Güngör Azim Tuna: Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı bir insanlık suçudur

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Valisi, Türk Dünyası Çocuk Vakfı Başkanı Güngör Azim Tuna, 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı'nın 79. yıldönümü dolayısıyla Kırım Haber Ajansına özel açıklamalarda bulundu.

2013 yılında Türk DünyasıKültür Başkenti olan Eskişehir'de valilik görevinde bulunan Tuna, sürgünün Kırım Tatarları için milli bilinci oluşturan, kritik anlardan biri olduğunu ifade etti. Güngör Azim Tuna, “Türk dünyasında da yaşanan acılardan belki en önemlilerinden birisi bugünlerde yıldönümünü yad ettiğimiz Kırım Tatar Sürgünü diye bilinen, aslında 1944 yılının 18-20 Mayıs tarihleri arasında gerçekleşen, yüz binlerce insanın yurtlarından edilmesi ve çok geniş bir coğrafyaya, tamamen birbirinden uzak yerlere, birbirleriyle iletişim kuramayacak şekilde gönderilmesi ve maalesef bu sürgün esnasında da bunların önemli bir kısmının belki yarıya yakın, bir kısmının da vefat etmesiyle neticelenen büyük bir acı, bir insanlık trajedisi, bir etnik temizlik ve kültürel soykırım diyebileceğimiz bir hadise, bir insanlık suçudur” dedi.

"KIRIM TATAR TÜRKÜ KARDEŞLERİMİZE BU MATEM GÜNLERİNDE BAŞSAĞLIĞI DİLİYORUM" 

Kırım Tatar halkının acısını paylaştığını ifade eden Tuna, “Bunun yıl dönümü vesilesiyle ben Kırım Tatar Türkü kardeşlerimize bu matem günlerinde başsağlığı diliyorum” değerlendirmesini yaptı.

Sürgünün yıldönümünde Türk dünyasında birlik ve beraberliğe vurgu yapan Güngör Azim Tuna,  “Türk Dünyası Çocuk Vakfı ve diğer kardeş STK'larla birlikte Türkiye'de şu anda bulunan bütün Kırım Tatar Türklerinin temsil eden dernekler, vakıflar, STK'lar ve Tatar Türk toplumunun temsilcilerine bu vesileyle yanlarında olduğumuzu ve inşallah bir daha tekrar bu acıların yaşanmaması için de birlik beraberliğimizi her zaman sağlam tutmamız gerektiğini, bu vesileyle mesajı vermek istiyorum” ifadelerini kullandı.

"KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ VE SOYKIRIMI BİR İNSANLIK SUÇUDUR"

18 MAYIS 1944 KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ VE SOYKIRIMI

Sovyet hükûmeti, Stalin’in emriyle 18 Mayıs 1944’te Kırım’daki tüm Kırım Tatarlarını sürgün etti. Sürgün sırasında Kırım Tatar erkeklerin büyük bir çoğunluğu Kızılordu’da Alman Nazi ordusuna karşı savaşıyordu. Çoğunlukla kadınlar, çocuklar, yaşlılar olmak üzere hayvan vagonlarına doldurulan Kırım Tatarları; Orta Asya, Urallar ve Sibirya’ya sürgün edildi. Kırım’dan sürgün edilen 420 bini aşkın Kırım Tatarının yüzde 46’sı sürgün yolunda veya gittikleri yerlerde açlık, susuzluk ve hastalık gibi çeşitli sebeplerden dolayı hayatını kaybetti.

Sovyet yönetimi, sürgünden sonra Kırım’da, Kırım Tatarlarının varlığına işaret eden her şeyi ortadan kaldırmaya başladı. Adeta bir kültürel soykırım dalgası başladı. Köy, kasaba, ilçe ve şehirler başta olmak üzere yarımadadaki binden fazla yerleşim yerinin Kırım Tatarca olan adları değiştirildi. 

Sovyet yönetimi, Vatan Kırım’ın demografik yapısını değiştirmeyi amaçladı. Ancak Kırım Tatarları, bağrından koparıldıkları o aziz Vatanı, Kırım’ı hiçbir zaman unutmadı. Sürgünlük yollarında, sürgün edildikleri yerlerde vatana dönmek için çaba gösterdi. Nihayet, yıl 1989’u gösterdiğinde Kırım Tatarları, yavaş yavaş ata topraklarına dönmeye başladı. O tarihten itibaren Kırım Tatarları yaşadıkları yokluklara rağmen vatanda kalma mücadelesini sürdürdü.

Kırım Tatarları, 1989’un sonuna kadar sürgün yerlerinde zorla tutuluyordu. Anavatan Kırım’a geri dönme teşebbüsleri, hapisle ve yeni sürgünle cezalandırılıyordu. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Kırım Tatarları vatana dönmeye başladı. Ancak yaklaşık 150 bin Kırım Tatarı maddi yetersizlik ve yasal engeller nedeniyle Orta Asya’da kaldı.

2015 yılında Ukrayna Parlamentosu, Kırım Tatar Sürgünü’nü soykırım olarak kabul etti ve 18 Mayıs tarihini “Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü” olarak ilan etti.

2019 yılında Letonya ve Litvanya, 2022’de ise Kanada 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü'nü soykırım olarak tanıdı.