Doç. Dr. Ali Burak Darıcılı: Rusya, Afrika'da güçlü ülke imajını oynuyor ancak bu doğru değil

Yağmur Filiz Şahin-QHA Muhabiri

Bursa Teknik Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Burak Darıcılı, Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Soçi ziyaretini Kırım Haber Ajansına (QHA) değerlendirdi. Doç. Dr. Darıcılı, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ortak basın toplantısında dile getirdiği ve ana gündemi Tahıl Koridoru Anlaşması olan demeçlerinden önemli başlıkları ele aldı.

ERDOĞAN-PUTİN ZİRVESİ NASIL GEÇTİ?

QHA’nın “Ortak basın toplantısında anlaşmaya ilişkin herhangi bir gelişme beyan edilmedi aksine Putin tarafından sitem dolu ifadelere şahitlik ettik. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna Darıcılı, yeni bir anlaşmaya işaret edildiğini ve Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler (BM) ile yeni bir öneriye hazırlandığını anımsattı. Sözü edilen bu konuların gelecek günlerde kesinleşeceğini dile getiren Darıcılı, “Rusya’nın kendisine yönelik ambargoların kaldırılması şartını ortaya koyduğu görülüyor. Böyle bir anlaşmanın imzalanma ihtimali de çok yüksek değilmiş gibi gözüküyor” diyerek Rusya’nın Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan yana olmadığını belirtti.

"TÜRKİYE'NİN KIRIM TATARLARINA YÖNELİK HASSASİYETİ DEVAM ETMEKTE"

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tahıl Koridoru Anlaşması ile ilgili herhangi bir gelişmeden söz etmedi ancak BM ile yeni bir öneriye hazırlandığını duyurdu. Doç. Dr. Darıcılı, söz konusu duruma yeni bir yorum getirirken Türkiye'nin arabuluculuk rolünü bir kez daha hatırlattı. Darıcılı, QHA’nın, “Erdoğan’ın dingin bir şekilde anlaşmayı yönettiğini söyleyebilir miyiz? Ya da Rusya’nın net çizgilerini Türkiye, Türkiye'nin net çizgilerini Rusya kabullendi mi?” sorusuna şu yanıtı verdi:

“Türkiye’nin, Ukrayna-Rusya Savaşı’nda aktif tarafsızlık rolüne devam edeceği kanaatindeyim. Yani bir şeyi kabullenecek veya geri adım atacak değil. Tarafsızlığa devam edecek. Türkiye'nin, Rusya’nın politikalarını kabul etme veya reddetme aynı şekilde Ukrayna’nın politikalarını kabul etme veya reddetme gibi bir pozisyonu yok. Bu tarafsızlık politikasına Tahıl Koridoru Anlaşması da diğer meseleler de dahil. Anlaşmada, Türkiye sadece arabuluculuk faaliyeti icra etmeye çalışıyor. Türkiye bu başarılı diplomasisini yürütmeye devam ediyor. Ancak, Türkiye’nin Kırım Tatarları ve Rusya’nın bölgeyi işgal etmesine yönelik hassasiyeti, eleştirel tutumu ve resmi pozisyonu devam etmekte." 

Darıcılı röportajda, “Türkiye, dünyada Rusya ve Ukrayna ile aynı anda yüksek düzeyde görüşebilen tek ülke” vurgusunu yaptı.

RUSYA, AFRİKA'DA YENİ BİR SAHTE İMAJ YARATIYOR

Diğer yandan Rusya’nın işaret ettiği yeni anlaşmaya değinen Darıcılı, “Rusya'nın söz konusu durumu kendi lehine çevirdiğini söyleyebilir miyiz?” sorusuna dikkat çekici bir değerlendirme yaptı. Darıcılı, Rusya’nın bu anlaşmayla, "dünyayı gıda krizine sürüklüyor" tepkilerinden kurtulmak istediğinin altını çizdi.

Rusya’nın yeni bir sahte imaj yaratmaya çalıştığını belirten Doç. Dr. Darıcılı, Rusya’nın Afrika’da Wagner ile devam eden bir etkinliğinin olduğunu söyledi. Darıcılı, “Afrika ülkelerinin gözünden bakacak olursak, buraya gelecek olan ücretsiz Rus tahılının psikolojik olarak yarattığı etki ve imaj Rusya’nın lehinedir. Rusya, güya fakir ülkelere yardım eden büyük bir güç pozisyonuna ve imgesine  oynuyor” yorumunu yaptı.

Bunun aksine Rusya’nın fakir ülkelere yardım etme gibi bir pozisyonunun olmadığına dikkat çeken Darıcılı, “Bu anlaşma kapsamında Rusya, psikolojik olarak Afrika ülkelerine karşı avantajlı durumda. Gelen tepkileri de böylelikle ortadan kaldırıyor” dedi.

TAHIL KORİDORU ANLAŞMASI

Rusya’nın Ukrayna topraklarının tamamına yönelik başlattığı savaş ve işgal girişimi nedeniyle, dünya pazarına açılamayan Ukrayna tahıllarının ihracatı yapılamamış ve ihracatı yapılamayan hububat dolayısıyla dünya, gıda krizinin eşiğine gelmişti. Rusya’nın sebep olduğu küresel gıda krizini önlemek için Türkiye kolları sıvadı. Savaşın başından bu yana arabuluculuk rolü üstlenen Türkiye, Birleşmiş Milletler çatısı altında İstanbul’da iki kez Ukrayna ve Rusya askeri heyetlerini ağırladı.

22 Temmuz 2022’de Karadeniz üzerinden tahıl koridoru oluşturulması için, “Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi” imzalandı. İmzalanan anlaşmanın ardından tahıl taşıyacak gemilerin hazırlık çalışmaları ise tamamlandı. Tahıl yüklü gemiler Odesa, Çornomorsk, Yujnıy limanlarından yola çıkarak İstanbul’daki Müşterek Koordinasyon Merkezi’nde bekletiliyordu. Denetimlerin ve güvenliğin sağlanmasında rol oynayan Türkiye, tahılların dünya pazarına açılmasını sağlıyordu. 17 Temmuz 2023 itibarıyla Rusya, bu anlaşmayı durdurduğunu açıkladı.