SON DAKİKA
Hava Durumu

#Şefika Gaspıralı

QHA - Kırım Haber Ajansı - Şefika Gaspıralı haberleri, son dakika gelişmeleri, detaylı bilgiler ve tüm gelişmeler, Şefika Gaspıralı haber sayfasında canlı gelişmelerle ulaşabilirsiniz.

Şefika Gaspıralı doğumunun 138. yılında ABD'de konuşulacak Haber

Şefika Gaspıralı doğumunun 138. yılında ABD'de konuşulacak

Kırım Tatar aydını, Tercüman gazetesinin kurucusu, Türk dünyasının abide şahsiyetlerinden biri olan fikir insanı İsmail Bey Gaspıralı'nın en büyük yardımcısı ve kızı, Türk kadın hareketinin öncüsü Şefika Gaspıralı, Kırım Tatarları başta olmak üzere tüm Türk dünyası sevdalıları tarafından anılıyor. Bu kapsamda doğumunun 138. yılında Şefika Gaspıralı dünya ülkelerinde tanıtılmaya devam ediyor.  ŞEFİKA GASPIRALI ABD'DE TANITILACAK Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği ABD Temsilciliği ve Kırım Türkleri Amerikan Birliği bünyesindeki İsmail Gaspıralı Okulu tarafından "Kadın Lideri Öncülerinden Şefika Gaspıralı" başlıklı tanıtım programı düzenlenecek.   ABD'nin New York kentindeki Kırım Türkleri Amerikan Birliğinde 19 Ekim 2024 tarihinde icra edilecek olan etkinlikte; Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği ABD Temsilcisi Huriye Altan açılış konuşması gerçekleştirecek. Ardından Leyla Memetova "Şefika Gaspıarlı Kimdir?" sunumunu Kırım Tatarca, Esma Resulova ise İngilizce yapacak. Huriye Altan'ın “Women’s Rights, Activist and Politician” başlıklı İngilizce sunumunun ardından okulun öğrencileri şiir dinletisi gerçekleştirecek ve Kırım Tatar halk oyunları sergilenecek.  Saat 15.00'te başlayacak olan program Altan'ın kapanış konuşmasıyla sona erecek. ŞEFİKA GASPIRALI KİMDİR? 20. yüzyıl başlarında "Dilde, Fikirde, İşte Birlik" diyerek Türk dünyasında kültürel ve siyasi uyanışın önderliğini yapan ve ebedileştiren ünlü gazeteci, eğitimci, politikacı ve reformcu İsmail Bey Gaspıralı'nın kızı, Türk kadınının millî ve medenî uyanışının önemli bir figürü olan Şefika Gaspıralı, 14 Ekim 1886’da Kırım’ın Bahçesaray şehrinde hayata gözlerini açtı. Babası, bütün Türk milliyetçilerinin mutlaka tanıması gereken aydın ve Tercüman gazetesinin kurucusu İsmail Bey Gaspıralı, annesi ise Kazan Tatarlarının tanınmış Türkçü âilelerinden Akçura âilesine mensup Zühre Hanım’dır. Türkçülüğün önde gelen isimlerinden Yusuf Akçura da Şefika Hanım’ın dayısının oğludur. Şefika Hanım’ın hem anne hem de baba tarafı eğitime her zaman büyük önem verdi. Zühre Hanım, vefat ettiği 1903 senesine kadar matbuat işleriyle uğraşarak, dönemin sosyal ve siyasi meseleleriyle yakından ilgilenerek bu yönüyle kızına rol model oldu. Şefika Gaspıralı okuma-yazmayı babasından öğrendi; daha sonra eğitimine babasının Kırım'daki Usûl-ü Cedit Mektebi'nde devam etti. Annesinin vefatından sonra 17 yaşında evin sorumluluğunu üstlenen Şefika Gaspıralı, bir yandan da Tercüman gazetesinin yayınlarının yönetimi, yazışmaları ve Rusçadan çevirilerin yapılması, posta ve dağıtım işleri konularında babasının en önemli yardımcısı oldu. Şefika Hanım ilk yazısını 1903'de Tercüman'da yayımladı.  Bu sıralarda Şefika Hanım, babasını sıkça ziyaret eden gençlerden Genceli Nesib Bey Yusufbeyli ile tanıştı. Siyasi konularda başlayan mektuplaşmalarının duygusal yakınlaşmaya dönüşmesiyle iki genç 1906 yılında evlendi. Şefika Gaspıralı, 1906-1912 yılları arasında, dünyanın ilk kadınlara özel dergisi haftalık Âlem-I Nisvân dergisinin yönetimini üstlendi. Buradaki ilk yazısı da Kırım Tatar masalları ve folklorüne dairdi. Kadın hürriyeti, erkek-kadın eşitliği,  kadının her alanda eğitim ve çalışma hakkı gibi temel konularda tohumlar eken Şefika Gaspıralı, ayrıca 1. Kırım Tatar Milli Kurultayı Başkanlık divanı üyesi ve iki dönem milletvekili oldu. Ayrıca Moskova’da gerçekleşen Bütün Rusya Müslümanları Birinci Kongresi’nde de yönetim kurulu üyeliğine seçildi ve Müslüman Türk kadınları içinde siyâsete giren ilk kadın oldu. 30 Nisan 1919’da Bolşeviklerin Kırım’ı işgal ettikten sonra Şefika Gaspıralı ailesi ile birlikte Bahçesaray’dan ayrılmak zorunda kalarak Bakü’ye geldi. Burada, Azerbaycan Halk Eğitim Bakanlığına bağlı çocuk okullarında eğitim verecek eğitimcileri yetiştirmek gâyesiyle kurslar açtı. Bolşevikler Bakü’yü de işgal edip kocası Nesip Yusufbeyli’yi şehit edince, Şefika Gaspıralı bağımsız tek Türk devleti olan Türkiye’ye kaçmak zorunda kaldı. Kırım’da ve bütün Türk coğrafyasında kadınların lideri olan Şefika Hanım, Türkiye’de maddî sıkıntılar çekti; dikiş dikerek, hastânede, yetimhânelerde, Kızılay’da çalışarak hayatını idâme ettirdi. Yaşadığı sıkıntılara rağmen siyasi faaliyetlerden geri durmayan Şefika Hanım, 1930’da Kırım Kadınlar Cemiyeti’ni kurdu. Bu cemiyeti kurarak, Kırım’da yaşayan Türklerin çektiği zulmü bütün dünya kamuoyuna duyurmak istedi. 35 yaşında geldiği Türkiye'de 54 yıl yaşan Şefika Gaspıralı uzun yıllar Kızılay'a hizmet etti. Ayrıca Kırım Dergisi, Emel Dergisi için yazılar yazdı. Şefika Gaspıralı kendi hayatı ile birlikte Rusya'daki Türk Kadın Hareketi'ni bir kitap haline getirmeyi planlıyordu. Bu konuda elinde bulunan belgeleri Necip Hablemitoğlu ve Şengül Hablemitoğlu'na verdi. Bu çalışma daha sonra "Şefika Gaspiralı ve Rusya'da Türk Kadın Hareketi (1893-1920)" ismiyle yayımlandı. 31 Ağustos 1975 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybeden Şefika Gaspıralı Zincirlikuyu Asri Mezarlığına defnedildi.

Ankara’da Türk kadın hareketinin öncüsü Şefika Gaspıralı tanıtıldı Haber

Ankara’da Türk kadın hareketinin öncüsü Şefika Gaspıralı tanıtıldı

İrem Kaya / QHA Ankara Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği , 5 Ekim 2024 tarihinde “Kadın Aydınlanmasının Öncülerinden Şefika Gaspıralı” adlı panel düzenlendi. Saat 13.30'da başlayan panel, Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Merkezi'nde bulunan Ahmet İhsan Kırımlı Sosyal Tesisi Bekir Sıtkı Çobanzade Kütüphanesi'nde faaliyet gösteriyor. ???? “Kadın Aydınlanmasının Öncülerinden Şefika Gaspıralı” adlı panel, Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliğinin organizasyonlarıyla pic.twitter.com/ts5Wkq8mh9 — QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) 5 Ekim 2024 Panelin katılımcıları; yazar Serra Menekay “Bir kadın direniş lideri olarak Şefika Gaspıralı” , Azerbaycan Kültür Derneği Kadın Kolları Başkanı Nesrin Askeran Ünal “Azerbaycan'dan Türkiye'ye Şefika Gaspıralı” , Şikago Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Bölümünde araştırmacı olarak görev yapan Gül Banu Kayır Üçsu  “İlmî kaynaklarda Şefika Gaspıralı” ve son olarak Şefika Gaspıralı'nın soyundan gelen, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde Yüksek Lisans yapmakta olan Gülnara Seyitvaniyeva “Şefika Gaspıralı ve Aile” sunumu gerçekleştirdi. Ayrıca panele; Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin, Kırım Derneği Genel Başkan Yardımcısı İsmet Yüksel, Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, Necla Kalkay, Kırım Tatar Teşkilatları Platformu ve Kırım Gelişim Vakfı Başkanı Ümit Şilit, Ukrayna'nın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Denis Zolotaryov, Kazan Tatar tarihçi, araştırmacı yazar, çevirmen Roza Kurban, Ankara Kazan Tatarları Kültür Dayanışma Derneği, Azerbaycan Kültür Derneği temsilcileri  ve Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği yönetim kurulu üyeleri Saadet Aslan Bayar, Ülkü Aksel, Pınar Ayhan, Evelina Kemileva, Doç. Dr. Nariye Seydametova, Gönül Şamilkızı, Prof. Dr. Zühal Yüksel ve diasporadan isimler katılım sağladı. Panel, Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) üyesi ve Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Başkanı Doç. Dr. Gayana Yüksel ile Tuvgan Til İnternet Sitesi Koordinatörü  Oya Deniz Çongar Şahin’in konuşmalarıyla başladı. Yüksel, Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği hakkında bilgi verdi. Birliğin çalışmalarının yalnızca Kırım’da, Ukrayna’da veya Türkiye’de ses bulmasını değil, tüm uluslararası topluma ulaşmasının hedeflendiğini belirtti. Yüksel, kadın birliğindeki ilk etkinliğin Şefika Gaspıralı’nın tanıtılması hususunda olmasının büyük bir önemi olduğunu ifade etti. ŞEFİKA GASPIRALI, TÜRK KADIN HAREKETİNİN TOHUMLARINI ANNESİ ZÖHRE HANIMDAN DEVRALDI İlk konuşmacı yazar Serra Menekay, Şefika Gaspıralı’yı konu alan kitabı “Şefika”yı yazarken ulaştığı bilgileri aktardı. Menekay, konuşmasına Şefika Gaspıralı’nın hayatından, babası, "Dilde, fikirde, işte birlik" şiarının büyük öncüsü, fikir adamı, eğitimci ve yazar, yayıncı İsmail Bey Gaspıralı’nın faaliyetlerinden bahsederek başladı. Şefika Gaspıralı’nın Tercüman gazetesindeki faaliyetlerinden, Usul-i Cedid okullarından, Alem-i Nisvan dergisinden bahseden Menekay, Türk Müslüman Kadın Hareketinin başlamasında Tercüman gazetesinin etkili olduğunu vurguladı. Şefika Gaspıralı’nın destekleriyle Tercüman gazetesinin tüm Rusya’daki Türk kadın örgütlenmesinin basın organı haline geldiğini ifade etti. Konuşmacı, Tercüman gazetesinde babasının yanında çalışan Şefika Gaspıralı’nın, Türk kadın hareketinin tohumlarını atan annesi Zöhre Hanımdan bu tohumları miras aldığını vurguladı. Menekay, 1917 yılında Kırım’da yapılan Kurultay seçimlerinde, 5 kadın milletvekilinin Şefika Hanımın sürdürdüğü kadın hareketi sayesinde KTMM'ye seçildiğini belirtti. Menekay, Türk kadın hareketinde ilk olmayı başarmanın sırrının yüksek entelektüel düzey ve yüksek ahlak düzeye sahip olmak olduğunu vurguladı. Ayrıca Menekay, Kırım Tatar halkının millî lideri ve Ukrayna Milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun şu sözünden bahsetti: Bizim milli hareketimizin prensiplerinden birisi silah kullanmamaktır. Terör kullanmak İslam prensiplerine, İsmail Gaspıralı’nın presiplerine aykırıdır.  Bir hareketin arkasında masum insanların kanı dökülecek olsa, bir çocuğun göz yaşı dökülecek olsa o başarı, başarı değildir. Menekay, konuşmasını Şefika Gaspıralı’nın sözleriyle bitirdi: Şimdi bana göre bir kadın hareketine katılan kadınların öncelikle düşünce sistemlerinin kafa yapılarının gelişmiş olması gerekir. Bu kadınlar her türlü kompleksin ve kişisel menfaat hesapları gibi şeylerin üzerine çıkmayı başarabilmelidir. Manevi yönleri güçlü olmalıdır.  Tolerans sahibi ve anlayışlı kişiler olmalıdırlar. Halktan kopuk hiçbir hareket başarıya ulaşamaz. O yüzden halkla iç içe ilişkiler içinde olmalıdırlar. Böyle bir harekete kalkışanlar akıl almaz anlamsızlıklar ve dirençle  karşılaşabileceklerini bilmeli ve bu durumda metanet gösterme erdemine sahip olmalıdırlar. Yürekleri vatan aşkı ve millet sevgisiyle dolu olmalıdır. Davalarına büyük bir samimiyetle bağlı, fikirleri ve imanları güçlü, milli konularda ilim, irfan sahibi olmalıdırlar.  Böyle kadınlar arttıkça zaten toplum da yücelir. -Şefika Gaspıralı İLMÎ KAYNAKLARDA ŞEFİKA GASPIRALI Panele çevrimiçi sunumu ile katılım sağlayan Gül Banu Kayır Üçsu, ilmî kaynaklarda Şefika Gaspıralı’ya yer verilmesinden bahsetti. Şefika Gaspıralı üzerine yoğunlaşan çalışmaların onun etkin olduğu “kadın hakları, eğitim ve yayıncılık” alanlarını kapsadığını belirtti. Şefika Gaspıralı’nın kadın haklarını ele aldığı, kadın haklarını iyileştirmek adına faaliyetlerde bulunduğunu ve kadın hareketlerinin öncüsü olduğunu vurgulayan Üçsu, aynı zamanda Müslüman kadın örgütlenmesiyle feminizm hareketinin de başlangıcını temsil ettiğini vurguladı. AZERBAYCAN’DAN TÜRKİYE’YE ŞEFİKA GASPIRALI Azerbaycan Kültür Derneği Kadın Kolları Başkanı Nesrin Askeran Ünal ise Şefika Gaspıralı’nın 89 yıllık hayatında  doğup büyüdüğü topraklar olan Kırım’dan, evlilik nedeniyle geldiği Azerbaycan’dan ve canını korumak adına evlatlarıyla göç ettiği Türkiye’deki yaşamından bahsetti. Konuşmacı Ünal, Şefika Gaspıralı’nın hayatının geçtiği bu üç toprağın da Türk toprağı olmasının, yaşadığı acılara en büyük teselli olduğunu vurguladı. Ünal, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin ideologu ve ikinci Başbakanı Nesip Yusufbeyli ile evlenerek Azerbaycan'a gelini olan Şefika Gaspıralı'nın Azerbaycan için de büyük önem taşıdığını belirtti. Konuşmacı Ünal, önemli şahsiyetlerin eşi ve kızının ortaya çıkması yanı sıra Şefika Gaspıralı'nın Azerbaycan'daki kadın hareketlerine katılmasıyla ve oradaki kadın sivil toplum örgütleriyle iletişim kurmasıyla da kendi önemli bir şahsiyet haline geldiğini vurguladı. Şefika Hanım'ın eşi Nesip Bey'i kaybetmesinin ardından Azerbaycan'da zor zamanlar yaşadığını söyleyen Ünal, Mustafa Kemal Atatürk'ün Bolşevik İhtilali ile işgal edilen Türk topraklarında neler yaşandığından haberdar olmak için bir mümessillik kurduğunu belirtti. Azerbaycan'daki mümessilin Memduh Şevket Esendal olduğunu ifade eden Ünal, Esendal'ın Şefika Gaspıralı'yı çocuklarıyla birlikte trene bindirerek Türkiye'ye kaybettiğini kaydetti. Bir süre Kars'ta durduktan sonra İstanbul'a gelen Şefika Gaspıralı'nın burada da boş durmadığını ve çeşitli çalışmaların yapıldığını, Kırım Müslüman Cemiyeti ve Kırım Kadınlar Birliğinde aktif rol aldığını belirtti. Ünal, son olarak Şefika Gaspıralı'nın 1930 yılında duyurduğu bir bildiride yer alan cümlelere dikkat çekti: Kırım'ın demografik olarak soykırımı tabidir. Kırım harcanıyor. Bir tarih gelecek, Kırım'da Kırım Tatarı kalmayacak. ŞEFİKA GASPIRALI'NİN SOYUNDAN: GÜLNARA SEYİTVANİYEVA Panelde katılmayı sağlayan Şefika Gaspıralı'nın soyundan gelen ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde Yüksek Lisans yapmakta olan Gülnara Seyitvaniyeva da Şefika Gaspıralı'nın soyundan ve aile ilişkilerinden bahsedildi. Gaspıralı ayrıntıları detaylı olarak soy ağacını veren Seyitvaniyeva, Şefika Gaspıralı'nın soyundan şahsiyetleri anlatarak konuşmasını sonlandırdı.

Türk kadın hareketinin öncüsü Şefika Gaspıralı 137. doğum yıl dönümü Haber

Türk kadın hareketinin öncüsü Şefika Gaspıralı 137. doğum yıl dönümü

Bugün, Türk dünyasındaki milli uyanış hareketlerinin öncüsü ve en büyük fikir adamlarından olan Kırım Tatarı İsmail Bey Gaspıralı'nın kızı ve en büyük yardımcısı, Türk kadın hareketinin öncüsü  Şefika Gaspıralı’nın 137. doğum yıl dönümü kaydediliyor. 20. yüzyıl başlarında "Dilde, Fikirde, İşte Birlik" diyerek Türk dünyasında kültürel ve siyasi uyanışın önderliğini yapan ve ebedileştiren ünlü gazeteci, eğitimci, politikacı ve reformcu Gaspıralı İsmail'in kızı, Türk kadınının milli ve medeni uyanışının önemli bir figürü olan Şefika Gaspıralı, 14 Ekim 1886’da Kırım’ın Bahçesaray şehrinde dünyaya geldi. Babası, bütün Türk milliyetçilerinin mutlaka tanıması gereken aydın ve Tercüman gazetesinin kurucusu, olan İsmail Gaspıralı, annesi ise Kazan Tatarlarının tanınmış Türkçü âilelerinden Akçura âilesine mensup Zühre Hanım’dır. Türkçülüğün önde gelen isimlerinden Yusuf Akçura da Şefika Hanım’ın dayısının oğludur. Şefika Hanım’ın hem anne hem de baba tarafı eğitime her zaman büyük önem verdi. Zühre Hanım, vefat ettiği 1903 senesine kadar matbuat işleriyle uğraşarak, dönemin sosyal ve siyasi meseleleriyle yakından ilgilenerek bu yönüyle kızına rol model oldu. Şefika Gaspıralı okuma-yazmayı babasından öğrendi; daha sonra eğitimine babasının Kırım'daki Usûl-ü Cedit Mektebi'nde devam etti. Annesinin vefatından sonra 17 yaşında evin sorumluluğunu üstlenen Şefika Gaspıralı, bir yandan da Tercüman gazetesinin yayınlarının yönetimi, yazışmaların ve Rusçadan çevirilerin yapılması, posta ve dağıtım işleri konularında babasının en önemli yardımcısı oldu. Şefika Hanım ilk yazısını 1903'de Tercüman'da yayımladı.  Bu sıralarda Şefika Hanım, babasını sıkça ziyaret eden gençlerden Genceli Nesib Bey Yusufbeyli ile tanıştı. Siyasi konularda başlayan mektuplaşmalarının duygusal yakınlaşmaya dönüşmesiyle iki genç 1906 yılında evlendi. Şefika Gaspıralı, 1906-1912 yılları arasında, dünyanın ilk kadınlara özel dergisi haftalık Âlem-I Nisvân dergisinin yönetimini üstlendi. Buradaki ilk yazısı da Kırım Tatar masalları ve folklorüne dairdi. Kadın hürriyeti, erkek-kadın eşitliği,  kadının her alanda eğitim ve çalışma hakkı gibi temel konularda tohumlar eken Şefika Gaspıralı, ayrıca 1. Kırım Tatar Milli Kurultayı Başkanlık divanı üyesi ve iki dönem milletvekili oldu. Ayrıca Moskova’da gerçekleşen Bütün Rusya Müslümanları Birinci Kongresi’nde de yönetim kurulu üyeliğine seçildi ve Müslüman Türk kadınları içinde siyâsete giren ilk kadın oldu. 30 Nisan 1919’da Bolşeviklerin Kırım’ı işgal ettikten sonra Şefika Gaspıralı ailesi ile birlikte Bahçesaray’dan ayrılmak zorunda kalarak Bakü’ye geldi. Burada, Azerbaycan Halk Eğitim Bakanlığına bağlı çocuk okullarında eğitim verecek eğitimcileri yetiştirmek gâyesiyle kurslar açtı. Bolşevikler Bakü’yü de işgal edip kocası Nesip Yusufbeyli’yi şehit edince, Şefika Gaspıralı bağımsız tek Türk devleti olan Türkiye’ye kaçmak zorunda kaldı. Kırım’da ve bütün Türk coğrafyasında kadınların lideri olan Şefika Hanım, Türkiye’de maddî sıkıntılar çekti; dikiş dikerek, hastânede, yetimhânelerde, Kızılay’da çalışarak hayatını idâme ettirdi. Yaşadığı sıkıntılara rağmen siyasi faaliyetlerden geri durmayan Şefika Hanım, 1930’da Kırım Kadınlar Cemiyeti’ni kurdu. Bu cemiyeti kurarak, Kırım’da yaşayan Türklerin çektiği zulmü bütün dünya kamuoyuna duyurmak istedi. 35 yaşında geldiği Türkiye'de 54 yıl yaşamış Şefika Gaspıralı uzun yıllar Kızılay'a hizmet etti. Ayrıca Kırım Dergisi, Emel Dergisi için yazılar yazdı. Şefika Gaspıralı kendi hayatı ile birlikte Rusya'daki Türk Kadın Hareketi'ni bir kitap haline getirmeyi planlıyordu. Şefika Gaspıralı 31 Ağustos 1975 tarihinde İstanbul'da hayatını yitirmiş ve Zincirlikuyu Asri Mezarlığına defnedildi.

En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.