Ukrayna ve ABD nadir toprak elementleri üzerine mutabakat zaptı imzaladı

Ukrayna ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD), 17 Nisan 2025 tarihinde üzerinde uzun süredir konuşulan nadir toprak elementleri anlaşmasına ilişkin bir mutabakat zaptı imzaladı. Açıklama, Ukrayna Başbakan Birinci Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Yuliya Svırıdenko (Svyrydenko) tarafından yapıldı.

Svırıdenko 16 Nisan 2025’te yaptığı açıklamada, ABD ve Ukraynalı müzakerecilerin element anlaşması görüşmelerinde “önemli ilerleme” kaydettiklerini ve anlaşmanın “yakın gelecekte” sonuçlanacağını söylemişti. Ayrıca iki tarafın heyetleri uzun süredir tartışılan anlaşmanın ayrıntılarını belirlemek üzere 11 ve 12 Nisan tarihlerinde Vaşington’da bir araya gelmişti.

MEMORANDUM İMZALANDI

Svırıdenko 17 Nisan 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, ABD ile ortak bir “Ekonomik Ortaklık Anlaşmasına” doğru bir adım attıklarını bildirdi ve “Ukrayna ve ABD, ekiplerimizin yapıcı ortak çalışmalarını ve her iki ülke için de faydalı olacak bir anlaşmayı sonuçlandırma niyetimizi teyit eden bir memorandum imzaladı.” ifadelerini kullandı.

“Ukrayna'nın yeniden inşası için bir yatırım fonu kurmaya hazırlanıyoruz.” diyen Svırıdenko, anlaşmanın Ukrayna ve ABD arasında önemli yatırımlar, altyapı modernizasyonu ve karşılıklı fayda sağlayacak ortaklıklar için fırsatlar yaratacağını belirtti. Ayrıca Svırıdenko, “Ekiplerin belge üzerindeki çalışmalarının amacı budur.” şeklinde belirtti.

Bununla birlikte anlaşmanın ABD halkının özgür, egemen ve güvenli bir Ukrayna için Ukrayna halkıyla birlikte yatırım yapma arzusunu bir kez daha teyit etmesi açısından önemli olduğunu kaydetti.

ANLAŞMANIN SON ŞEKLİ BELLİ DEĞİL

Svırıdenko son olarak, nadir toprak elementleri anlaşmasının metnine son şeklinin verilmesi için çalışılması ve ardından anlaşmanın imzalanması gerektiğini belirterek, daha sonra anlaşmanın her iki ülkenin parlamentoları tarafından onaylanması gerektiğini de sözlerine ekledi.

MUTABAKAT METNİ NELERİ İÇERİYOR?

Pravda tarafından 18 Nisan 2025 tarihinde yayımlanan mutabakat metni ise şu şekilde:

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ HÜKÛMETİ İLE UKRAYNA HÜKÛMETİ ARASINDA RESMÎ BİR EKONOMİK ORTAKLIK VE YENİDEN YAPILANDIRMA YATIRIM FONU ANLAŞMASI İMZALANMASINA İLİŞKİN NİYET MUTABAKATI

Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinden bu yana Amerika Birleşik Devletleri Ukrayna'ya önemli miktarda mali ve maddi destek sağlamıştır;

ABD halkı özgür, egemen ve güvenli bir Ukrayna için Ukrayna halkıyla birlikte yatırım yapmak isterken;

ABD ve Ukrayna, Ukrayna'da kalıcı bir barış ve halkları ile hükûmetleri arasında güçlü bir ortaklık arayışındadır;

ABD ve Ukrayna, Ukrayna'nın dünyanın en büyük üçüncü nükleer cephaneliğinden gönüllü olarak vazgeçerek uluslararası barış ve güvenliğe yaptığı katkıyı kabul etmektedir;

ABD ve Ukrayna, iki halk ve hükûmet arasındaki ekonomik ortaklığın bir parçası olarak yeniden yapılanma için bir yatırım fonu kurma niyetindedir;

ABD ve Ukrayna, Ukrayna'nın yeniden inşası için bir yatırım fonu kurulmasına yönelik bir anlaşmaya ilişkin müzakereleri sonuçlandırmak üzere 11-12 Nisan 2025 tarihleri arasında Vaşington D.C.'de verimli teknik görüşmeler gerçekleştirmiştir.

ABD, Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne katılım yükümlülükleri veya uluslararası finans kuruluşları ve diğer resmî kreditörlerle yaptığı anlaşmalarla bir anlaşma geliştirirken çatışmalardan kaçınma niyetine saygı duyar.

Anlaşmanın sonuçlandırılması için gerekli kalan siyasî veya hukuki prosedürler saklı kalmak kaydıyla, Başbakan Denıs Şmıhal 21 Nisan 2025 haftasında ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ile görüşmek ve Yeniden Yapılandırma Yatırım Fonu anlaşmasının şartlarına ilişkin teknik görüşmelerin sonuçlandırılması için üst düzey destek sağlamak üzere Vaşington D.C.'ye gidecektir. Müzakere ekiplerinden 26 Nisan 2025 tarihine kadar kaydedilen ilerleme hakkında rapor vermeleri beklenecek olup, bu tarihe kadar görüşmelerin sonuçlandırılması ve mümkün olan en kısa sürede bir anlaşmanın imzalanması hedeflenmektedir.

Şimdi, bu nedenle, aşağıdaki imzaların da gösterdiği üzere, ABD ve Ukrayna hükûmeti, ABD ve Ukrayna halkları arasında bir ekonomik ortaklık anlaşmasının resmen akdedilmesi ve bir yeniden yapılandırma yatırım fonunun kurulması için gerekli belgelerin süratle tamamlanması amacıyla bu niyet belgesini imzalar.

KESİN TARİH NE ZAMAN?

Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump 17 Nisan'da gazetecilere yaptığı açıklamada, Ukrayna ve ABD'nin 24 Nisan'da bir maden anlaşması imzalayabileceğini söyledi. Trump, “Önümüzdeki Perşembe günü imzalanacağını tahmin ettiğim bir maden anlaşmamız var. Ve anlaşmaya sadık kalacaklarını varsayıyorum.” ifadelerini kullandı.