Osmanlı Devleti, İstanbul’u fethetmeden önce neyi başardı?

Tarihler 29 Mayıs 1453’ü gösterdiğinde Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından birisi gerçekleşti. Siyasi tarihçilerin büyük bir Mareşal olarak gösterdiği henüz 21 yaşındaki Osmanlı Devleti’nin hükümdarı 2. Mehmed’in (Fatih Sultan Mehmed) başında olduğu ordu, 6 Nisan 1453’te başlattığı İstanbul’un (Konstantinopolis) kuşatmasını kazandı. Osmanlı padişahı Sultan 2. Mehmed Han, 570 yıl önce bugün 29 Mayıs 1453’te Bizans idaresindeki İstanbul’u fethederek, büyük Türk İmparatorluğunun başkenti yaptı.

QHA, Osmanlı Devleti'nin İstanbul’un fethinden önce neyi başardığını, Fatih Sultan Mehmed'i fethe hazırlayan gücün ne olduğunu ve bu konuda merak edilenleri tarihçi ve akademisyen Nermin Taylan Erkutlu'ya sordu. QHA'nın Nermin Taylan Erkutlu ile gerçekleştirdiği röpotajın tamamı şöyle:

Osmanlı Devleti, İstanbul fethedilmeden önce neyi başardı?

"Osmanlı neyi başardı?" sorusu harikulade bir soru, çünkü İstanbul’un fethine kadar gelen bir dönemde mutlaka daha önceki dönemi de o özellikle Yükseliş Dönemi diye adlandırdığımız dönem, harikulade ve muazzam bir dönemdi ki, İstanbul’un fethine Fatih’i hazırladı. Şöyle söyleyelim; İstanbul’un Fethi meselesi esasında Selçuklu’dan mirastı Osmanlı'ya. Selçuklu’nun da kızıl elması, Doğu Roma İmparatorluğuydu. Doğu Roma İmparatorluğunu alt etmek bir şekilde vasal devlet olarak kendisine bağlamak Selçuklu’nun da hedefiydi. Yani Sultan Alparslan daha sonrasında Melikşah ve yine Türkiye Selçuklu Devleti’ndeki hükümdarlar da Roma İmparatorluğu’nu ele geçirmek istiyorlardı. O sebeple biz sadece Osmanlı’nın, İstanbul’un fethini arzuluyor dememiz yanlış olur. Bu, Osmanlıya Selçuklu Devleti’nden miras kalmıştır.

TURAN TAKTİĞİ VE OSMANLI

Nitekim "Osmanlı neyi başardı?"... Osman Bey yani önce Ertuğrul Gazi’yi daha sonra Osman Gazi önderliğindeki Osmanlılar bir kere Söğüt'te Söğüt’ü kendilerine yurt yapmayı başardılar. Söğüt’ü yurt yaptılar İznik’e kadar geldiler, Bursa’yı aldılar, Bursa’dan sonra Balkanlar’a çıktılar ve nihayetinde Balkanlar Osmanlı’nın zaten varlık sebebidir. Osmanlı, neyi başardı derken Türk taktiği uygulayarak önce Bizans’ın etrafını çevirdi, daha sonra da Bizans’ı almak Fatih’e nasip oldu. İznik ki Roma İmparatorluğu’nda özellikle Bizans için çok kıymetli, Hristiyan dünyası için çok kıymetliydi. Burayı aldı yine Bursa çok kıymetliydi. Balkanlar çok kıymetliydi. Edirne çok kıymetliydi. Sair yerleri hiç saymıyorum. Osmanlı, Türk taktiğini yani Turan taktiğini önce Bizans’ın etrafına uygulayarak, etrafını kuşattı ve çevirdi. Nihayetinde başardığı şey esasında Türk taktiği ile birlikte Bizans’ın etrafını çevirmek ve fethe giden yolu açmak olmuştu.

Fatih Sultan Mehmed Han’ı İstanbul’un fethine hazırlayan güç neydi?

Fatih Sultan Mehmed’i, İstanbul’un fethine hazırlayan güç neydi? İstanbul’un Fethi, Fatih Sultan Mehmed’e atasından, dedesinden mirastı.  Çünkü Fatih’in biz bugün kütüphanesine baktığımız zaman inanılmaz derecede bir tarih bilgisinin olduğunu biliyoruz. Yani bu tarih bilgisiyle tüm milletlerin dilediği, Allah'ın yalnız Türk milletine nasip ettiği İstanbul’un Fethi'ne baktığımız zaman da Osman Gazi’den öncesinde Selçuklu’dan ve nihayetinde özellikle dedesi Yıldırım Bayezid’den, babası Sultan 2. Murat’tan mirastı.

“BEN BAŞKA PADİŞAHLARA BENZEMEM, BEN FATİH SULTAN MEHMED"

Fatih Sultan Mehmed, çok iyi tarih bilgisine sahip, çok iyi bir ecdad bilgisine sahip. Dedesi Yıldırım Bayezid’ı zaten çok sever ve kendisi de onu örnek aldığını söyler. Fatih Sultan Mehmed’e atasından dedesinden emanetti, İstanbul’un Fethi ve Fatih Sultan Mehmed de kimsenin yapamadığını yapacaktı ki; zaten böyle yetişmiş, böyle eğitilmişti. Özellikle burada Çandarlı Halil Paşa’nın “Dedeniz babanız yapamadı. Siz de yapamazsınız” demesi üzerine Fatih Sultan Mehmed, “Ben başka padişahlara benzemem, ben Fatih Sultan Mehmed" diyecek ve nihayetinde İstanbul’u fethedecekti.

"FATİH DERSİNE ÇOK İYİ ÇALIŞAN BİR ÖĞRENCİ"

Fatih Sultan Mehmed Han’ın İstanbul’u fethedebilmesinin en büyük sırrı neydi?

Şimdi cevaben şöyle; Fatih Sultan Mehmed’in en büyük sırrı neydi? Fatih Sultan Mehmed’in bir sırrı yoktu. Ancak ayet-i kerime var. “Bir işe başladığında yarım bırakma”. Bir yola girdiğinde mutlak suretle devam etmemiz gerektiğini zaten Kur’an-ı Kerim bize öğütler. Fatih Sultan Mehmed’in en önemli sırrı onun İslam’ı çok iyi bilmesi veya Kur’an ı Kerim’e çok hakim olmasıydı. Çünkü bakıyoruz ki Fatih’in hayatına, bir şeye karar verdiğinde asla geri dönmüyor. Ya da bir işe niyetlendiğinde asla geri adım atma gibi bir karakteri yok. Neden? Çünkü Fatih dersine çok iyi çalışan bir öğrenci. Evet ders diyorum; İstanbul’u almak onun için bir dersti. Mesela ne yaptı İstanbul’u almak için? Öncelikle tahta geçtiği andan yani 1451 yılında derhal İstanbul surlarının dibine kadar gelip, İstanbul surlarının kalınlığını, kaç metre arayla surlar yapıldığını, hendeklerin kaç metre olduğunu, duvar kalınlıklarının surlarının 7 metre olduğunu not almış kendisi.

"EN BÜYÜK SIRRI KENDİSİNE KUR’AN I KERİM’İ REHBER ALMASI"

Yani bu şekilde Fatih Sultan Mehmed önce İstanbul’un surlarını inceledi. Daha sonra kütüphanesine baktığımız zaman İstanbul’un arkeoloji kitabından tutun da İstanbul’un hava tahminlerine kadar. İstanbul’un yapılarından tutun da Konstantin’in İstanbul’a neler yaptığına kadar. Kütüphanesinde coğrafya kitabı, Ege atlası ve mutlak surette dünya atlası var. Yani Fatih Sultan Mehmed İstanbul’a dair ne var ise hepsini bildi. Bildikten sonra surları inceledi. Soruları inceledikten sonra "Dünyada toplar nasıl döküldü, ne kadar ağırlıklı toplar var veya bu duvarlar bu surlar ne kadar ağırlıkla delinir. Bu surların altından lambalar kazarak nasıl geçilir?" Yani üstten surları toplarla vuracaklar, surları yerle bir edecekler ancak lambalar da alttan çalışacak. Yani sahil noktalarda ne gerekiyorsa... Fatih hepsine çalışıyordu.

Esasında baktığımız zaman Fatih Sultan Mehmed’in en büyük sırrı kendisine Kur’an-ı Kerim’i rehber alması ve dersine en güzel şekilde çalışmasıydı.