Kırım'dan Konya'ya göç eden muhacirler ve yerleşme problemleri yüksek lisans tezi oldu

Kütahya Dumlupınar Üniversitesinde, “Kırım’dan Konya’ya Göç Eden Muhacirler ve Yerleşme Problemleri (1853-1914)” isimli yüksek lisans tezi savunuldu. İlyas Er tarafından savunulan tez çalışması, Kırım Türklerinin göçlerini ve günümüz Konya il sınırları içerisinde kalan bölgeye yerleşmelerini konu ediniyor.

Kırım Tatarlarının Vatan Kırım'dan 1853-1914 yılları arasında zorunlu göç ve sürgüne maruz kalarak Konya'ya gelmesi ve yerleşme problemleri, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi yüksek lisans öğrencisi İlyas Er tarafından tez haline getirildi. Danışmanlığını aynı üniversiteden Dr. Öğr. Üyesi Kevser Değirmenci'nin üstlendiği tez, Kırım Tatarlarının Türkiye'ye 1853-1914 arasındaki zorunlu göçlerine ve iskan sürecine ışık tutuyor.

Konya'nın Karatay ilçesinin Kırım Tatar köyü Yağlıbayat'tan olan yüksek lisans öğrencisi İlyas Er'in, 20 Kasım 2020 tarihinde başarıyla savunduğu tezin jüri üyeleri ise, Dr. Öğr. Üyesi Hacı Murat Arabacı ve Doç. Dr. Arif Kolay oldu.

KIRIM'DAN KONYA'YA GÖÇ EDEN MUHACİRLER VE YERLEŞME PROBLEMLERİ (1853-1914)

Tez çalışması 3 ana başlığa ayrılmış durumda ve 1.bölümde konunun temelini oluşturacak kavramlara yer verilmektedir. Bunlar arasında Konya’nın idari yapısı, Kırım’ın coğrafi, idari, siyasi ve sosyal yapısı; Tatar ve Nogay kimlikleri, göç, diaspora ve köy bulunmaktadır. Çalışmanın bu bölümünün güncel literatür taraması ile oluşturulmaya gayret edildiği görülmektedir.

Çalışmanın 2. bölümünde 1763 ve 1914 yılları arasında Kırım’da yaşanan göç hareketleri incelenmiştir. Bu çalışmaya özgün bir şekilde göçler tespit edilebilen yıllar üzerinden kronolojik sıra ile işlenmiştir. Göçlerin neden ve sonuçları bir bütün halinde sunulmuş ve ilgili hususlar birbirine yakın yerlerde belirtilmiştir. Muhacirlerin bireysel olarak yaşadıklarına ışık tutabilecek pek çok pasaj ve iki Muhacir Destanı da İngilizceden Türkçeye kazandırılmaya çalışılmıştır. Kırım’ın işgalinden, İsmail Bey GASPIRALI’nın göçü önleme gayretlerine kadar olan döneme ışık tutulma gayreti görülmektedir.

Çalışmanın son kısmı olan 3.bölümde ise Kırım’dan göç eden muhacirlerin Konya’ya yerleşmeleri, Osmanlı arşiv kaynaklarına dayanılarak ele alınmaktadır. Osmanlı Devleti’nin muhacirleri yerleştirme politikasına değinerek başlayan bu bölüm, günümüz il sınırları içerisinde kalan Konya bölgesinde Kırım Tatar ve Nogay muhacir mahallelerini tespit ederek devam etmektedir. Muhacirlerin vatandaşlığa kabulü, yapılan arazi tahsisi, yevmiye, iaşe ve konut yardımları, yaşadıkları ve sebep oldukları problemler ulaşılabilen arşiv kaynakları ile değerlendirilip sunulmaya çalışılmıştır. Günümüz Konya il sınırları içerisinde kalmamakla birlikte dönemin Konya Vilayeti sınırları içerisinde kalan Paşadağı (Aksaray) bölgesine yerleştirilen pek çok muhacire ait nüfus bilgileri de çalışmada bulunmaktadır.