Ukrayna'da Latin harflerine dayalı Kırım Tatar Alfabesi geliştirilecek

Ukrayna Geçici İşgal Altındaki Toprakların Yeniden Entegrasyonu Bakanlığı, 28 Temmuz 2023 tarihinde hükumetin, Kırım Tatar dilinin Latin alfabesine dayalı alfabesinin kullanılarak yazımının geliştirilmesine ilişkin kararı onayladığını açıkladı.

İlgili karar, Ukrayna Başbakan Yardımcısı, Geçici İşgal Altındaki Toprakların Yeniden Entegrasyonu Bakanı İrına Vereşçuk'un eş başkanlığındaki Kırım Tatar Dili Ulusal Komisyonu toplantısının sonucunda alındı. Buna göre Ukrayna Devlet Etnopolitik ve Vicdan Özgürlüğü Servisi ile Ukrayna Eğitim ve Kültür Bakanlığı yeni bir imla geliştirmekle görevlendirildi. Bu bilimsel çalışma, Ukrayna Milli Bilimler Akademisi O. O. Potebny Dilbilimi Enstitüsü, Taras Şevçenko Kıyiv Milli Üniversitesi ve Kırım Tatar Milli Meclisinin işbirliğinde gerçekleştirilecek.

Karar kapsamında Latin alfabesinin kullanılması ile hem etnik Kırım Tatarları hem de ilgilenen herkes tarafından Kırım Tatar dilinin öğrenilmesinin kolaylaşması öngörülüyor.

Ukrayna Bakanlar Kurulu 7 Nisan 2021'de Kırım Tatarcayı geliştirme projesini onayladı. Bununla; dilin kapsamını genişletmek, Ukrayna vatandaşlarını dili incelemeye ve yaygınlaştırmaya teşvik etmek için yasal, kurumsal, mali ve bilgi desteğinin oluşturulmasının sağlanması hedefleniyor.

Ukrayna Geçici İşgal Altındaki Toprakların Yeniden Entegrasyonu Bakanlığı, Eylül 2021 tarihindeki açıklamasında Kırım Tatar dilinin korunması ve geliştirilmesi açısından söz konusu kararın büyük önem taşıdığını belirtmişti.  Ayrıca Latin Alfabesinin, Kırım Tatar dilinin fonetik özelliklerini daha doğru bir şekilde yansıttığı için bu kararın okullar için ders kitapları basma, bilimsel eserler hazırlama, dili modern teknolojilerin yardımıyla geliştirme olasılığını genişlettiği kaydedilmişti.

Ukrayna Bakanlar Kurulu, Şubat 2022 yılında ise 2022-2032 yılları Kırım Tatar dilinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması stratejisini kabul etti. Ukrayna Geçici İşgal Altındaki Toprakların Yeniden Entegrasyonu Bakan Yardımcısı Snaver Seithalilev yaptığı açıklamada, “Kırım Tatar halkının kahramanı Numan Çelebicihan’ın anma gününde çok önemli karar kabul edildi. Bugün itibariyle, Kırım Tatar dilini devlet düzeyinde Latin Alfabesi temelinde kapsamlı ve sürdürülebilir gelişimini sağlayacak 10 yıllık bir eylem planımız var” diye belirtti.

Seithalilev, Kırım Tatar dilinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması stratejisi kapsamındaki önlemlerinin uygulanmasının Kırım Tatar dilinin öğrenilmesi, araştırılması ve yaygınlaştırılması için modern bir altyapı oluşturmaya, Kırım Tatarca konuşan ve Kırım Tatar dili konusunda uzmanlaşan kişilerin sayısını artırmaya, Kırım Tatar halkının milli ve kültür kimliğini korumaya, Türk ülkeleri ve Kırım Tatar diasporalarının temsil edildiği ülkelerle istikrarlı bir uluslararası ortaklık kurmaya yardım edeceğini ifade etti.

Bununla birlikte Bakan Yardımcısı, Kırım Tatar dilinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması stratejisi çerçevesinde bu sene içinde yapmayı planladıklarını şu şekilde sıraladı:

-Ulusal Kırım Tatar Dili Komisyonunu kurmak

-Ulusal Kırım Tatar Dili Külliyatı oluşturmak

-Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Günü'nün oluşturulması için teklifler sunmak

-Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı yanı sıra Kırım Tatar halkının tarihi, kültürü ve gelenekleri konusunda çevrimiçi kurslar oluşturmak

-Kırım Tatarca sözlük oluşturma çalışmaları başlatmak.

DEVLET KIRIM TATARLARININ ANA DİLİNE DESTEĞİNİ ARTIRIYOR

Daha önce açıklamada bulunan dönemin Ukrayna Geçici İşgal Altındaki Toprakların Yeniden Entegrasyonu Bakanı Oleksiy Reznikov, Kırım Tatar dilini geliştirme ve yaygınlaştırma stratejinin projesinin, Rus işgali altındaki Kırım’da durumu kritik hale gelen, Ukrayna’nın yerli halkı olan Kırım Tatarlarının ana diline yönelik sağlanan devlet desteğini artırmak için oluşturulduğunu belirtti. Bakan Reznikov, 170 milyon insanın Türk dilini konuştuğuna dikkat çekerek, “Yerli halkın dilinin korunması dışında tüm Ukrayna ulusu için açılan büyük imkanlar söz konusu. Bugün Türk dillerinde 170 milyon insan konuşuyor, bunlara stratejik ortaklarımız da dahil.” diye kaydetti.