başlattı ve 16 Ağustos’ta ateşkes ilan edildi.

İkinci harekat sırasında Rum askerleri geri çekilirken karşılarına çıkan Türk köylerini yakmış, silahsız insanları katletmişti. Harekatın ardından Rumların katliamlarının kanıtı olarak toplu mezarlar ortaya çıkarıldı. Türkiye’nin müdahalesinin ardından Kıbrıs Türk Federe Devleti (KTFD) 13 Şubat 1975'te ilan edildi. Kıbrıs Türk Federe Devleti Meclisi, 15 Kasım 1983'te oybirliğiyle aldığı bir kararla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) kurulduğunu ilan etti. KKTC’nin kurucu cumhurbaşkanı Kıbrıs Türklerinin lideri Rauf Denktaş oldu.

Kıbrıs Barış Harekatı sırasında, Anadolu Türkleri 498 şehit verirken Kıbrıs Türkleri ise 70’i mücahit, 270 şehit verdi. Kıbrıs Türklerinden şehit düşenlerin toplam sayısı bin 672 olarak kaydedildi.
Kıbrıs’ın ebediyen Türk kalmasını sağlayan tüm şehitlerimizi saygı ve rahmetle anıyoruz.