Pehlivan: "Türkiye, Ukrayna’ya en çok yatırım yapanlar arasında"

Türk Ukrayna İşadamları Derneği (TUİD) Başkanı Burak Pehlivan, Hayat Radyosu’nun yayınında Ukrayna ve Türkiye arasında ekonomik bağların güçlenmesi perspektiflerinden söz etti.

Gerçekleştirilen söyleşinin tam metni şu şekilde:

Hayat Radyosu: Türk Ukrayna İşadamları Derneği hakkında bilgi verebilir misiniz? Ne zaman kuruldu, amaçları nedir?
 
Burak Pehlivan: Günümüzde TUİD’in aralarında büyük Türk firmaları, orta ve küçük işletmelerin temsilcileri dahil yaklaşık 200 üyesi var. Bizim için şirketin büyük veya küçük olması önemli değil. Bizim için tüm Türk şirketleri, üyelerimizin yaklaşık yüzde 20’sini oluşturan Ukrayna şirketleri kadar önemli.

Hayat Radyosu: Türkiye ve Moldova arasında olduğu gibi, Ukrayna ile Türkiye arasında serbest ticaret bölgesinin açılabileceğini dikkate alarak Ukrayna ekonomisinin hangi alanları yatırımcılar için cazip sizce? 
 
Burak Pehlivan: Ukrayna’da son 3 yıl içinde gerçekleştirilen yapı reformları, Ukrayna’nın bağımsızlığını kazanmasından sonra 23 yıl içinde gerçekleştirilen reformlara göre daha önemli. Söz konusu reformlar, yatırımcıların Ukrayna’ya yatırım yapması için (hayli iyi) imkanlar oluşturdu.
 
Türk yatırımcılar dahil yabancı yatırımcılar için en cezbedici alanlar arasında alternatif enerji, tarım, konut ve tabii ki IT (Enformasyon Teknoloji) alanları yer alıyor. 
 
Ukrayna ile serbest ticaret bölge anlaşmasının imzalanmasından sonra, Ukrayna’nın hafif sanayisinin Türkiye’den büyük yatırımlar çekeceğini düşünüyoruz. Bu yatırımlar çok önemli, çünkü Ukrayna’da yeni fabrikalar açılırsa Ukrayna vatandaşları yurt dışında değil kendi vatanlarında çalışacak, o zaman Ukrayna ekonomik büyümesini şimdikinden daha fazla hissedecek.

Radyo Hayat: Kiev’de, Harkiv ve Odesa'da, İstanbul’da temsilcilikleriniz var. Bunun dışında geçtiğimiz günlerde Zaporijya'da da ofis açtınız. Söz konusu bölgeyle ilgili ne tür beklentilere sahipsiniz?
 
Burak Pehlivan: Derneğimizin Zaporijya, Odesa, Herson, Harkiv, Vinnistsa, Lviv ve İstanbul’da şubesi var. Şube ağının olması irtibat ve Ukrayna ile Türkiye’deki iş adamlarının işbirliğini genişletmek, girişimci faaliyetlerde bulunmak için imkanlar sağlıyor.

160636

Zaporijya önemli bir sanayi şehri ve günümüzde 3 Türk havayolu şirketi Zaporijya’ya sefer gerçekleştiriyor. Bu seferler, sadece İstanbul’dan yapılmıyor, bu da Türk iş adamları ve turistlere bu şehre kolayca ulaşma olanağı sağlıyor. Ulaşımın bu yönde düzenlenmesi iş alanı için yeni imkanlar sağlıyor. Bundan dolayı Zaporijya’da şube açtık.

Radyo Hayat: Ukrayna’da devam eden terörle mücadele operasyonu ve savaş, ülkeye yönelik yatırımlara engel oluyor mu?
 
Burak Pehlivan: Batılı yatırımcıların yatırım alanını seçerken dikkat ettiği 3 husus var: yönetimin yolsuzlukla mücadelesinin başarısı, istikrarlı ve düzenli vaziyet, bir de yürürlükteki yasalar (hukukun üstünlüğü), ayrıca jeopolitik riskler.
 
Ukrayna’daki duruma gelince, dünyanın herhangi bir bölgesinde sorunsuz bir coğrafya olmadığı belirtilmeli. Bundan dolayı günümüzde Ukrayna’da ekonomik reformların gerçekleştirilmesi için Ukrayna ve Türkiye arasında serbest ticaret bölgesi anlaşmasının imzalanması çok önemli. 
 
Birincisi, ekonomiyi iyileştirmeyi sağlayacak yatırımların olmaması reformların süresini çok uzatıyor ki maaş ve emeklilik maaşlarının arttırılması gibi sosyal meselelerin hızlı çözümü, reformlara bağlı.
 
1990’lı yıllarda Türkiye’de yatırım alanında benzer bir durum vardı, ama 1996 yılında Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği sözleşmesinin imzalanmasından sonra her şey değişti. Bu, yolsuzlukla mücadelenin arttırılmasının, kabul edilen ekonomik süreçleri düzenleyen yasaların hayata geçirilmesi için güzel şartların oluşturulmasının başlangıç noktası oldu.

161708

İlk 5-6 yıl batıdan gelen yatırımlar yapılmadı, ardından Türkiye yapı reformlarını gerçekleştirmeye başladı. Reformların hayata geçirilmeye başlamasından sonra Türkiye’deki durum değişti. 5-6 yıl sonra yatırım akışını gördük. Baktığımız zaman son 15 yılda Avrupa Birliği, Kanada ve ABD’den Türkiye’ye yapılan yatırım tutarı 100 milyar dolardan fazla.
 
Ukrayna’da da benzer bir senaryo görüyoruz, günümüzde Ukrayna da yatırımlara ihtiyaç duyuyor. Bundan dolayı Ukrayna, Avrupa Birliği ve Kanada ile serbest ticaret bölgesi sözleşmelerini imzaladı. Gerçek yatırımlar için şimdi Türkiye ile de serbest ticaret bölgesi sözleşmeleri imzalanmalı, çünkü Türk yaptırımcılar Ukrayna’ya yaptırım yapmaya hazır. Son 3 yılda Türkiye, Ukrayna’ya en çok yatırım yapan 3 ülke arasında yer aldı. 

Hayat Radyosu: 2016 yılında Ukrayna ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi yaklaşık 4 milyar doları oluşturdu, 2017 yılının ilk çeyreğinde yüzde 54’lük bir büyüme kayda geçirildi. Bu aşamada ülkelerimiz arasındaki ticaret hacminin artmasını ne engelleyebilir?
 
Burak Pehlivan: Cumhurbaşkanımızın (Recep Tayyip Erdoğan) Ukrayna’ya ziyareti çerçevesinde Petro Poroşenko ile bir ara ülkelerimiz arasındaki ticaret hacmini 10 milyara, birkaç yıl sonra da 20 milyar dolara ulaşmasını sağlama hedefini belirledi. Bu yapılabilir, çünkü 8 milyar dolarlık bi ticaret hacmi olmuştu. Serbest ticaret bölgesi sözleşmesinin imzalanması halinde 2027 yılına kadar 20 milyar dolar düzeyine ulaşırız. Türk şirketlerin Ukrayna’da ürün üreterek bunları Türkiye’ye ihraç etmesi buna yardımcı olacak. Her şey yolunda giderse, bu sonuçlara ulaşılacağı garanti edilebilir.

Hayat Radyosu: Şu anda Türk iş adamları ile işbirliği yapıp yapmamayı düşünen Ukraynalı iş adamlarına ne demek istediniz?
 
Burak Pehlivan: 1990’lı yıllarda birçok Türk iş adamı Avrupa Birliği ile gümrük sözleşmesinin imzalanmasına karşı çıkmıştı, çünkü Türk şirketlerin Batılı şirketlerle ve iş adamlarıyla işbirliği yapamayacağını düşünüyorlardı. Ancak sonraki yıllarda, Avrupa Birliği ile gümrük birliğinin kurulması ardından, kendilerini ne kadar haksız çıktıklarını gördük.
 
Günümüzde Ukrayna için de benzer süreçler söz konusu ama Ukrayna hayli rekabet edebilir bir ülke. Ukraynalı üreticiler ve iş adamları, Türkiye dahil olmak üzere dış pazarlara daha aktif çıkmalı, ürünlerini ihraç etmeli. Bu hamle yakın zamanda Ukrayna’nın Türkiye’ye yapılan ihracat hacmini en az 3-4 kat arttırmasını sağlayabilir.