Azerbaycan ordusu 106 yaşında!

Azerbaycan Milli Şurası tarafından 28 Mayıs 1918 tarihinde Azerbaycan Halk Cumhuriyeti ilan edildi. Aynı gün Osmanlı subaylarının katkılarıyla kurulan ordu devletin askerî birimi oldu ve bugün Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile yapılan iş birliği sayesinde bölgenin en güçlüleri arasında yer alıyor.

Dünyaya gücünü 27 Eylül-10 Kasım 2020'de TSK ile birlikte 44 gün süren Karabağ Savaşı'nda gösteren Azerbaycan ordusu, kuruluş yıl dönümünü 4 yıldır mağlubiyet ve işgalin getirdiği buruklukla değil topraklarını işgalden kurtarmanın ve zaferin gururuyla kutluyor.

KAFKAS İSLAM ORDUSU

Azerbaycan ordusu, hükûmetin 26 Haziran 1918'de aldığı kararla daha önce Çarlık Rusyası ordusunda görev yapan Azerbaycanlı subaylar tarafından kuruldu. Azerbaycan hükûmeti, ilk anlaşmasını Batum'da Osmanlı Devleti ile imzaladı. Anlaşmanın 4. maddesine istinaden Azerbaycanlı yetkililer, Osmanlıdan askeri yardım isteğinde bulundu. Dönemin Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın kardeşi Nuri Paşa (Killigil) komutasında bir ordu kurularak, Bakü ve Azerbaycan’ın diğer illerinin Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtarılması için görevlendirildi.

"Kafkas İslam Ordusu" ismi verilen Osmanlı ordusu, Azerbaycan ordusu ile 15 Eylül 1918'de Bakü'yü kurtardı. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik ayrılınca Kafkas İslam Ordusu, Azerbaycan'ı terk etmek zorunda kaldı fakat Kafkas İslam Ordusunun bazı subayları, Azerbaycan ordusunu eğitmek için ülkede kaldı. Azerbaycan Cumhuriyeti, 28 Nisan 1920'de Sovyet ordusunun ülkeyi işgaliyle son buldu, millî ordu feshedildi. Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasıyla Azerbaycan, yeniden bağımsızlığını elde etti ve ordu tekrar kuruldu.

AZERBAYCAN'I İLK TANIYAN ÜLKE TÜRKİYE

Azerbaycan'ı ilk tanıyan ülke Türkiye oldu ve her alanda olduğu gibi askeri alanda da Türkiye, Azerbaycan'a destek verdi. İki ülke arasında 1992'den bu yana askeri konuları içeren yaklaşık 100 anlaşma ve protokol imzalandı. Anlaşmalar doğrultusunda Türkiye, savunma sanayisinin geliştirilmesi, askeri uzmanların yetiştirilmesi konularında Azerbaycan'a yardım sağladı. Çok sayıda Azerbaycanlı, Türkiye'de harp okullarında eğitim gördü, Azerbaycan Harp Okulu da Türkiye'nin katkılarıyla NATO standartlarında eğitim verem kurum haline geldi.

30 YILLIK İŞGALE 44 GÜNDE SON VERİLDİ

Azerbaycan ordusu, yıllardır yaptığı tatbikatlarda kazandığı deneyimi 27 Eylül 2020'de başlattığı operasyonda savaşa taşıdı. Azerbaycan ordusu, 44 gün süren savaşta 5 kent merkezi, 4 kasaba ve 286 köyü kurtardı. Bunun üzerine Ermenistan yenilgiyi kabul etti. Savaşta, Azerbaycan'ın Türkiye'den edindiği Bayraktar TB2 SİHA'lar yoğun şekilde kullanıldı. Ermenistan'a ait çok sayıda tank, zırhlı araç ve ateş noktası, SİHA'larca tam isabetle imha edildi. Sadece Türk yapımı SİHA'larla imha edilen Ermenistan tank, zırhlı araç ve füzelerinin maddi değeri 1 milyar doları geçti.

Kırım Haber Ajansı (QHA), 28 Mayıs 1918 tarihinde ilan edilen Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin bağımsızlık bildirgesinin tam metnini Türkiye Türkçesine aktardı.

AZERBAYCAN MİLLİ ŞURASI

"28 Mayıs 1918'de Tiflis şehrinde Azerbaycan Milli Şurası - Başkan Vekili Hasan Bey Agayev, Sekreter Mustafa Mahmudov, Feteli Han Hoyski, Halil Bey Hasmammadov, Nesib Bey Yusifbeyov, Mir Hidayet Seyidov, Neriman Bey Nerimanov, Heybatgulu Mahammadbeyov , Mehdi Bey Hacınski, Aliasger Bey Mahmudbeyov, Aslan Bey Gardaşov, Sultan Mecid Genizade, Ekber Ağa Şeyhhulislamov, Mehdi Bey Hacıbababeyov, Mehemmedyusif Ceferov, Hudat Bey Melikaslanov, Rahim Bey Vekilov, Hemid Bey Şahtahtinski, Firudin Bey Koçerlinski, Şefi Bey Rüstembeyov, Hosrov Paşa Bey Sultanov, Cefer Ahundov, Mehemmed Meherremov, Cevad Melikaslanov ve Hacı Mirza Salim Ahundzade beylerin katılımıyla Azerbaycan'ın bağımsızlığına ilişkin anlaşmayı duyurdu:

Büyük Rus Devrimi'nin gelişmesi ve devlet yapısının parçalara ayrılmasıyla birlikte, Transkafkasya'nın Rus orduları tarafından terk edilmesinin mevcut durumu siyasi bir ürün haline geldi. Köylülere bırakılan Transkafkasya halkları, kaderlerini kendi ellerine alarak Transkafkasya Birleşik Halk Cumhuriyeti'ni kurdular. Siyasi durumun gelişmesi nedeniyle Gürcü milleti, Transkafkasya Birleşik Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşuna tanık oldu.

Rusya ile Osmanlı Devleti arasındaki savaşın çözümlenmesi nedeniyle ülkede mevcut siyasi durum ve benzeri görülmemiş anarşi, Azerbaycan'ın içinde bulunduğu iç ve dış sıkıntılardan kurtulmak için Güneydoğu Transkafkasya'dan oluşan özel bir devlet teşkilatının inşa edilmesi ihtiyacını ortaya koymaktadır.

Buna dayanarak halk tarafından seçilen Azerbaycan Millî İslam Konseyi tüm topluma şunu duyuruyor:

1. Bugün itibariyle Azerbaycan, Azerbaycan'ın içinde, Güneydoğu Transkafkasya'dan oluşan, halk iktidarı hakkına sahip olan tam bağımsız bir devlettir.

2. Bağımsız Azerbaycan devletinin şekli idaresi Halk Cumhuriyeti olarak temsil edilmektedir.

3. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti bütün milletlerle, özellikle de komşu millet ve devletlerle iyi ilişkiler kurmaya kararlıdır.

4. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti, ülkede yaşayan tüm vatandaşlarına milliyet, mezhep, sınıf, ırk ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin hukuki, siyasi ve vatandaşlık haklarını sağlar.

5. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti topraklarında yaşayan milletler, onların özgür gelişmelerine geniş alan bırakmaktadır.

6. Meclis-i Müessisan toplantısına kadar Azerbaycan yönetiminin başkanı Milli Şura ve halk tarafından seçilen Şura-i Milli'den sorumlu geçici hükümettir."