Tarih Haberleri - Son Dakika Tarih Haber Güncel Gelişmeler

Kırgızistan'da devlet destekli arkeolojik ve etnografik koruma programı başladı

Tarih ve kültür açısından zengin bir ülke olan Kırgızistan'da çok sayıda arkeolojik ve etnografik çalışma yapılıyor. Ayrıca Kırgızistan, Türkistan'ın en eski şehirlerinden biri olan Oş şehri ile 11. yüzyılda gelişen bir şehrin parçası olan Burana Kulesi gibi antik yapılara ev sahipliği yapıyor. Ülke aynı zamanda zengin bir göçebe mirasına sahip ve birçok geleneksel uygulama bugün hâlâ yaşatılıyor. ÇALIŞMALAR 2027'YE KADAR DEVAM EDECEK Bu kapsamda, Kırgızistan Bakanlar Kurulu Basın Servisi tarafından 28 Mayıs 2024 tarihinde yapılan açıklamada, Kırgızistan'da ilk kez devlet destekli tarih ve kültürel miras koruma programı başlatıldığı belirtildi. Kırgızistan'ın tarihi ve kültürel miras alanlarının korunması, incelenmesi ve arkeolojik kazıların yapılması için devlet tarafından desteklenen program, Cumhurbaşkanlığı kararnamesine göre 2027'ye kadar devam edecek. 13 TARİHİ BÖLGE İNCELENECEK Kırgız Cumhuriyeti Ulusal Tarih Müzesi tarafından, çalışmalar için belirlenen bölgelere hareket etmeden önce düzenlenen programa, Başbakan Yardımcısı Edil Baisalov katılarak projenin detaylarını açıkladı. Arkeologlar ve etnograflardan oluşan 14 keşif ekibi aşağıdaki araştırma projelerini gerçekleştirecek: Çu Vadisi'nde Paleolitik anıt Kurama'nın incelenmesi Calal-Abad bölgesi Toguz-Torous ilçesindeki Saimaly-Tash'taki petrogliflerin ve mezarların incelenmesi Dünyanın en büyük petroglif birikimlerinden Saimaly-Tash'ın müzeleştirilmesine hazırlık yapılması Narin bölgesi Narin ilçesindeki Saka dönemi mezarlarının incelenmesi Calal-Abad bölgesi Toktogul ilçesindeki Torken Kenkol tipi mezar alanının incelenmesi Batken bölgesi Batken ilçesindeki Karabulak tipi Kızıl-Koşun mezar alanının incelenmesi Naryn bölgesi Koçkor bölgesindeki Türk dönemi anıtlarının incelenmesi Bişkek şehri topraklarında Kuzneçnaya Kale yerleşiminin incelenmesi Çu bölgesi Issık-Ata ilçesindeki Kırasnaya Reçka yerleşiminin incelenmesi Issık-Kul havzasındaki planlanan Asman şehri bölgesindeki anıtların incelenmesi Issık-Kul bölgesindeki Cuuka vadisinin incelenmesi Naryn bölgesi Koçkor ilçesindeki Kum-Dobo yerleşiminin incelenmesi Batken bölgesi Leylek ilçesinin arkeolojik haritasının oluşturulması

Odesa'da Kırım Hanlığı dönemine ait hazine bulundu

Ukrayna’nın Odesa bölgesinde Kırım Hanlığı dönemine ait bir hazine bulundu. Hazine, Kırım’da 1480’lerde basılan 140 gümüş sikkeden oluşuyor. Odesa Bölgesi Yerel Tarih Teşkilâtı Üyesi, tarihçi Sergiy Josan, 22 Nisan 2024 tarihinde Odesa’nın Podilsk bölgesinde bulunan Flora köyü yakınlarındaki bir vadide gümüş paralarla dolu bir antik çömlek buldu. Konu ile ilgili açıklama yapan tarihçi, toprakta 40 santimetre derinlikte bulunan çömlekten, 1480'li yıllarda ilk Kırımlı hanedan mensubu I. Mengli Giray Han döneminde Kırım'da basılan 140 gümüş sikkenin (akçe) çıktığını bildirdi. Bulunan hazinenin şu an incelemeden geçtiğini ve daha sonra onun Odesa bölgesindeki Podilsk Şehir Yerel Kültür Müzesine devredilmesi planlanıyor.

Rusya'da akıl almaz eğitim!

Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne karşı topyekûn olarak saldırı başlatan işgalci Rusya, bir darbe de ülkedeki eğitime indirdi. "Güvenli Yaşam Temelleri" adı altında yeni bir dersi eğitim hayatına sokan Rusya, Ukrayna'daki savaşı çarpıtılmış bir şekilde anlatıyor. DERS, UKRAYNA'NIN İŞGAL ALTINDAKİ BÖLGELERİNDE ÖĞRENCİLERE ZORUNLU KILINACAK Rusya ve Ukrayna'nın işgal altındaki bölgelerinde 15-18 yaş grubu öğrencilere zorunlu olarak verilecek olan dersin ana konusu "Anavatan Güvenliğinin ve Savunmasının Temelleri" oldu. Öğrencilere orduya katılmalarını teşvik eden derse, eski askerlerin gireceği ve dersin eylül ayı itibarıyla 2024-2025 eğitim öğretim döneminde işleneceği belirtiliyor. Rus askerlerin 24 Şubat 2022'den bu yana sözde başarılı olduğu hikayelerin anlatılacağı ifade edilen ders kitabının yazarları arasında Rusya Savunma Bakanlığı ve Kremlin gazetesi Rossiiskaya Gazeta için çalışan iki üst düzey yetkili yer alıyor. KIRIM'IN İŞGALİ ÇARPITILMIŞ BİR ŞEKİLDE ANLATILIYOR! Eli kanlı Sovyet lideri Joseph Stalin'e övgü yağdıran ders kitabında 2014 yılında işgal edilen vatan Kırım "Rusya'ya yeniden bağlanması" başlığıyla anlatıyor. Ayrıca Ukrayna'ya karşı 24 Şubat 2022'de başlatılan işgal girişimi ise sözde "özel askeri operasyon" olarak yer alıyor. Ukraynalı siyasi analist Volodımır Fesenko ders kitabını tamamen yanlış bilgi ve yalan olarak ifade ederken, kitabın Mariupol'deki travmatik saldırıları "Nazilerden arındırma" gözüyle anlatıldığını vurguladı. Fesenko, "Düzinelerce Ukraynalı sivilin Ruslar tarafından öldürüldüğü ve kadınlara tecavüz edildiği bildirilen Buça'daki trajediyi hepimiz hatırlıyoruz" dedi.

Mançu dilinde 3 bin 500 Kırgızca belge bulundu!

Kırgız Türkü tarihçi Gıyas Moldokasımov, Kırgızistan Miras Fonu Başkanlığının sağladığı destek ile Mançu dilinde Kırgız Türkçesine ve Kırgızlara dair çeşitli arşiv belgelerine ulaştıklarını bildirdi. Tarihçi Moldokasımov, Kırgız Türkçesi dilinde 3 bin 500 adet belge tespit edildiğini aktardı. MANÇU DİLİNDE KIRGIZ TÜRKÇESİNE VE KIRGIZLARA DAİR BELGELER BULUNDU Konuyla ilgili bilgi veren Moldokasımov, "Arşiv belgelerinin tüm kopyaları 283 cilt halinde toplanmıştır. Bu ciltlerde Kırgızlarla ilgili yaklaşık 3 bin 500 belge; yaklaşık 35 bin sayfada çeşitli bilgiler yer alıyor. Kanatbek Abducaparoğlu'nun raporuna göre Adigene kabilesine ilişkin 400-500 civarında belge bulunmaktadır. Bu belgeler arasında 40 Kırgız boyunun her biri hakkında bilgi bulabilirsiniz. Belgeler Mançuca'dan Kırgızca'ya çevrildiğinde buna şahit olacağız. Bu 283 ciltlik arşiv belgesinin bir nüshasının fiyatı 5 milyon som civarındayken ilgililerden ucuza satın aldık. İnşallah bu belgeler Bişkek'e getirilecek" ifadelerini kullandı. Ayrıca Moldokasımov, Kırgız Türkçesine dair Hanzi ve Moğol dilinde 70 bin sayfalık bilgilerin bulunduğu ve onların da bu şekilde satın alınacağını ifade etti.

Prof. Dr. Kemal Karpat kabri başında anıldı

Dünya çapında tanınan tarihçilerimizden, Kırım Tatar kökenli Prof. Dr. Kemal Karpat'ın vefatının yıl dönümü kaydediliyor. Çalışmaları ve eserleriyle her zaman hatırlanan Prof. Dr. Karpat, 20 Şubat 2019'da hayatını kaybetmişti. Osmanlı ve Balkan tarihi alanında çalışmalarıyla bilinen Karpat, Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Wisconsin eyaletinde bulunan Madison şehrinde vefat ettikten sonra vasiyeti üzerine Türkiye'ye defnedildi. PROF. DR. KEMAL KARPAT, KABRİ BAŞINDA ANILDI Prof. Dr. Kemal Karpat, bugün, vefatının dördüncü yıl dönümü vesilesiyle Fatih Camii Haziresi'ndeki kabri başında anıldı. Sevenlerinin ve öğrencilerinin katılımıyla İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından düzenlenen anma etkinliğinde, Kur'an-ı Kerim okundu ve dua edildi. KIRIM’DAN DOBRUCA’YA, TÜRKİYE’DEN ABD’YE KIRIM TATARI TARİHÇİ KEMAL KARPAT’IN HAYATI Romanya’nın Dobruca bölgesinde Babadağ kasabasında doğdu. Ailesi, Kırım’dan Dobruca’ya, oradan da Anadolu’ya göçen Kırım Tatar asıllı idi. Karpat’ın çocukluğu, doğduğu Kuzey Dobruca’da geçti. Prof. Dr. Kemal Karpat, ailesi İstanbul’a taşınınca gençlik yıllarını geçirdiği bu şehirde üniversiteye başladı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Washington ve New York üniversitelerinde siyasal ve sosyal bilimler üzerine master ve doktora yaptı. Romanya’daki tarih ihtisasının ardından Amerikan tarihi, Rus tarihi, Ortadoğu tarihi ve Osmanlı tarihi konularında çeşitli kurslara katılan Karpat, akademik çalışmalarına 1950 yılında New York ve Washington üniversitelerinde başladı. Karpat; Harvard, Princeton, Colombia, ODTÜ, Ecole des Hautes Etudes en Science Sociales gibi pek çok seçkin üniversitede ders verdi. Bir dönem Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi’nde de görev aldı. Kemal Karpat, 1970-1988 yılları arasında Wisconsin Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Bölüm Başkanlığı’nı yürüttü, Türk Araştırmaları Derneği ile Türk Araştırmaları Kurumu’nun başkanlıklarını yaptı. Karpat, Orta Asya Çalışmaları Derneği’nin kurucu başkanlığından sonra Wisconsin Üniversitesi Orta Asya Çalışmaları Programı’nın bölüm başkanlığı görevini yaptı. Türk Tarih Kurumu onur üyesi olan Karpat, bilimsel çalışmaları dolayısıyla Romanya bağımsızlık madalyası ve Bükreş Üniversitesi Dimitri Cantemir madalyasıyla ödülendirildi. Karpat, Romanya Ovidius Üniversitesi ve Rusya Çuvaş Milli Üniversitesi onur doktorası, Rusya Kazan Bilimler Akademisi Onursal üyeliği, Wisconsin Üniversitesi Hilldale Ödülü ve Türk Bilimler Akademisi Ödülü’ne layık görüldü. Kendisi de bir Kırım Tatarı olan Karpat, Türk siyasi tarihi, sosyoloji ve ideolojileri başta pek çok konuda eserler verdi. Dünyanın pek çok önemli üniversitesinde dersler vererek, öğrenci yetiştirdi. Türkiye’deki Kırım Tatar diasporasının değerli simalarından Prof. Hakan Kırımlı’nın da hocasıydı. 20 Şubat 2019'da vefat eden Ünlü Kırım Tatar tarihçi Kemal Karpat için 25 Şubat 2019 tarihinde İstanbul Üniversitesi (İÜ) Rektörlük Binası’nda cenaze töreni düzenlendi. Cenaze törenine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı Prof. Dr. Kemal Karpat, Fatih Camii haziresine defnedildi. ESERLERİ Tarihçi Kemal Karpat, 20 ülkede yayımlanan 100’ü aşkın makaleye ve çok sayıda kitaba imza attı. Eserlerinden bazıları şunlardır: Türk Demokrasi Tarihi (1967), Gecekondu Üzerine (1973), Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm (1976), Osmanlı ve Dünya (2000), Osmanlı’da Hoşgörü (Yayına hazırlama, 2000), Ortadoğu’da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk (2001), Osmanlı Modernleşmesi (2002), Türkiye ve Orta Asya (2003), Osmanlı Nüfusu 1830-1914(2003), Balkanlar’da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk (2004), İslâm’ın Siyasallaşması (2004), Osmanlı Geçmişi ve Bugünün Türkiye’si, Çağdaş Türk Edebiyatında Sosyal Konular, Osmanlı’da Değişim Modernleşme ve Ulusçuluk (2005), Türkiye’de Siyasal Sistemin Evrimi 1876-1980 (2005).

Anadolu Türkleri, 1911'de büyük Kırgızistan depremi için yardım göndermişti

Sabırbek Börübay Günümüz Kırgızistan topraklarında 1911 tarihinde büyük bir afet meydana geldi. Kırgızistan'ın tarihi kaynaklarında "büyük Türkistan depremi, asrın afeti" olarak geçen felakette, yüzlerce insan hayatını kaybetmişti. Kırgızistanlı araştırmacılar, Osmanlı Devleti'nde yaşayan Türklerin, Kırgızistan'ın kuzeyindeki Çüy bölgesinde 1911 yılında meydana gelen depreme yardım gönderdiğini ortaya çıkardı. Türkiye Türkleri, 1911 yılında Kırgızistan'ın kuzey bölgesindeki Çüy'de gerçekleşen büüyk depreme kayıtsız kalmadı. Türk halkının Türkistan'a yardım elini uzattığını ortaya çıkaran belgelere, Dokuz Eylül Üniversitesi Tarih Bölümü Doktora öğrencisi Dastanbek Razak Uulu ulaştı. KIRGIZİSTAN'DA 1911 YILINDA 8.2 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM OLMUŞTU 1911 yılında Kırgızistan’da meydana gelen depremden bahseder misiniz? Eski takvim ile 22 Aralık 1910, yeni takvime göre 4 Ocak 1911 sabaha doğru meydana gelen Türkistan depreminin, üs merkezi günümüz Kırgızistan’ın Kemin Vadisiydi. 8.2 büyüklüğünde gerçekleşen depremin etki alanı Çüy Vadisi, Isık-Göl havzası, çevre Almatı, Evliya-Ata ve Taşkent şehirlerini kapsamaktaydı. O dönemde Kırgız halkının çoğunluğu geleneksel otağlarda yaşadığı için fazla kayıp olmamıştır. Ancak ona rağmen yaklaşık 500 kişi hayatını kaybetmiş, 1000’den fazla kişi yaralanmıştır. Binden fazla tuğla ev yıkılmış, 15 bin Kırgız çadırı kırılmıştır, 13 bin hayvan telef olmuş, 3 binden fazla ahır, depo gibi meskenler harap hale gelmiştir. Ayrıca Pişpek, Tokmak, Karakol, Almatı, Evliya-Ata, Taşkent gibi şehirler de zarar görmüştür. Derinliği 5 metre, genişliği 1 metre yarıklar ortaya çıkmıştır. Türkistan depremi 20. yüzyılın en büyük depremleri olarak tarihe girmiştir. Bu deprem sonrası Molda Kılıç adlı Kırgız yazarı tarafından Kıssa-i Zilzele adlı eseri Kazan’da yayınlanmıştır. Ayrıca bu Kırgızlar arasındaki ilk matbaa kitaptı. Daha sonra bu depremle ilgili birkaç şiir, yazı kaleme alınmıştır. Dolayısıyla 1911 depremi her Kırgız vatandaşının geçmişine bakıp ders alacağı bir afettir. "İSTANBUL'DA KIRIM TATARLARI DEPREM BÖLGESİNE YARDIM ETMEK İÇİN ÇALIŞTI" Osmanlı Devleti'nin Kırgızistan’da gerçekleşen depreme yardımda bulunduğuna dair belgelere ulaştınız, neler söylemek istersiniz? Aslında o dönemde depremin hemen ertesi günü bu büyük olay, ABD, İngiltere, Danimarka, İrlanda, İspanya, Avustralya basınında yer almıştır. Bölgedeki haber kaynakları ve Rusya resmi ve basın bildirilerine dayanarak haberleri yazmaktaydı. Osmanlı’da ise ilk haberi Kazan Türkleri tarafından İstanbul’da çıkartılan Sırat-ı Müstakim mecmuası, 12 Ocak’ta “Türkistan Hareket-i Arzı” konu başlığıyla vermiştir. Bu yazıda, depremin verdiği zararı ve halkın durumunu anlatarak, 'Osmanlı toplumunun derdi başından aşmış, bu yüzden kardeşlerimize yardım gönderemedik, İtalya’da meydana gelen deprem zararı için İstanbul halkı yardım gönderirken, Türkistan halkı için neden yardım toplanmamaktadır' diye sorgulamaktaydı. Bir sonraki yazı 26 Ocak sayısında Türkistan’da sefalet adıyla çıkmıştır. Bu yazıda yine depremi daha geniş bir şekilde anlatmaktaydı ve halkın yardıma ihtiyacı olduğunu, Rusya'nın yardım edeceğini ancak onun yetersiz olduğunu anlatarak, Osmanlı Türklerinin yardım etmesi gerektiğini yine vurgulamaktaydı. Sıratı-ı Müstakim dergisinin bu yazılarını belki okumuş olmalı ki ilk yardım Beşiktaş’taki bir Müslüman mektebinin öğretmen ve öğrencileri tarafından para toplanıp, bir mektup yazarak dergiye gönderilmiştir. Bundan sonra halk arasında bir yardım kampanyası başlatılabileceği düşüncesiyle Sıratı-Müstakim dergisi bir girişimde bulunuyorlar. Ayrıca Şubat ayı sonunda İstanbul’da Kırım Talebe Cemiyeti bir konferans düzenlemiştir. Kırım Tatarları, Osmanlı Devleti'nin önde gelenlerinden söz almış ve bu konferans sırasında yardım için bir kalpak ve saat de açık arttırma ile satılmıştır. Paranın bu yardıma eklendiği öğrenildi. Yardım kampanyası derginin arşivine göre haziran ayına kadar devam etmiştir. Böylece Osmanlı Devleti'nde Türkistan depremi için iki tane yardım kampanyası yürütüldüğü bilinmekte. Bu tarihi olay, Osmanlı-Türkistan halkı ilişkilerinin en iyi göstergesidir. Bu yardımlar sadece Kırgızların değil Kazak ve Özbekler için de gönderildiğini unutmamalıyız. Tarihten günümüze Türkiye ve Türkistan halkları, ortak tarih bilincinden ötürü sevinçte ve kederde hep bir olmuştur. 1911 depreminde Anadolu Türklerinin Kırgızistan'a yardım eli uzattığını ortaya çıkardınız. Bugün, Türkiye’de asrın felaketi olarak ifade edilen Kahramanmaraş depremlerine Kırgız halkı nasıl yardımda bulundu? Kırgızistan'da halkın, hem 1911 Türkistan depremindeki Osmanlı yardımı hakkında bilgisi var ve hem de Türkiye’yi çok seviyorlar. Bu yüzden Kırgız halkı elinden gelen yardımları yaptı. Kırgız devleti başta olmak üzere, halk ve iş adamları maddi ve manevi yardımları vermekte. Depremin ilk günlerinden itibaren Kırgızistan devlet arama kurtarma ekibini, en mühim eşyaları ve Kırgız geleneksel çadırları gönderdi. Tüm resmi kurumlar ve devlet başkanı, bakanlar kurulu, milletvekilleri ve halk Türkiye Bişkek Büyükelçiliğini ziyaret ederek, taziye mektuplarını yazıyorlar ve maddi yardımları ulaştırmaktalar. Aynı zamanda büyükelçilik altında halk toplanıp, depremde ölenlerin ruhları için fatiha okudu. Türkiye’deki büyükelçilik ve konsolosluk çalışanları, Kırgız dernekleri, öğrencileri ve çalışanları da ellerinden gelen yardımları toplamakta. Kırgızistan’ın TV kanalları sürekli depremi anlatmakta. Böylece, Kırgızların, Türkiye'ye asrın felaketi için ciddi yardım yaptığını söylemek mümkün.

#Tarih