18 Mayıs 2024 tarihi Kırım Tatarları açısından önemli bir tarih. Kırım Tatar Sürgünü’nün 80'nci yılı. Bundan yaklaşık 10 yıl önce, 12 Aralık 2015’te dünyada ilk kez bir ülkenin parlamentosu Kırım Tatar Sürgünü'nü soykırım olarak tanıdı. 18 Mayıs, aynı zamanda Ukrayna Parlamentosu (Verkovna Rada) tarafından Kırım Tatar Soykırımı Anma Günü ilan edildi. Şu anda Ukrayna ile birlikte dört ülke Kırım Tatar Sürgünü’nü soykırım olarak tanıyor. Litvanya ve Letonya 2019’da, Kanada 2022’de bu kararı aldı. Ukrayna topraklarında yaşanan iki diğer soykırım ise Holodomor ve Holokost.

Türkiye’de yaşayan Kırım Tatarları, her sene olduğu gibi bu sene de Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı'na, özellikle Kırım Tatarlarının yoğun olarak yaşadığı Eskişehir başta olmak üzere diğer kentlerdeki anma programları ve etkinliklerle kamuoyunun dikkatini çekmeye çalıştı. Maalesef Türkiye’de sadece derneklerin yerel yönetimlerle yaptıkları görüşmeler sonucu Eskişehir, Kocaeli-Derince, Yalova, Aksaray, Nevşehir ve Çatalca’da Kırım Tatar Sürgün Anıtları bulunuyor. Ayrıca Eskişehir’de Odunpazarı Belediyesi tarafından bu yıl 18 Mayıs’ta açılan Kırım Kültür Parkı ve Anıtı ile Mamak’taki Kırım Sudak Millet Kıraathanesi'nin yanında Mustafa Abdül Kırımoğlu parkları da Keçiören, Tepebaşı, Yahşıhan ve Konya’da hizmet vermekte.

Yukarıda yapılan tüm çalışmalara şükran duymamız gerekir. Fakat yeterli mi? Hayır. Yerel düzeyde yapılan lobi faaliyetleri yerine ulusal seviyede harekete geçmek gerekiyor. Kırım Tatar Soykırımı’nı kabul edecek beşinci ülke neden Türkiye olmasın? Bunun önündeki en önemli engel, Ermenistan. Bu biraz alakasız gelebilir. Ermenistan ile Türkiye’nin ilişkileri yumuşama dönemine girip normalleşme yönünde adımlar atılırsa Kırım Tatar Soykırımı’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından tanınması önündeki en büyük engel kalkabilir. 1915 Olayları konusunda iki ülkenin ortak noktada buluşması, soykırım gibi nazik bir kavramın resmi düzeyde kullanılmasına olanak verebilir. Bunun dışında başta Kırım Tatar dernekleri olmak üzere bu konuda destek vereceklerin bir araya gelmesi ile TBMM nezdinde baskı grubu olarak hareket edilerek bu yönde milletvekilleri bilgilendirilmelidir. Üçüncü olarak, Gazze Soykırımı’nın Türkiye kamuoyunda kabul görmeye başladığı düşünülürse Kırım Tatar Sürgünü’nün soykırım olarak tanınması ve 18 Mayıs’ın Kırım Tatar Soykırım Anma Günü olması olasılığı artabilir. Belki de ilk önce TBMM Gazze’deki soykırımı tanıyan bir karar alırsa bu Kırım Tatar Soykırımı için emsal teşkil edebilir. Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı nezdinde Güney Afrika’nı açtığı soykırım davasına Türkiye’nin müdahil olması ile birlikte soykırım konusunda ülkemizin hukuksal boyutta yer almasının önemli olduğunu belirtmek gerekir. Dördüncü olarak, Rusya Türkiye ilişkilerindeki asimetrik bağımlılık resmi düzeyde Türkiye’nin bu şekilde adım atmasını engelleyebilir. Son olarak, Kırım Tatar diasporası olarak Sürgün kelimesi aslında tek başına Soykırımı da ifade etmektedir. Nasıl Holokost ve Holodomor tek başına soykırımı hatırlatıyorsa Sürgün de Kırım Tatarları için aynı anlama gelmekte. Fakat birçok kişi için bu anlama gelmediği göz önünde bulundurarak artık Sürgün ve Soykırım kelimelerini birlikte kullanacak şekilde kavramlaştırmak yerinde olacaktır.

Kırım Tatar diasporası ve dernekleri olarak bu konuda yapmamız gerekenler ne olmalıdır? Bunun için yapılması gerekenleri yol haritası olarak sunuyorum. Bu yol haritasındaki bazı noktaları çok iyi yaparken bazılarında başlangıç aşamasında bile değiliz.

1. Bir Çekirdek Ekip ve Strateji Oluşturalım

Bir Çekirdek Ekip Oluşturalım: Derneğinizden ve diğer destekleyici kuruluşlardan kendini işine adamış bir grup üye toplayalım.

Net Hedefler Belirleyelim: Birincil hedefi (Kırım Tatar Soykırımı'nın tanınması) ve ikincil hedefleri (farkındalık yaratma, destek oluşturma) tanımlayalım.

Bir Strateji Geliştirelim: Kampanya için gerekli adımları, zaman çizelgesini ve kaynakları ana hatlarıyla belirleyelim.

2. Araştırma ve Dokümantasyon

Tarihsel Araştırma: Kırım Tatar Soykırımı hakkında tarihi kayıtlar, hayatta kalanların tanıklıkları ve akademik araştırmalar dahil olmak üzere kapsamlı belgeler derleyelim.

Yasal Çerçeve: Türk hukuku ve uluslararası hukuk kapsamında soykırımın tanınması için gerekli kriterleri ve yasal çerçeveyi anlayalım.

3. İttifaklar ve Ortaklıklar Kuralım

STK'lar ile işbirliği yapalım: İnsan hakları örgütleri, akademik kurumlar ve diğer diaspora gruplarıyla ortaklıklar kuralım.

Etkili Kişilerle Çalışalım: Saygın tarihçilerden, hukuk uzmanlarından ve kamuya mal olmuş kişilerden destek alalım.

Koalisyon Oluşturma: Davamıza destek verebilecek diğer azınlık grupları ve müttefiklerle bir koalisyon oluşturalım.

4. Kamuoyunda Farkındalık Yaratalım

Medya Kampanyası: Soykırım hakkında bilgi ve kişisel hikayeleri paylaşmak için geleneksel medyayı (gazeteler, TV) ve sosyal medya platformlarını kullanalım.

Eğitim Girişimleri: Kırım Tatar Sürgünü hakkında halkı eğitmek için seminerler, web seminerleri ve halka açık konferanslar düzenleyelim.

Anma Etkinlikleri: Mağdurları ve hayatta kalanları onurlandırmak ve medyanın ilgisini çekmek için 18 Mayıs gibi önemli tarihlerde halka açık etkinlikler planlayın.

5. Parlamenterlerle İletişim Kuralım

Destekçileri Belirleyelim: İnsan hakları ve azınlık konularını destekleme geçmişi olan parlamento üyelerini (milletvekilleri) araştıralım ve belirleyelim

Lobicilik Toplantıları: Davamızı sunmak için milletvekilleriyle toplantılar planlayalım, onlara iyi belgelenmiş kanıtlar ve kişisel hikayeler sunalım.

Savunuculuk Materyalleri: Milletvekillerinin başvurması için brifing belgeleri, bilgi formları ve bilgilendirme kitapçıkları hazırlayalım.

6. Bir Parlamento Kararı Taslağı Hazırlayalım

Taslak Öneri: Kırım Tatar Soykırımı'nı tanıyan bir karar tasarısı hazırlamak için hukuk uzmanları ve destekçi milletvekilleriyle birlikte çalışalım.

Sponsorlar bulun: Parlamentoda karara sponsor olmak ve desteklemek isteyen milletvekilleri bulalım.

Konsensüs Oluşturma: Siyasi yelpazede geniş bir destek oluşturmak için farklı siyasi partilerle diyaloğa girelim.

7. Toplum Desteğini Harekete Geçirmek

Tabandan Seferberlik: Topluluk üyelerini milletvekilleriyle iletişime geçmeye, mitinglere katılmaya ve savunuculuk yapmaya teşvik edelim.

Dilekçeler: Soykırımın tanınmasına yönelik yaygın desteği göstermek için bir imza kampanyası başlatalım.

8. İzleyelim ve Uyarlayalım

İlerlemeyi Takip Edelim: Çabalarınızın ilerlemesini ve milletvekilleri ile kamuoyundan gelen tepkileri izleyelim.

Geri Bildirim Döngüsü: Destekçilerden geri bildirim toplayalım ve zorlukları ele almak ve fırsatlardan yararlanmak için stratejinizi gerektiği gibi ayarlayalım.

Israrcılık: Değişimin zaman alabileceğini kabul edelim ve ilk çabalar başarılı olmasa bile ısrarla savunuculuk yapmaya devam edelim.

9. Uluslararası Destek

Küresel Farkındalık: Birleşmiş Milletler ve Avrupa kurumları dahil olmak üzere uluslararası kuruluşlardan destek alalım.

Diaspora İşbirliği: Mesajımızı güçlendirmek için dünya çapındaki Kırım Tatar toplulukları ve örgütleriyle birlikte çalışalım.

10. Çabaları Takip Edelim ve Sürdürelim

Uzun Vadeli Katılım: Bir karar kabul edildikten sonra bile, Kırım Tatar haklarının sürekli olarak tanınmasını ve desteklenmesini sağlamak için toplum ve parlamento ile ilişki kurmaya devam edelim.

Belgeleme ve Raporlama: Topluma ve paydaşlara rapor vermek için faaliyetlerinizin ve başarılarınızın ayrıntılı kayıtlarını tutalım.

Sonuç

Kırım Tatar Soykırımı'nın TBMM'de tanınmasını sağlamak özveri, stratejik planlama ve geniş tabanlı destek gerektirecektir. Bu yol haritasını takip ederek ve ısrarcı davranarak, kurbanların anısını onurlandıran ve toplumunuzun hak ettiği tanınmayı sağlayan güçlü bir kampanya oluşturabiliriz…