6 ülkenin Dışişleri Bakanlarından Kırım Tatar Sürgünü mesajı

Ukrayna, Estonya, Gürcistan, Letonya, Litvanya ve Polonya Dışişleri Bakanları, 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü nedeniyle ortak açıklama yayımlayarak, Kırım Tatar halkını, hakları için verdiği mücadelede desteklediğini belirtti.

Açıklamada, "76 yıl önce, 18 Mayıs 1944 tarihinde Sovyet cezalandırıcı organları Kırım Tatar halkını tarihi anavatanı olan Kırım’dan Özbekistan, Kazakistan ve Rusya Federasyonu’nun uzak bölgelerine sürdü. Sürgünün ilk yıllarında sürgün edilen Kırım Tatarlarının neredeyse yarısı hayatını kaybetti. Anavatan Kırım’a dönme yasağı 1989 yılına kadar devam etti ve bu yasağa dilsel ve kültürel asimilasyon eşlik etti. Kırım Tatar halkının trajedisi 2014 yılında Rusya, Ukrayna’nın ayrılmaz bir parçası olan Kırım’ı işgal ettiği zaman tekrarlandı." ifadeleri kullanıldı.

Ukrayna, Estonya, Gürcistan, Letonya, Litvanya ve Polonya Dışişleri Bakanları, Stalin'in totaliter rejimini yücelten Rusya'nın yasa dışı politikasını 21. yüzyılda Kırım’da devam ettirdiğini ve bu nedenle binlerce Kırım Tatarının evlerini terk ederek Ukrayna'nın ana kısmına yerleşmek zorunda kaldığını belirtti.

Kırım Tatar halkına hakları için verdiği mücadelede destek verdiklerini ve Rusya’nın Kırım Tatar halkına uyguladığı baskıları kınadıklarını vurgulayan Dışişleri Bakanları, "Rusya’yı uluslararası hukukun temel ilkelerinin ihlaline son vermeye, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunun Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Akyar (Sivastopol) kentindeki insan hakları durumu ile ilgili kararlarına ve uluslararası toplumun Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Akyar kentinin işgalden kurtarılmasına yönelik şartlarına uymaya davet ediyoruz. Rusya yarımadanın işgalini meşrulaştırmak için ne yaparsa yapsın; Kırım Ukrayna’dır gerçeği tartışılamaz." diye kaydetti.

Sovyet hükûmeti, Stalin’in emriyle 18 Mayıs 1944’te Kırım’daki tüm Kırım Tatarlarını sürgün etti. Sürgün sırasında Kırım Tatarlarının büyük bir çoğunluğu Kızılordu’da Alman Nazi ordusuna karşı savaşıyordu. Orta Asya ve Sibirya’ya sürgün edilen Kırım Tatarlarının yüzde 46’sı yolda veya gittikleri yerlerde açlık, susuzluk ve hastalık gibi çeşitli sebeplerden dolayı hayatını kaybetti. Kırım Tatarları, 1989’un sonuna kadar sürgün yerlerinde zorla tutuluyordu.

Anavatan Kırım’a geri dönme teşebbüsleri, hapisle ve yeni sürgünle cezalandırılıyordu. Kırım Tatar adı yok edilmişti. Bunun sonucunda Kırım Tatar halkı büyük kayıplar yaşadı. Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla birlikte Kırım Tatarları vatana dönmeye başlarken 150 bini maddi yetersizlik ve yasal engeller nedeniyle Orta Asya’da kaldı.

2015 yılında Ukrayna Parlamentosu, Kırım Tatar Sürgünü’nü soykırım olarak kabul etti ve 18 Mayıs tarihini “Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü” olarak ilan etti.