Türkçe Haberleri - Son Dakika Türkçe Haber Güncel Gelişmeler

22 yıllık suskunluk sona erdi: Türkçe eğitim krizi Kuzey Makedonya Meclisi gündeminde!

Makedonya Türkleri Hak ve Demokrasi Hareketinden Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Meclisi Milletvekili seçilen Salih Murat, Radoviş’te Kuzey Makedonya Türklerine ve Türkçeye uygulanan ayrımcılık ve hak ihlallerine dair Kuzey Makedonya hükûmetini eleştiren bir yazılı açıklama yayımladı. Salih Murat “22 yıllık suskunluk sona erdi: Radoviş’teki Türkçe eğitim krizi Meclis gündeminde” başlıklı yazısında, 22 yıldır devam eden ve artık bir “kangren hâline” gelen Radoviş’teki Türkçe eğitim sorununu, Kuzey Makedonya Eğitim Bakanlığına resmen sorduğunu bildirdi. DERSLER TÜRKÇE YAPILMIYOR SOU Kosta Susinov Radoviş Lisesinde 120 Türk öğrencinin, 8 Türkçe sınıfının olduğunu belirten Murat, lisede sadece 1 buçuk Türkçe öğretmenin olduğunu ve sadece Türkçe dersinin Türkçe yapıldığını vurguladı. Murat, bu durumun Kuzey Makedonya Anayasına, yasalara ve uluslararası sözleşmelere açıkça aykırı olduğunu kaydetti ve “Radoviş, yöresinde ve Konçe’de yaşayan Türk öğrencilerin lisede derslerin Türkçe yapılmaması anayasal haklarının 22 yıldır görmezden gelinmesine artık dur diyoruz!” ifadelerini kullandı. “TÜRKÇE İÇİN SONUNA KADAR MÜCADELE EDECEĞİZ” Bakanlığa bu hak ihlalinin durması için çağrı yapan Murat, “Bakanlıktan bu sistematik ayrımcılığa son vermesini, tüm derslerin ana dilimiz Türkçede verilmesini ve gerekli öğretmen kadrosunun sağlanmasını talep ediyorum.” dedi. Murat cümlelerini “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını hatırlatarak, Türkçe eğitim hakkımız için sonuna kadar mücadele edeceğiz!” ifadeleriyle sonlandırdı.

Mitroviça’da Türkçe eğitim veren lise olmadığı için her gün 80 kilometre yol gidiyorlar

Türkçenin resmî dil statüsüne sahip olduğu Kosova’nın Mitroviça şehrinde yaşayan iki lise öğrencisi, şehirlerinde Türkçe eğitim veren bir lise olmadığı için her gün yaklaşık 80 kilometre mesafe katederek başkent Priştine'deki okullarına gidiyor. Anadolu Ajansının (AA) 3 Mart 2025 tarihinde gündeme getirdiği habere göre; Kosova'nın kuzeyindeki Mitroviça şehrinde yaşayan Elif Köroğlu ve Elif Bunyaku, şehirlerinde lise düzeyinde Türkçe eğitim imkânı bulunmadığı için her gün yaklaşık 80 kilometre mesafe katetmek zorunda kalıyor. Priştine’nin Sami Frasheri Lisesi'nde 11. sınıfta eğitim gören Köroğlu ve Bunyaku, Türkçenin resmî bir dil olarak kabul edildiği Mitroviça şehrinde Türkçe eğitime ulaşamadıkları için her gün 40 kilometre gidiş, 40 kilometre geliş olmak üzere 80 kilometre yol gidiyor. 2 saatlik yolu iki vasıta değiştirerek kateden Türk öğrenciler, 1 buçuk yıldır hafta içi her sabah saat 08.00'de başlayan derslerine yetişebilmek için erkenden uyanıyor. AA'ya konuşan Köroğlu, kışın okula giderken daha çok zorlandıklarını belirterek, "Genelde kışları problem oluyor çünkü sabah çok erken olduğu için karanlık ve hava daha soğuk." ifadelerini kullandı. TÜRKİYE’DE OKUMAK İSTİYORLAR Ayrıca ilkokulu Mitroviça'da Türkçe okuyarak tamamladıktan sonra liseye de Türkçe devam etmek istediğini belirten Köroğlu, "Sadece Türkçe eğitim alabilmek için her gün Mitroviça'dan Priştine'ye geliyorum. Notlarım çok iyi, tüm o yolun karşılığı oluyor. (Üniversiteyi) Türkiye'de, İstanbul'da okumayı düşünüyorum." dedi. Bunyaku ise, ilk ve ortaokulu Mitroviça'da Arnavutça okuduktan sonra Türkçeye geçiş yaptığını söyledi ve “Daha iyi bir gelecek için, aslında Türkiye'de okuyabilmek için. Priştine'ye gelmemin amacı liseyi Türkçe okuyup, sonrasında Türkiye'ye giderek üniversite eğitimi almak. Şehir ya da bölüm hakkında hiç düşünmedim."dedi. Okulundan ve öğretmenlerinden çok memnun olduğunu belirten Bunyaku, ailesinin maddi ve manevi desteği sayesinde okuyabildiğini sözlerine ekledi.

Türkçeyi uydurma bir şekilde Farsçaya tercüme ettiler!

Türk varlığından rahatsızlık duyan; dil ve kültürün yaşatılmasına engel olan İran'daki Molla rejimi yanlılarının, Türkçe karşıtlığı bir kez daha ön plana çıktı. TÜRKÇEYİ UYDURDULAR Hemedan bölgesindeki Elvand Dağı'nın Karqalan Zirvesi'nin ismi uydurma bir şekilde Farsçaya çevrildi. Türkçeye alerjisi olan faşistler, "karın biriktiği yer anlamına gelen" Karqalan Zirvesi'nin adının "karga" kelimesinden türediğini öne sürerek, "Kalagh Lana" şeklinde Farsçaya uygun bir şekilde çevirdi. Türkçeyi çarpıtarak, başka bir dile tercüme eden bir grup faşistin bu tavrı sosyal medyada da alay konusu oldu.

Arnavutluk Silahlı Kuvvetleri mensupları Türkçe öğreniyor

Arnavutluk'un başkenti Tiran'daki Arnavutluk Silahlı Kuvvetleri Akademisi Yabancı Diller Merkezinde, Arnavutluk Silahlı Kuvvetleri mensupları Türkçe eğitimi aldı. Tamamlanan eğitime yönelik sertifika teslim töreni ise donanımı Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından tamamlanan dersliğin tanıtımı ile birlikte gerçekleştirildi. Arnavutluk Silahlı Kuvvetleri Akademisi Yabancı Diller Merkezinde gerçekleşen törene; Türkiye'nin Tiran Büyükelçisi Tayyar Kağan Atay, TİKA Tiran Koordinatörü Mustafa Ata, Yunus Emre Enstitüsü (YEE) Arnavutluk Koordinatörü Oğuzhan Sakoğlu, Arnavutluk Silahlı Kuvvetleri Akademisi Komutanı Tuğgeneral Bardhyl Nuredinaj, Türkiye'nin Tiran Büyükelçiliği Askeri Ataşesi Albay Tolga Kip, Türkiye'nin Tiran Büyükelçiliği Eğitim Müşaviri Metin Bulut ve diğer yetkililer katıldı. Ayrıca; Merkezde verilen Türkiye Türkçesi eğitimi, Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı ile Arnavutluk Savunma Bakanlığı arasında 2024 yılına yönelik askerî iş birliği planı kapsamında düzenleniyor. KURSLAR 2024 YILINDA BAŞLADI Türkiye'nin Tiran Büyükelçisi Atay, tören esnasında bir konuşma gerçekleştirdi. Arnavut halkının yabancı dil öğrenme konusunda çok yetenekli olduğunu ifade eden Büyükelçi, gerçekleştirilen bu kursların 2010-2017 yılları arasında da devam ettiğini ancak daha sonra ara verildiğini kaydetti. TİKA'nın çabaları ve Türk Silahlı Kuvvetleri ataşesinin girişimleriyle yenilenen Arnavutluk Silahlı Kuvvetleri Akademisinin Yabancı Diller bölümündeki kursların geçen seneden itibaren tekrar başladığını belirten Atay, şu ifadeleri kullandı: "Silahlı Kuvvetler mensuplarının da Türkçeye ilgisi bizi ziyadesiyle memnun etmektedir. Geçen haftalarda Bosna Hersek'e, EUFOR'a giden ve oradaki Türk Birliği nezdinde görev yapacak Arnavut takımını uğurlamıştık. Türkçeyi öğrenen kıymetli mensupların varlığı iki Silahlı Kuvvetler arasındaki diyaloğa ve iletişime de olumlu katkı yapacaktır." Tuğgeneral Nuredinaj da Türk kurumlarına Arnavutluk ordusuna sağladıkları destek için teşekkür etti. Konuşmasında, "Türkiye'nin, Türk ordusunun Arnavutluk ordusuna yardımı her bakımdan olağanüstü olmuştur ve daha da yüksek bir hızla devam etmektedir." ifadelerine yer verdi.

Güney Azerbaycanlı aktivistler, Erdebil'de Türkçe kitaplar dağıttı

Güney Azerbaycan Millî Hareketi aktivistleri, yaklaşan 21 Şubat Uluslararası Anadili Günü sebebiyle Erdebil kentindeki bir ortaokul önünde Türkçe kitap dağıttı. HALK TÜRK DİLİNDE EĞİTİM VE ÖĞRETİM KONUSUNDA BİLİÇLENDİRİLİYOR Azad İran telegram kanalında yayımlanan habere göre; milli aktivistler, Güney Azerbaycan'ın çeşitli şehirlerinde Uluslararası Anadili Günü münasebetiyle Türkçe kitap dağıtımını yaygınlaştırıyor. Aktivistler, halkı ana dilde eğitim ve öğretimin önemi konusunda bilinçlendirmeye çalışıyor. İRAN'DA TÜRKÇE KİTAPLAR "MİLLİYETÇİLİK" GEREKÇESİYLE ENGELLENİYOR! İran rejimi, Güney Azerbaycan Türklerinin diline ve kültürüne yönelik baskılarını her geçen gün artırıyor. Türklerin dilini ve kültürünü hiçe sayarak baskı uygulamaya devam eden İran, Türkçe kitapların yayımlanmasını "milliyetçilik" gerekçesiyle engelliyor. Daha önce; İran Kültür ve İslami Rehberlik Bakanlığı tarafından koyulan bu engele, İran'da Türkçe kitaplar basan ve yayımlayan Azar Turan Yayınevi tepki göstermişti. BAKANLIK, TÜRK YAZARLARINA VE YAYINEVLERİNE BASKI UYGULUYOR Yayınevinin düzeltmeler yapılmasına rağmen bazı kitapların iki yıldan uzun süredir basım ve yayım izni beklediğini belirttiği açıklamasında; özellikle Azerbaycan Türkçesi ile yazılmış kitapların, Bakanlık tarafından uygulanan katı sansür ve "milliyetçilik" gerekçesiyle neredeyse tamamen durma noktasına geldiği ifade edilmişti. Ayrıca, Bakanlık tarafından uydurulan "İranlı Azeri" teriminin, Türk yazar ve yayınevleri üzerindeki baskıyı artırmak için kullanıldığı vurgulanmıştı.

Baskıcı İran rejimi, Türkay bebeğin ismini kullanmasına izin vermiyor

Baskıcı İran rejimi Güney Azerbaycan'da Türk varlığını yok etmeyi amaçlıyor. Türklerin dilini ve kültürünü hiçe sayarak baskı uygulayan İran, bölgedeki Türkçe isimlere yasak getirirken aynı zamanda ülke genelinde Türkçe isimlerin artışından da rahatsızlık duyuyor. İzlenen politikaların mağdurlarından biri de Türkay bebek. Güney Azerbaycan'ın Salmas şehrinde yaşayan Maknati ailesinin bebeği Türkay, Salmas Nüfus Müdürlüğü çalışanlarının rejim politikalarını dayatmasına maruz kaldı. Aileye yakın bir kaynak, Bebeğimin Adı kampanyasına konuyla ilgili açıklama yaptı. AİLE FARKLI BİR İSİMLE BELGE ALMAK ZORUNDA KALDI 1 Eylül 2022 tarihinde dünyaya gelen ve ailesinin Türkay adını verdiği bebek; Salmas Nüfus Müdürlüğü çalışanları tarafından isminin "yasak isimler" arasında yer aldığı gerekçesiyle doğum belgesi alamadı. Vatandaşlık kayıt biriminde yapılan provokasyon sonucu 4 ay boyunca kimliksiz kalan Türkay bebeğin ailesi, çocuklarının tüm sağlık ve besin harcamalarını kendileri ödedi. Çocuğun nüfus cüzdanının olmayışı nedeniyle yaşanan sorunlar nedeniyle aile, bebeklerine Alpay isminde bir doğum belgesi almak zorunda kaldı. BİRÇOK AİLE, UZUN UĞRAŞLAR SONUCUNDA TÜRKAY İSMİNE DOĞUM BELGESİ ALABİLDİ 2021 yılında Cevad İmami ailesi 8 ay süren hukuk mücadelesinin ardından, 2022 yılında Tebrizli bir aile 4 ay süren hukuki anlaşmazlığın ardından, 2023 yılında yine Tebrizli bir aile bir yıllık hukuk mücadelesinin ardından "Türkay" adını alarak doğum belgesi alabildiler. Tüm bunlara rağmen İran'da Türkay ismi, izin verilen isimler listesine dahil edilmedi.

Moğolistan'daki Nomgon Anıt Külliyesi’nin Göktürk dönemine ait olduğu kesinleşti

Moğolistan’ın Nomgon Vadisi’ndeki Nomgon-2 Anıt Külliyesi’nin Göktürk dönemine ait olduğu kesinleşti. Türk Akademisinin, 13 Ocak 2025 tarihinde resmî sayfasında yayımladığı habere göre; Türk Akademisi ve Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsünün Moğolistan’ın Arhangay bölgesindeki Nomgon Vadisi’nde birlikte yürüttükleri arkeolojik kazı çalışmalarında yeni bulgular elde edildi. 2019 yılında başlayan kazı çalışmaları Türk tarihi açısından ilgi çekici bilgileri ortaya çıkarmaya devam ediyor. Öyle ki 2022 yılında Nomgon-2 Anıt Külliyesi’nde yapılan kazılarda, İlteriş Kutluk Kağan’a ait olduğu iddia edilen bir yazıt parçası ve önemli tarihî eserler ortaya çıkarıldı. Kazı çalışmalarında, büyük bir sunak taşının yanı sıra üzerinde Göktürk ve Soğd yazıları bulunan bir yazıtın üst kısmı keşfedildi. İlteriş Kutluk (Kutluğ) Kağan’a ait olduğu düşünülen yazıt parçasında; “Kutluğ Kağan Türk… Tanrı oğlu” olmak üzere Göktürk yazısıyla kazınmış 12 satırlık bir metne ve “Kutluğ Kağan...” olmak üzere Soğdca yazılmış 6 satırlık bir metne ulaşıldı. Metnin okunmasına dair çalışmalar sürerken, 2023 yılında ise yazıtın alt kısmına ulaşıldı. Buna karşın fiziksel koşullar sebebiyle tahrip olan alt kısımdaki Göktürk yazısı okunamadı. Öte yandan yazıtın arka yüzünde yer alan Çince metin kısmen korunduğu için okunabilir durumda olarak değerlendirildi. ÇİNCE METNİN BİR KISMI OKUNABİLDİ Keşfedilen yazıtın tanıtımı ise, 2024 yılında Türk Akademisi ve Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü tarafından Ulan Batur’da yapıldı. Tanıtıma Çince metnin çözümlenmesi için İç Moğolistan Üniversitesinden uzmanlar davet edildi. Yapılan çalışmalar sonucunda, yazıtın alt kısmında 15 satır bulunduğu ve her satırda 24 hiyeroglif olmak üzere toplam 290 ve 300 hiyeroglif olduğu tespit edildi. Bununla beraber yapılan çalışmalarda yukarıdan aşağıya doğru yazılmış ve satırları sağdan sola doğru düzenlenen Çince metin, üçüncü satırdan sekizinci satıra kısmen okunabildi. Öte yandan 2025 yılının ocak ayı itibariyle İç Moğolistan Üniversitesinden uzmanların çalışmaları sonucunda yazıtın alt kısmındaki Çince metnin bir bölümü okunabildi. Özellikle 4. satırdaki “Türk” sözcüğü ve “Kutlug” (Çince okunuşu: “Gu-du-lu”) unvanı açıkça tespit edildi.

Kırgızistan'da öze dönüş başladı: Meclis Başkanı soyadını değiştirdi

Kırgızistan'da uzun zamandır gündemde olan soyadlarının Rusça eklerden arındırılması konusunda somut adımlar atılmaya başlandı. İlk adım, Kırgızistan Meclis Başkanı Nurlanbek Şakiyev'den geldi. Başkan Şakiyev, soyadını "Turgunbek uulu" olarak değiştirdi. Kırgızistan Meclis Başkanı, resmi hesabından yaptığı bir açıklamada; çalışma hayatını yol yapım işlerine adayan ve 7 çocuk büyüten babasının adını almaya karar verdiğini belirterek soyadını "Turgunbek uulu" şeklinde değiştirdiğini duyurdu. KIRGIZİSTAN'DA ÖZE DÖNÜŞ BAŞLADI Soyadını değiştirme kararını Mecliste sunulan yeni yasa tasarısı doğrultusunda aldığını ifade eden Kırgız politikacı şu ifadeleri kullandı: Ben Turgunbek'in oğluyum! Ben Kırgız oğluyum. Ben sadece babamın oğlu değilim bir Kırgız'ın oğluyum. Bu duygu her Kırgız'ın yüreğinde yaşamalı. Ne kadar değişsek, birbirimize benzemeye çalışsak da Arap, Amerikalı, Rus, Avrupalı olamayız. Onlara benzemeye çalıştığımızda gerçek benliğimizi unutup onlara benziyoruz. Yani yenilenme zamanı, aynı zamanda özümüze dönme zamanı geldi. Sadece kendi kaderimizi değil aynı zamanda milletimizin kaderini de düşünmeliyiz. Eğer siz ve ben bunu düşünmezsek, halkımızın geleceği ne olacak? Kayıtsızlığımız zirveye ulaşmadan önce halkın yükünü üstlenmeliyiz. Soyadını değiştirmenin uzun zamandır hayali olduğunu belirten Başkan, "Küreselleşen günümüz dünyasında egemenliğin yanı sıra asıl mesele halkın kimliğinin kararlılıkla korunmasıdır." ifadesini kullandı. Başkan; halkların dilini, gönlünü, dinini, gelenek ve göreneklerini yaşatmaması halinde kimliğini ve egemenliğini kısa sürede kaybedeceğinin kesin olduğunu vurguladı. KIRGIZİSTAN'DA BEKLENEN DEĞİŞİKLİK: SOYADLARI TÜRKÇELEŞİYOR Kırgızistan Parlamentosu Jogorku Keneş, 26 Aralık 2024 tarihinde toplandı. Milletvekilleri genel kurulda "Kırgız Cumhuriyeti'nin Bazı Yasama Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı" yasa tasarısını ilk okumada değerlendirdi. YASA İLE AMAÇ KIRGIZ GELENEKLERİNİ KORUMAK Tasarı, tasarıyı hazırlayanlar arasında bulunan Milletvekili Mirlan Samyikojo tarafından sunuldu. Milletvekili; Rusça olan soyadı eklerinin Kırgız Türkçesi ile değiştirilmesinin merkezde olduğu tasarının temel amacının Kırgız gelenekleri ve kültürel özelliklerine uygun olarak bir soyadı seçme olanaklarını genişletmek olduğunu vurguladı. Milletvekili, yasa tasarısının soyadının mevcut yazım şeklini tamamen değiştirmediğini sadece yazım şeklini seçme konusunda bir fırsat sunduğunu vurguladı. Kırgızistan Parlamentosu Ulaştırma, İletişim, Mimarlık ve İnşaat Komisyonu, 17 Aralık 2024 tarihinde bir araya geldi. Gerçekleşen olağan toplantıda "Kırgız Cumhuriyeti'nin Bazı Yasama Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı" hakkında görüşmeler yapıldı. Tasarıda Rusça olan soyadı eklerinin Kırgız Türkçesi ile değiştirilmesi ele alındı. Milletvekili Samyikojo, Rusça -ov/-ova ve -ovich/-ovna ekleri yerine Kırgız Türkçesine ait “uulu” (oğlu), “kyzy” (kızı) ve “tegi” (soyu) gibi eklerin kullanılmasını önerdi. Milletvekili, bu değişikliklerin amacının Kırgız geleneklerine ve kültürel özelliklerine uygun bir soyadı seçme olanağını sağlamak olduğunu kaydetti.

#Türkçe