Rusya’nın Avrupa enerji piyasası hâkimiyeti sona erdi

Rusya’nın Avrupa’daki Rus gazı dönemi 1 Ocak 2025 tarihi itibariyle sona erdi. Rus enerji şirketi Gazprom, Ukrayna üzerinden Avrupa Birliği (AB) ülkelerine gaz sevkiyatının durdurulduğunu açıkladı. Yeni yılın ilk gününe yapılan açıklamaya göre Moskova, Avrupa’nın enerji piyasaları üzerindeki hakimiyetini kaybetti.

ZELENSKIY'DAN AÇIKLAMA

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy (Volodimir Zelenski) konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada bu kararı, Moskova’nın en büyük yenilgilerinden biri olarak tanımladı ve “Rusya'nın enerjiyi silah olarak kullanması ve ortaklarına karşı alaycı bir şantaja başvurması sonucunda Moskova en kârlı ve coğrafi olarak erişilebilir pazarlardan birini kaybetti.” ifadelerini kullandı.

Aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri’ni (ABD) Avrupa’ya gaz tedarikini artırmaya çağıran Zelenskıy, “Avrupa'nın gerçek ortaklarından piyasada ne kadar çok gaz bulunursa, Avrupa'nın Rusya'ya bağımlılığının kalan son sonuçları da o kadar çabuk ortadan kalkacaktır.” dedi.

Ukrayna Enerji Bakanı Herman Haluşçenko (German Galushchenko) ise bu adımı tarihî olarak nitelendirdi. 

AB ÜLKELERİNDEN AÇIKLAMA

Kararı değerlendiren bir başka isim Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski ise, gelişmenin Avrupa için bir zafer olduğunu söyledi.

Öte yandan Slovakya Başbakanı Robert Fico ise yaptığı açıklamada kararın Rusya için değil, AB ülkeleri için ciddi sonuçları olacağını iddia etti.

İLK ETKİLENEN MOLDOVA OLDU

Gaz sevkiyatının sona ermesinin etkilendiği ilk ülke Moldova toprakları içerisinde yer alan Transdinyester oldu. Sevkiyatın durmasıyla beraber; Transdinyester’da ısıtma kesintileri yaşanmaya başladı.

Yerel enerji şirketi Tirasteploenergo tarafından yapılan açıklamada ise vatandaşlar; sıcak giyinmeye, aile üyelerini tek bir odada toplamaya, pencerelere ve balkon kapılarına battaniye veya kalın perdeler asmaya ve elektrikli ısıtıcılar kullanmaya çağrıldı. Aynı zamanda Reuters’a konuşan bir çalışan, kesintinin ne kadar süreceğini bilmediğini söyledi.

ANLAŞMADAN İLK UKRAYNA ÇEKİLMİŞTİ

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSBC) döneminden kalan boru hatlarıyla yapılan gaz sevkiyatı; 40 yılı aşkın bir süredir Ukrayna toprakları üzerinden devam ediyordu. Rusya’nın Ukrayna'ya karşı 24 Şubat 2022'de topyekûn işgal girişimi ve saldırı başlatmasından sonra ise, Ukrayna'nın gaz şirketi Naftogaz daha önce Gazprom'la vardığı 5 yıllık anlaşmayı yenilemeyi reddetti ve AB ülkelerinin Rusya’dan gaz alımı önemli ölçüde azaldı. Öyle ki, Rus gazının Avrupa pazarındaki payı yaklaşık yüzde 35'ten yaklaşık yüzde 8'e düştü.

Bunlara ek olarak Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen 2024 yılının kasım ayında yaptığı açıklamada; AB'nin Rusya'dan gaz sevkiyatının durmasına ve kış dönemine hazır olduğuna dikkati çekerek, "AB genelinde doğalgaz depoları dolu" ifadesini kullanmıştı.