Çin, Uygurlar'dan DNA örnekleri topluyor

Çinli yetkililer, Sincan Özerk Bölgesi'nde (Doğu Türkistan) yaşayan 12 ila 65 yaşındaki insanların DNA bilgilerini toplayarak listelemeye başladı. Bu girişim 2016 yılının Ağustos ayında bölgeye atanan vali Chen Quanguo'nun tam gözetimci devlet politikasının bir ürünü olarak yorumlanıyor.

Toplanılan bilgilerin DNA ile kısıtlı olmadığı öğrenildi. Çinli memurların özel yazılan mobil programları ile Uygurların resim, parmak izi, kan grubu, DNA ve iris taraması bilgilerini topladığı belirtildi. Uygulama Sincan Özerk Bölgesi'ndeki 6 vilayette gerçekleştiriliyor. Bu vilayetler ise Gulca, Çöçek, Başegim, Korla ve Börtala olarak belirtildi. Söz konusu vilayetler, bölgenin toplam nüfusunun üçte birini kapsıyor.

Washington Üniversitesi'nde Uygur uzmanı olan Darren Byler da Uygurların bu bilgilerin eninde sonunda kötü amaçlarla kullanılacağı endişesinin bulunduğunu belirtti. 

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) de konu ile ilgili geniş bir rapor hazırladı. Raporun başlığında "Milyonlardan DNA bilgileri toplanıyor" vurgusu yapıldı. Rapora göre başlatılan kampanya "Herkes için muayene" adı altında yürütülüyor.

HRW Çin Direktörü Sophia Richardson "Çinli yetkililer programın ismini 'Herkes için kişisel gizliliğin ihlali' olarak değiştirmeli" açıklamasında bulundu. Richardson "DNA da dahil olmak üzere bütün bir nüfusun biyodatasını zorunlu olarak veri bankası şeklinde depolamak uluslararası insan hakları normlarının ciddi bir şekilde ihlal edilmesidir. Ayrıca bunun ücretsiz bir sağlık programı kehaneti altında gizlice yapılması daha da rahatsız edicidir." dedi.

Raporda yer verilen bir başka ifadede ise "İnsanları kan örnekleri vermeye zorlamak veya bilgilendirilmemiş şekilde bir onay veya gerekçe göstermeksizin kan örnekleri almak, kişinin mahremiyetini, haysiyetini ve bedensel bütünlüğünü ihlal edebilir. Ayrıca bazı durumlarda aşağılayıcı muamele oluşturabilir. Bir bölgenin veya nüfusun güvenlik bakım amacıyla zorla DNA örneklemesi ciddi bir insan hakları ihlalidir." denildi.