Rusya'nın Kırım'ı işgal etme operasyonu nasıl başladı?

 Tatiana Nikişina – QHA Kıyiv

İşgalci Rus askerleri, Kırım’da ilk kez 20 Şubat 2014 tarihinde görülmeye başladı. 22 Şubat'ı 23 Şubat'a bağlayan gece Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kırım’ı işgal etme operasyonunu başlatma emri verdi.

Ukrayna Parlamentosu, 21 Nisan 2015 tarihinde kabul ettiği kararla, 20 Şubat 2014 tarihini Kırım’ın işgalinin başlangıç tarihi olarak belirledi. Rusya, 20 Şubat 2014’ta uluslararası hukukun temel ilkelerini ihlal ederek uluslararası suç işledi. Ukrayna toprak bütünlüğünü ve egemenliğini ihlal eden Rus birlikleri, Kırım’ın işgalini başlattı. Yarımadada plakaları sökülmüş askeri araçlar ve rütbe işaretleri taşımayan “yeşil adamlar” ortaya çıktı. Aynı zamanda Rusya Silahlı Kuvvetleri ve özel servisleri tarafından yönetilen ve yerli insanlar ayrıca paralı askerlerden oluşan silahlı gruplar (sözde Kırım Halk Milisi) oluşturuldu.

O günleri hatırlayan Ukrayna Dışişleri Meydanı Vakfı Denetleme Kurulu Başkanı Andriy Klimenko, “20 Şubat tarihini biz, Kırımlılar daha sonra idrak edeceğiz. O zamanlar Kırım’da yaşayanlar için işgal 27 Şubat sabahı başladı. O gün Kırım’ın sokaklarında Rus askerleri ve askeri araçlar görülmeye başladı; Kırım Bakanlar Kurulu ve Parlamentosu binaları ele geçirildi.” diye anlattı.

Kırım’ı işgal etme operasyonu başlamadan önce yarımadanın farklı kentlerinde Ukrayna karşıtı mitingler düzenlendi. Kırım’daki stratejik tesisler ve Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine ait askeri üsler, Rus özel servisleri tarafından oluşturulan sözde Kırım halk milisi tarafından ele geçirildi. 

20 Şubat 2014 tarihinde Rusya Karadeniz Filosu 810. deniz piyade tugayının konuşlandırıldığı Akyar’daki (Sivastopol) Kozaça Körfezi’nden Akyar’a doğru birçok askeri araç çıktı. Akyar yakınlarındaki askeri hareketlilik hakkında açıklama yapan Rus yönetimi, Ukrayna’daki karışık siyasi durum çerçevesinde Kırım’daki Karadeniz Filosunun güçlendirilmiş güvenlik rejimine geçtiğini belirtirken; yarımadanın diğer bölgelerinde bulunan Karadeniz Filosu askeri birliklerinin korumasını güçlendirileceğini savundu. Rusya Karadeniz Filosu garnizonları o zaman Akyar dışında Akmescit (Simferopol) yakınlarında ve Kefe’de (Feodosiya) konuşlandırılıyordu.

21 Şubat 2014 tarihinde Yanukoviç, Kıyiv’den Kırım’a kaçtı. Daha sonra birkaç gün içinde kaçak Cumhurbaşkanı, büyük çıkarma gemisi Azov ile Akyar’daki Rusya Karadeniz Filosu üssünden ilk önce Rusya’nın  Novorossiysk daha sonra Rostov kentine götürüldü.

22 Şubat 2014 tarihinde Ukrayna Parlamentosu Yanukoviç’in yetkisini elinden almıştı. O tarihte Ukrayna Parlamentosu Başkanı görevine Oleksandr Turçinov, İçişleri Bakanı Vekili görevine Arsen Avakov getirilmişti. Bu iki gün içinde Kıyiv’de Bağımsızlık Meydanı’nda hayatını kaybeden insanlar son yolculuğa uğurlanıyordu ve tüm ülke hala şok altındaydı.

22-23 Şubat 2014 gecesi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, üst düzey yetkililerle yaptığı görüşmede doğrudan Kırım'ı işgal etme talimat verdi. 

Devrik Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’in vatana ihanet davasının görüldüğü Kıyiv’in Obolonskıy Mahkemesinde ifade veren Rusya Devlet Duması eski milletvekili İlya Ponomaryov, “22 ile 23 Şubat’ı bağlayan gecesi toplantı yapıldı. Putin ve dört üst düzey yöneticinin katıldığı toplantıda, Ukrayna’da gelişen olaylar çerçevesinde neler yapılacağı tartışıldı. Bu toplantıda Putin Kırım’ın işgali konusunu gündeme getirdi.” diye anlattı.

Eski Rus milletvekili toplantıya katılanların çoğunun Kırım’ın doğrudan işgaline karşı çıktığını ve Güney Osetya üzerinde denenmiş senaryoya göre hareket edilmesi gerektiğini savunduğunu belirterek, “Fakat Putin Kırım’ın doğrudan işgal etme kararında ısrar etmişti.” ifadeleri kullandı. Ponomaryov’a göre, 23 Şubat’ta işgal süreci başlatılmıştı. 20-23 Şubat 2014 tarihleri arasında güya stratejik tesislerinin birini korumak amacıyla Rusya Silahlı Kuvvetler Genelkurmayına bağlı askeri istihbarat teşkilatı (GRU) özel tim birliği Tolyatti’den Kırım’a gönderildi. Rusya’nın önceden planlandığı Kırım’ı işgal etme operasyonu bu şekilde başlamıştı.