ABD Başkanı Trump'ın Ukrayna tutumu ne olacak?

Yağmur Filiz Şahin/QHA Ankara

Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) 47. Başkanı Donald Trump yemin töreninin ardından 20 Ocak 2025 tarihinde resmî olarak göreve başladı. Çeşitli açıklamalarla kamuoyunu bilgilendiren ABD Başkanı Trump sıklıkla Rus saldırıları altındaki Ukrayna’ya değindi. Dünyanın gözü Ukrayna ve Rusya’dayken Trump’ın, 3. yılını dolduracak olan savaşa ilişkin tutumunun ne olacağı ise merak konusu oldu. 

RUSYA'NIN UKRAYNA'YA YÖNELİK İŞGAL GİRİŞİMİNDE SON DURUM

Rusya’nın idaresini elinde tutan Vladimir Putin, 24 Şubat 2022’de Ukrayna’nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik topyekûn saldırı emri verdi. Putin’in hedefi ise 48 saatte Kıyiv’i (Kiev) düşürmekti.

Ancak Avrupa ülkeleri ve ABD’nin yaptırımlarıyla karşı karşıya kalan, ekonomisinden ağır darbe alan Rusya, savaşın 3. yılında başarısızlığını dünya kamuoyunun gözleri önüne serdi. Sovyetler Birliği’nden kalan tanklarla cephede Ukraynalı birliklere ateş açan Rusya, askerî arenadaki kayıtsızlığını Kuzey Kore ile yaptığı anlaşmayla kapatmaya çalıştı. Kuzey Koreli askerleri “kimliğini değiştirerek” cepheye götüren işgalciler, çok sayıda kayıp verdi. Ayrıca Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin Harkiv (Kharkiv) ve Sumı (Sumy) bölgelerini koruma amacıyla başlattığı Kursk Operasyonu da Rus ordusunun aktif hareketini kısıtladı.

RUSYA UKRAYNA'DA TER DÖKÜYOR

Son süreçte devrik diktatör Beşşar Esed’in Suriye’den kaçması ve Akdeniz’deki üslerini çekmesiyle dikkatleri üzerine toplayan Rusya, Ukrayna ile anlaşmaya varmak için ter döküyor. “Kan kustum kızılcık şerbeti içtim” diyen Putin idaresindeki Rusya’da durumlar bu yönde iken, Ukrayna ise Kırım dahil olmak üzere toprak bütünlüğünü sağlamakta oldukça kararlı.

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı Oleksandr Sırskıy’ın 19 Ocak 2025 tarihinde Ukrayna televizyonuna verdiği demeçte, işgalci Rusların Donetsk bölgesindeki Pokrovks kentine yoğun saldırılar düzenlediğini ancak Rusya’nın Ukrayna’dan daha çok zayiatı olduğunu bildirdi. Sırskıy, ayrıca Rusya’nın kasım ayında fırlattığı Oreşnik füzelerinin imhasına yardımcı olan füze sistemine sahip olmamalarının yerli hava savunma ve füze sistemini üretmeye ittiğini aktardı. Savaş dolasyısıyla teknolojik gelişmelerde büyük bir yol kat eden Volodımır Zelenskıy (Volodimir Zelenski) yönetimindeki Ukrayna’nın mücadelesi toprak bütünlüğünü sağlamak.

VAŞİNGTON'IN UKRAYNA POLİTİKASI NASIL ETKİLENECEK?

Ukrayna müttefiki ülkelerin en başında gelen ABD, Biden hükûmeti boyunca Ukrayna’ya en çok insanî ve askerî yardımı sağlayan ülke oldu. Kasım ayında gerçekleştirilen ABD Başkanlık seçimleriyle koltuğa oturan Donald Trump’ın Ukrayna açıklamaları, Vaşington’ın Ukrayna politikasını nasıl etkileyecek?

"PUTİN RUSYA'YI MAHVEDİYOR"

ABD Başkanı Donald Trump, göreve gelmeden önceki açıklamalarında iki ülke arasında anlaşma sağlanması gerektiğini ifade etti. Trump, 20 Ocak 2025 tarihli açıklamasında ise, “Bir anlaşma yapmalı (Putin). Anlaşma yapmayarak Rusya'yı mahvettiğini düşünüyorum. Rusya'nın büyük bir sorunla karşı karşıya kalacağını düşünüyorum. Bence Rusya'nın başı büyük belaya girecek. Ekonomilerine ve enflasyona bir bakın. Umarım bir anlaşma yapmak ister." ifadelerini kullandı.

Ayrıca ABD Başkanı Trump, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskıy’ın anlaşmaya varmak istediğini ileri sürdü. Bu bağlamda henüz göreve başlarken bu tür açıklamalarla sıcak gündemi tartışan Trump’ın Ukrayna tutumu ne olacağı merak ediliyor.

TEHE ELECTİON POST GENEL YAYIN YÖNETMENİNDEN DEĞERLENDİRME

The Election Post Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Tanyeri, Kırım Haber Ajansına (QHA) konuyla ilgili değerlendirmelerde bulundu.

Başkanlık koltuğuna ikinci kez oturan Trump’ın başta ABD olmak üzere Ukrayna ve Rusya’da nasıl bir etki sağlayacağı yönünde yorumda bulunan Tanyeri, Rus saldırganlığının Biden döneminde başladığını anımsatarak, “Putin’in cüretkârlığı Biden yönetiminin zaafiyetini görmüş olmasıdır” diyerek ABD Başkanın Biden yerine daha karizmatik bir lider olması durumunda Putin’in bu duruma cesaret edemeyeceğini vurguladı.

Tanyeri, ABD’nin de dahil olduğu Ukrayna müttefiki ülkelerin Rus saldırıları altındaki Ukrayna’ya yönelik yardımlarında Kıyiv’in taleplerinin hep altında olduğunun altını çizdi. Tanyeri, “Örneğin uçak yardımı (Ukrayna’ya) envanterinde olmasına rağmen bir buçuk sene sonra yapıldı. F-16 savaş uçakları çok daha önce verilebilirdi. Çok ciddi anlamda hava savunma sistemleri sevk edilebilirdi." dedi. Rusya’ya karşı uygulanan ambargonun yetersiz kaldığını dile getiren Tanyeri, bu yaptırımların saldırganlığın önüne geçemediğini kaydetti.

"TRUMP ŞUBAT AYINDA RESMÎ TEMASLARA BAŞLAYABİLİR"

Öte yandan Trump’ın net çizgilerinin olduğunu ifade eden Tanyeri, göreve başladığı ilk gün Ukrayna’daki Rus saldırganlığını ele almasıyla bunu dünya kamuoyuna gösterdiğini belirtti. Tanyeri, “Tahminim, Trump şubat ayında resmî temaslara başlayabilir yönünde” dedi.

TRUMP PUTİN'E BASKI KURUYOR: ANLAŞMA SAĞLANACAK MI?

QHA’nın, “Trump Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik olarak başlattığı tam kapsamlı işgal girişimini bitirmeyi hedeflediğini ve hatta emekli Korgeneral Keith Kolleg’i savaşın 100 günde bitirilmesi için görevlendirdiği kaydedildi. Trump, Putin’e bir baskı kuruyor ve savaşı bitirmekte oldukça ısrarcı. Peki, nasıl bitirecek?” sorusuna NDTanyeri kapsamlı bir yanıt verdi. Trump’ın aşamalı bir şekilde Rus saldırganlığını durdurmayı hedeflediğini aktaran Tanyeri, yeni ABD hükûmetinin Ukrayna’nın lehine bir tavır içinde olduğunu izah etti. Ateşkes ile birlikte barış görüşmelerinin gerçekleşmesini beklediklerini ifade eden Tanyeri, tarafların tavrı ile neticeleneceğini belirtti.

Tanyeri bu noktada Trump’ın bahsi geçen meseleye net bir bakışının olmasının avantaj olduğunu belirtti.

Trump’ın dış yardımları 90 gün askıya almasının sebebine ilişkin olarak ise Tanyeri, ABD’nin ekonomisine göz atacağını ve bu bağlamda acil bir ihtiyaç durumda Ukrayna’ya yardım sağlanabileceğinin altını çizdi.

Bu kapsamda Trump’ın göreve geldiği ilk gün itibarıyla Ukrayna’ya hızlı bir giriş yapması gündemdeki yerini korumuş oldu. Şimdilerde dünyanın gözü Putin’e anlaşmaya oturması konusunda ısrarcı olan Trump’ın Ukrayna hamlesine çevrildi.