Srebrenitsa Soykırımı ile ilgili son karar BM'de!

Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra gördüğü en büyük katliamların yaşandığı Bosna Hersek Savaşı'nın (1992-1995) acı izi hala hafızalardaki yerini koruyor. Bosna Hersek'in Srebrenitsa kentinde 8 binden fazla Müslüman Boşnak'ın katledildiği Srebrenitsa Soykırımı Birleşmiş Milletlerin (BM) gündeminde. 

ULUSLARARASI SOYKIRIMI ANMA GÜNÜ İLE İLGİLİ SON KARAR BM'DE

Bosna Hersek'in BM daimi temsilcisi Zlatko Lagumdzija, 11 Temmuz'u "Srebrenitsa'daki Uluslararası Soykırımı Anma Günü" kabul eden nihai karar teklifinin BM Genel Kurulu Başkanı Dennis Francis'e ve BM'deki tüm daimi misyonlara gönderildiğini duyurdu. 1 Mayıs 2024 tarihinde açıklama yapan Büyükelçi Lagumdzija, "Çeşitli kapsayıcı danışma turundan sonra, cross-regional core group (bölgeler arası çekirdek grup) tarafından hazırlanan "Srebrenitsa 1995 Soykırımı Uluslararası Anma Günü" karar tasarısı, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Başkanı Dennis Francis'e ve tüm BM Daimi Misyonlarına gönderildi. 1 Mayıs kutlu olsun!" ifadelerini kullandı. 

"GELECEKTE SOYKIRIM OLAYLARININ ÖNLENMESİ İÇİN ANMADIR"

BM'nin son karar metninde "Srebrenitsa'daki soykırımın inkarını tarihi bir olay olarak koşulsuz olarak kınamakta ve üye devletleri, eğitim sistemleri de dahil olmak üzere, aynı zamanda bir işaret olarak uygun programlar geliştirerek yerleşik gerçekleri korumaya çağırmaktadır. Gerçeklerin inkarını, çarpıtılmasını ve gelecekte soykırım olaylarının önlenmesi için anmadır" ifadeleri yer aldı. Ayrıca BM, Srebrenitsa'daki soykırımın sorumluları da dahil olmak üzere, uluslararası mahkemeler tarafından savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırımla suçlananları yücelten eylemleri kayıtsız şartsız kınadığı belirtildi.

SREBRENİTSA KATLİAMI NASIL GERÇEKLEŞTİ?

1992’de Yugoslavya’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Bosna Hersek, 3 buçuk yıl süren bir savaşa sahne olacaktı. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenli bölge ilan edilen Srebrenitsa’nın, can güvenliği tehlikesi yaşayan 25 bin sığınmacıya yuva olması bekleniyordu. Ancak, burası binlerce insana mezar oldu.

Tarihler 11 Temmuz 1995’i gösterdiğinde Srebrenitsa’yı korumakla yükümlü Birleşmiş Milletler Temsilcisi Hollandalı Albay Ton Karremans ve 400 kişilik sözde Hollandalı Barış Gücü askeri, bölgeyi Sırpların eline teslim etti. 

Sonradan “Bosna Kasabı” olarak anılacak olan savaş suçlusu Sırp Komutan Ratko Mladiç, bir ilkokulun öğretmenler odasında atılan imza ile Srebrenitsa’da Müslümanların katledilmesi için Sırp güçlerine emir verdi. 

Evlerinden “Elleriniz yukarıda dışarı çıkın, bir şey olmayacak” sözleriyle çıkarılan Müslüman Boşnaklar, o gün ölüme yürüdü. Kadınlar ve erkekler birbirinden ayrıldı. Tecavüze uğrayan kadınların çocukları ve eşleri ise dağlarda, ormanlarda kurşuna dizildi.

Yaşanan insanlık ayıbını örteceğini düşünen Sırplar katliamın izini silmek için öldürülen Boşnakların kemiklerini toplayıp toplu mezarlara gömdü. Yetmedi, uydu görüntüleriyle toplu mezarları gizlemeye kalktılar. Katledilen Boşnakların ahını duyan mavi kelebekler mezarların başında kanat çırpmaya başladı. Böylelikle katliamın kanıtları bir bir ortaya döküldü. 

Lahey Uluslararası Adalet Divanı, Srebrenitsa’da yaşanan katliamı, 2007 yılında soykırım olarak nitelendirdi. Bosna kasabı Mladiç ve katliamdan sorumlu Sırplar, savaş suçlusu olarak müebbet hapis cezasına çarptırıldı. 

Müslüman olduğu için katledilen 8 bin 372 kimliği tespit edilen Boşnakın, kemikleri her sene katliamın yıldönümünde Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnediliyor. 

Katliamın acısı yürekleri kanatsa da bilge lider Aliya İzzetbegoviç’in şu sözleri akıllara geliyor:

“Ne yaparsanız yapın soykırımı unutmayın. Çünkü unutulan soykırım tekrarlanır”