Zelenskıy: Nadir toprak mineralleri anlaşması için henüz erken

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile nadir toprak mineralleri konusunda anlaşma imzalanmasından bahsetmek için henüz çok erken olduğunu söyledi. 

Fransa, Birleşik Krallık ile birlikte Ukrayna'ya güvenlik garantileri sağlamak amacıyla 27 Mart 2025 tarihinde yeni bir zirve düzenledi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un ev sahipliğinde düzenlenen Paris'teki zirve, "Avrupa ve Ukrayna için Kalıcı Barış" başlığını taşıdı. Zirve sonrasında gazetecilere konuşan Zelenskıy, imzalanması gündemde olan nadir toprak mineralleri anlaşması hakkında açıklamalar yaptı. 

Cumhurbaşkanı Zelenskıy, ABD’nin olası anlaşmanın müzakere şartlarını sürekli olarak değiştirdiğini bildirdi ve “Vaşington’a gitmiyorum çünkü gündemde böyle bir konu yok.” dedi. Bu sebeple, anlaşmanın sonucu hakkında konuşmak için çok erken olduğunu belirten Zelenskıy, Ukrayna'nın ABD'den yeraltı kaynakları anlaşmasının nihai versiyonunu beklediğini söyledi.

Zelenskıy, "Bana öyle geliyor ki, bir çerçeve anlaşma üzerinde anlaştık ve ardından tam bir anlaşma olacak. Şimdi, anladığım kadarıyla, Ukrayna ve ABD ekipleri bunun üzerinde çalışıyor çünkü ABD bu kuralları değiştiriyor ve hemen tam bir anlaşma sunuyor. Ancak, tam bir anlaşma ayrıntılı inceleme gerektiriyor çünkü bunlar parlamentoda onaylanması gereken ciddi anlaşmalar" ifadelerini kullandı.

Ayrıca Zelenskıy, böyle bir belge üzerinde yasal çalışmanın da gerekli olduğunu açıkladı ve "Dikkatli ve sakin bir şekilde hareket etmemiz, anlaşmaya bakmamız ve avukatların bunu incelemesine izin vermemiz gerekiyor. Uygun hükümler varsa, bunları destekleyeceğiz; sorunlar varsa, yanıtlar bulacağız. Bu nedenle, versiyonu birkaç kez değişen bir anlaşma hakkında konuşmak için henüz çok erken. Ancak ABD'nin Ukrayna'nın genel olarak buna karşı olduğunu hissetmesini istemiyorum. Olumlu sinyaller gönderiyoruz ve ABD ile iş birliğinden yanayız." dedi.

“ANLAŞMA UKRAYNA’NIN ALEYHİNE”

Öte yandan Ukrayna Milletvekili Yaroslav Jeleznyak (Yaroslav Zheleznyak) 27 Mart 2025 tarihinde olası nadir toprak mineralleri anlaşmasının iç yüzü hakkında dikkat çeken bir açıklama yaptı. 

Jeleznyak, ABD tarafından Ukrayna’ya gönderilen 58 sayfalık anlaşma metninin taslağını gördüğünü açıkladı ve “Bunun nihai (!!!) bir belge olmadığını söylemeliyim. Ve umuyorum ki Ukrayna tarafı bu belgede önemli değişiklikler talep edecek ve gerçekleştirecektir. Ancak gördüğüm metin bir kâbus.18 bölümün tamamı... Bu artık bir çerçeve niyet muhtırası değil (Oval Ofis'teki skandal toplantıdan önceydi). Bu büyük ve çok net bir anlaşma. Ve bizim lehimize değil.” şeklinde değerlendirme yaptı.

Ayrıca Jelenzyak, görmüş olduğu metindeki olası anlaşmayla ilgili bilgi verdi. Jelenzyak’ın açıklamasına göre; anlaşmada tam veto yetkisine sahip 3’ü ABD tarafında olmak üzere 5 kişi bulunuyor. Anlaşma, Ukrayna’nın her yerindeki fosil yakıtları kapsıyor. Başka bir deyişle hem yeni hem de mevcut petrol ve gaz, olası anlaşmanın kapsamına giriyor. Ayrıca anlaşma, hem kamusal hem de özel olarak yapılan madenciliği kapsıyor.

Madenlerden sağlanan finansman hemen dolar kuruna çevriliyor ve fonun parası yurt dışına çekiliyor. Öte yandan herhangi bir nedenle Ukrayna tarafına bir şey ulaşmaması durumunda, Ukrayna ekstra ödeme yapıyor. Süresiz olarak geçerli olan anlaşma, sadece ABD tarafının izniyle değiştiriliyor ve feshediliyor. Ayrıca, ABD, tüm yeni altyapı projelerinde öncelikli hakka ve kaynakların diğer ülkelere satışında veto yetkisine sahip olarak bildiriliyor.

METİNDE GÜVENLİK GARANTİLERİ YOK

Ukraynalı vekil, gördüğü metinde güvenlik garantileri hakkında bir bilgi bulunmadığını da bildirdi. ABD'nin Ukrayna’ya katkısının, 2022'den itibaren sağlanan yardımlar olduğunu bildiren vekil, “Kendi takdirlerine göre kâr edebilirler" dedi.

“UKRAYNA METNİ DEĞİŞTİRMELİ”

Bunlara ek olarak vekil, “Hepsi bu kadar değil. Orada bir sürü yasal metin var. Ve hepsi bunun gibi. Bir kez daha belirtmek gerekirse, bu metin benim edindiğim bilgilere göre, haftasonu bize gönderilen metin. Ve değiştirilebilir ve değiştirilmelidir de. Aksi takdirde, Parlamento tarafından nasıl onaylanabileceği konusunda hiçbir fikrim yok.” şeklinde değerlendirme yaptı.