Ömer Cihad Kaya Haberleri - Son Dakika Ömer Cihad Kaya Haber Güncel Gelişmeler

Denizli Türk Ocağından "Ukrayna-Rusya Savaşı ve Kırım Türklerinin Mücadelesi" konferansı

Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik olarak başlattığı geniş çaplı işgal girişimi ve 2014 yılında Rusya tarafından işgal edilen Vatan Kırım, gündemdeki sıcaklığını koruyor. Konu, 10 Şubat 2024 tarihinde Türk Ocakları Denizli Şubesinde gündeme gelecek. "UKRAYNA-RUSYA SAVAŞI VE KIRIM TÜRKLERİNİN MÜCADELESİ" Kırım Haber Ajansı (QHA) Başeditörü Ömer Cihad Kaya, Türk Ocakları Denizli Şubesinin binasında saat 14.30'da "Ukrayna-Rusya Savaşı ve Kırım Türklerinin Mücadelesi" başlığıyla konuşma yapacak. 24 Şubat 2022'de başlayan topyekûn saldırıların ilk dakikalarından bu yana süreci yakından takip etme imkanı bulan Kaya, Kırım Tatar halkının ana vatanı Kırım'ın 2014 yılında Rusya tarafından işgali, 24 Şubat 2022'de Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı topyekun savaş ve Kırım Tatar halkının milli mücadelesini ele alacak. Konferans kapsamında, Kırım Tatar halkının milli lideri, Ukrayna Milletvekili ve Türk Dünyasının Yaşayan Efsanesi Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu'nun mücadele hayatı irdelenecek.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmıtro Kuleba: Görüşmelerde, Kırım Platformu'nu ele alacağız

Antalya, 18-20 Haziran 2021 tarihleri arasında Antalya Diplomasi Forumu'na ev sahipliği yapıyor. Forumda, Afrika'dan Balkanlara, Avrupa'dan Asya'ya kadar Türkiye'nin dış politikada iş birliği sürecinde olduğu ülkelerden gelen yetkililer, küresel ve bölgesel sorunlara yönelik görüşlerini ifade ediyor. Türkiye'nin öncü olduğu forumda, uluslararası sorunlara yenilikçi çözümler ve küresel yönetişim konuları ele alınıyor. Forum kapsamında; Kırım Haber Ajansı Editörü Ömer Cihad Kaya'ya özel demeç veren Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmıtro Kuleba, mevkidaşları ile görüşmelerinde Kırım Platformu'nu ele alacaklarını dile getirdi. Antalya Belek'teki NEST Kongre Merkezi’nde düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu (ADF) bugün başladı. "Yenilikçi Diplomasi: Yeni Dönem, Yeni Yaklaşımlar" temasıyla düzenlenen etkinlik, 10 devlet ve hükumet başkanı ile 42 dışişleri bakanının katılımıyla gerçekleşiyor. 18-20 Haziran 2021 tarihleri arasında gerçekleşen forumun ilk gününde, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun açılış konuşmalarıyla başladı. Ardından, devlet başkanlarının ve dışişleri bakanlarının katıldığı panel ve oturumlarla tamamlandı. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmıtro Kuleba, forum çerçevesinde Hırvatistan, Malta, Nijer ve Kırgızistan dışişleri bakanları ile ikili görüşmeler gerçekleştirdi. Dmıtro Kuleba, yarın ise Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile bir araya gelecek. Bakan Kuleba, Antalya Diplomasi Forumu kapsamındaki görüşlerini Kırım Haber Ajansına değerlendirdi. Kuleba, Kırım'ın işgalden kurtarılması için planlanan uluslararası Kırım Platformu ve Ukrayna'nın NATO'ya üyeliğine yönelik süreç hakkında konuştu. KULEBA: KIRIM PLATFORMU'NA KATILIM KONUSUNU ELE ALACAĞIZ Forum çerçevesindeki görüşmelerinde Kırım Platformu'nu öne çıkardığını ifade eden Bakan Kuleba, "Antalya Diplomasi Forumu, gerek Avrupa gerek Afrika gerekse de Asya ülkelerinin devlet başkanları ve dışişleri bakanları ile bir araya gelmek için benzeri olmayan bir fırsattır. Ben bu bağlamda, yaklaşık 20 görüşme yapacağım ve tüm bu görüşmelerde Kırım Platformu'na katılım konusunu ele alacağız." ifadelerini kullandı. "UKRAYNA MUTLAKA NATO ÜYESİ OLACAK" Ukrayna'nın NATO Üyelik Eylem Planı konusunun da önemli olduğunu dile getiren Bakan Kuleba şunları ifade etti: "Gerçekten NATO Zirvesi öncesinde özellikle Ukrayna'ya NATO'ya Üyelik Eylem Planı Statüsü'nün verilmesi konusunda bir çok yorum yapıldı. Ukrayna'nın üyeliği noktasında bir çok tartışma gerçekleşti. Ukrayna'nın gerçek dostu olan NATO üyeleriyle birlikte, verimli çalışmaları hayata geçirdik. Zirvede, imzalanan ortak bildiri net bir şekilde ortaya koydu ki, Ukrayna mutlaka NATO üyesi olacak. Aynı zamanda, bu üyelik eylem planını da ele alacaktır. Bu konuda, güvenilir ortağımız olan Türkiye'ye, ortak bildirideki desteği için minnettarız. Söz konusu bildirinin hayata geçirilmesi için biz de çalışmalarımıza yoğun bir şekilde devam edeceğiz. Ukrayna'nın NATO üyesi olması için elimizden geleni yapacağız" ANTALYA DİPLOMASİ FORUMU 19-20 HAZİRAN'DA OTURUMLARLA DEVAM EDECEK Antalya Diplomasi Forumu, 19-20 Haziran 2021 tarihlerinde, devlet ve hükümet yetkilileri, akademisyenler ve uzmanların katılacağı panellerle devam edecek. Foruma, Kırım Tatar Halkının Milli Lideri, Ukrayna Milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Emine Ceppar, Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkanı Refat Çubarov, Ukrayna Milletvekili, KTMM Başkan yardımcısı Ahtem Çiygöz ve Ukrayna Milletvekili, Kırım Tatar Milli Kurultayı Delegesi Rüstem Umerov katılım gösteriyor.

Çin medyası, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan'ın toprak bütünlüğüne göz dikti!

Ömer Cihad KAYA Çin Komünist Partisi idaresindeki Çin Halk Cumhuriyeti'nin bölge ülkelerine yönelik yayılmacı politikaları dönem dönem dünya kamuoyunun gündemine geliyor. Kazakistan'ın ve Kırgızistan'ın toprak bütünlüğüne yönelik Çin kamuoyu ve medyasının girişimleri ciddi tepkilere neden oluyor. Son olarak, Çin devletinin kontrolündeki medya kuruluşları, sosyal medya platformu TikTok'ta paylaşılan videoda, Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan'ın eskiden Çin'e ait olduğuna yönelik propagandayı hayata geçirdi. Uygur Türkü akademisyen Doç. Dr. Erkin Emet, konunun Çin yönetimi tarafından sürekli gündemde tutulduğunu belirterek, "Çin, gelecekteki birtakım planlarına yönelik şimdiden nabız yokluyor" ifadelerini kullandı. Doğu Türkistan'da sistematik baskı ve asimilasyon uygulamaları ile dünya kamuoyunun gündeminden düşmeyen Pekin yönetimi, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan başta olmak üzere bölge ülkelerinin toprak bütünlüğüne yönelik saldırıları dönem dönem hayata geçiriyor. Geçen yıl, Çin’deki bir haber sitesinde yayımlanan "Kazakistan neden Çin’e geri dönmek istiyor?" isimli makale yüzünden Kazakistan, Çin yönetimine protesto notası vermişti. Benzer şekilde, Kırgızistan'da da halk sokağa dökülerek olaya tepki göstermişti. Konuyu QHA'ya değerlendiren Ankara Üniversitesi DTCF Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkin Emet, Çin devletinin 19. yüzyıldan kalma bazı haritalar eliyle ülkelerin toprak bütünlüğüne saldırı niteliğinde propaganda yürüttüğünü bildirdi. "ÇİN, KAZAKİSTAN, KIRGIZİSTAN VE ÖZBEKİSTAN'IN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE GÖZ DİKTİ" Çin medyasından yayımlanan ve Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan'ın toprak bütünlüğüne göz dikilerek, önceden Çin'e ait olduğunu ileri süren propaganda videosu şu şekilde: "ÇİN BU OLAYLARLA NABIZ YOKLUYOR VE YAVAŞ YAVAŞ ALIŞTIRMA YAPIYOR" Uygur Türkü akademisyen Erkin Emet, Çin'in yayılmacı politikalarının tehlikesine işaret ederek şöyle konuştu: "Çin'in devlet haritalarında Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Afganistan'ın bir kısmı Çin toprağı olarak gösteriliyor. Dolayısıyla gelecekte yapacağı birtakım planları şimdiden itibaren nabız yoklama yavaş yavaş alıştırmak için bunu dillendirmeye başladı. Bunu uzmanlar da söylüyor. 18. ve 19. yüzyılda çizilmiş bu tür haritalar mevcut. Bu doğru bir haberdir ve Çin'in nasıl bir emperyalist tehlike olduğunun açık delilidir. Eskiden dağıtılan o haritalar devletin. Bu türden devletin kontrolündeki uzmanların, milliyetçi Çinlilerin devletle ilintili olanların ortaya attığı iddialardır. Çin'de devletin haberi olmadan hiçbir şey olmaz." ÇİN YÖNETİMİNİN YAYILMACI POLİTİKALARININ SONUCU! Mayıs 2020'de Çin’in en büyük mobil içerik platformlarından, 750 milyonun üzerinde kullanıcıya sahip olan Pekin merkezli Toutiao.com isimli internet sitesinde, “Kırgızistan Bağımsızlık kazandıktan sonra neden Çin’e geri dönmedi?” başlığını taşıyan bir makale yayımlandı. Makalede, Kırgizistan’ın, Han Hanedanlığı döneminde Çin’in bir parçası olduğu ancak bölgenin sonradan Çarlık Rusyası’nın hakimiyetine geçtiği aktarılıyor. KAZAKİSTAN ÇİN’E NOTA VERMİŞTİ Çin merkezli internet sitelerinin sabıkaları, bununla da sınırlı değil. 15 Nisan 2020 tarihinde, Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Çin’in Astana Büyükelçisi Zhang Xiao”yu bakanlığa çağırarak, kendisine protesto notası vermişti. Verilen notanın nedeni, Çin merkezli bir internet sitesinde yayımlanan “Kazakistan neden Çin’e geri dönmek istiyor?” isimli skandal bir makaleydi. (Kırgızistan'daki Çin protestolarından bir görüntü) KIRGIZİSTAN’DA RUS VE ÇİN YAYILMACILIĞI HALKTAN BÜYÜK TEPKİ TOPLUYOR! 17 Ocak 2019’da Bişkek merkez meydanında toplanan kalabalık, Çin vatandaşlarının ülkeye yasa dışı girişine karşı miting düzenlenmişti. Göstericiler, Çinlilerin Kırgızistan’da vatandaşlık alması ve Çinli şirketlerin ülkeye kaçak Çinli işçi taşımasına tepki göstermişti. Ayrıca, aynı dönemde, Kırgızistan’ın Narın şehrinin Atbaşı ilçesinde yer alan Çinli firmaya ait lojistik merkezinin kurulmasına yerel halktan tepki yağmıştı.

Mustafa Kemal'in Çanakkale'de "İşte kazandığımız an, bu andır!" dediği hatırası

Ömer Cihad KAYA Çanakkale Savaşları, Birinci Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı Devleti ile İtilaf devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebeleridir. Çanakkale, Türk ve dünya tarihinin dönüm noktalarından birisidir. Türk’ün tarihin akışına “dur” dediği topraklardır. Çanakkale, dünyanın en yenilmez denilen, en güçlü donanmaları karşısında kahraman Türk askerinin yazdığı destansı zaferin adıdır. Türk askeri, Çanakkale’nin herhangi bir cephe olmadığını biliyordu. O cephe düşerse İstanbul düşecek ve Türk yurdunun bağımsızlığı tehlikeye girecekti. Bu yüzden Çanakkale geçilmemeliydi ve geçilmedi. Çanakkale’yi geçilmez kılan irade, yüz yıllar süren emperyalizme, sömürgeciliğe ve mandacı zihniyete karşı Türk'ün vatan mücadelesidir. Çanakkale, Bir milletin çoluk çocuk, genç yaşlı demeden topyekûn işgale karşı cepheye koştuğu, canını hiçe sayarak istiklal ve bağımsızlık için kan döktüğü yerdir. Gelecekte Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu olacak olan “Anafartalar Kahramanı” Kurmay Albay Mustafa Kemal, bir milletinin kaderini değiştiren bu savaşta en ön cephedeydi. Mustafa Kemal, Çanakkale Savaşı’nda "Ben size taarruzu değil ölmeyi emrediyorum" sözleriyle tarihe adını altın harfler ile kazımıştır. Türk ordusu, Çanakkale’de kendinden katbekat fazla olan düşman kuvvetlerine karşı denizde ve karada 200 binin üzerinde şehit verdi. Çanakkale Savaşı’nda, dönemin Osmanlı Devleti sınırları içerisinden ve Türk dünyasından binlerce asker şehadet şerbetini içti. Çanakkale Boğazı'ndan kolayca geçerek Türk yurdunu işgal etmeyi düşünen dünyanın en güçlü donanmaları, Türkün çelik iradesi ile karşılaştı. Düşman güçleri, karşılarında göğsünü siper ederek, canını vatanına sorgusuz sualsiz feda etmek için hazır Mehmetçikleri buldular. 18 Mart 1915 düşman gemilerinin Çanakkale'nin serin sularına gömüldüğü gündür. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK VE ÇANAKKALE SAVAŞLARI Mustafa Kemal, yaklaşık 11 ay süre boyunca Çanakkale Cephesi’nde bulunmuştur. 20 Ocak 1915’te 19’uncu Tümen Komutanı olarak cephede göreve atanmış, 10 Aralık 1915’te cepheden ayrılmıştır. Çanakkale Savaşları’na Yarbay rütbesi ile katılmış, 1 Haziran 1915’te Albaylığa terfi etmiştir. Cephede 19’uncu Tümen Komutanı, Maydos Mıntıka Komutanı, Arıburnu Kuvvetleri Komutanı ve Anafartalar Grup Komutanı görevlerinde bulunmuştur. Yararlı hizmetlerinden dolayı 30 Nisan’da Gümüş İmtiyaz Harp Madalyası’na, 17 Mayıs’ta ise Altın Liyakat Madalyası’na layık görülmüştür. Tekirdağ/Yarçeşme’den sonra Eceabat, Bigalı, Düztepe Güneyi, 180 Rakımlı Tepe Güneyi ve Çamlıtekke’yi karargâh olarak kullanmıştır. Mustafa Kemal, Arıburnu, Anafarta ve Kireçtepe bölgelerindeki üç önemli kritik askerî müdahalesi ile Çanakkale Savaşları’nın kaderini tayin etmiştir. Bunlardan Arıburnu müdahalesi, 25 Nisan 1915 tarihinde İngilizlerin ilk çıkarma teşebbüsleri olan Arıburnu çıkarmasına karşı yapılmıştır. Conkbayırı-Anafarta müdahalesi, 6 Ağustos 1915 tarihinde ikinci çıkarma teşebbüsleri olan ve Conkbayırı-Anafarta hattını ele geçirmek teşebbüsüne karşı 9 ve 10 Ağustos 1915 tarihlerinde; Kireçtepe müdahalesi ise, Anafarta çıkarması sonrası kuşatma manevrası amacıyla yapılan Kireçtepe sırtlarını ele geçirme hedefli İngiliz girişimine karşı 16 Ağustos 1915’te gerçekleşmiştir. Arıburnu müdahalesi, 25 Nisan 1915 tarihinde saat 04.30’dan itibaren Kabatepe açıklarından çıkarma yapan, birçoğu Avustralya ve Yeni Zelanda askerlerinden oluşan İngiliz birliklerine karşı yapılmıştır. 27’nci Alay’a bağlı kıyı gözetleme postalarıyla karşılaşan İngiliz birlikleri kısa sürede Conkbayırı sırtlarına hızlıca ilerlemişlerdir. Kocaçimen-Conkbayırı hattı tüm yarımadanın en yüksek mevkii olup burada tutunacak birliklerin, savaşın neticesini belirleyecek nitelikte olduğu muhakkak iken Bigalı’da ihtiyat tümeni olarak konuşlanmış olan 19’uncu Tümen, 25 Nisan çıkarmasının haberini saat 05.30’da almıştır; fakat düşmanın tam olarak nereye çıktığı ve miktarının ne olduğu hakkında henüz yeterli bir bilgi yoktur. Mustafa Kemal, sabahın erken saatlerinden itibaren birliklerini harekete hazır bir hale getirerek çıkarma hakkında detaylı bilgi almaya çalışmıştır. Nitekim kolordudan kesin bir emir almaksızın harekete geçme kararı vermiş ve 57’nci Alay ile bir dağ bataryasını yanına alarak Kocaçimen istikametine yürüyüşe başlamıştır. Bigalı’dan Kocaçimen’e doğru gitmek için kullanılabilecek tek yol, Kocadere’den geçmekle mümkün olabilirdi; fakat burası geniş bir düzlüğe sahip olduğu için düşman gözetleme birlikleri, bu yürüyüşü fark edebilir ve donanma ya da uçak bombardımanına maruz kalınabilir, endişesi ile Mustafa Kemal, emrindeki birlikleri Bigalı-Matikderesi-Kocaçimen istikametinde fundalık, dere ve kayalıklar arasından yürütmüştür. Kocaçimen sırtlarına gelindiğinde birliklerine 10 dakikalık bir istirahat verip Abdalbayırı-Conkbayırı istikametine gelmelerini söylemiştir. Kendisi de yanına yaverini alarak durumu yakından görmek üzere Conkbayırı’na doğru yol almış; bu esnada düşmanın çıkarma teşebbüsüne karşı koyan 27’nci Alay’a ait gözetleme postasının bazı askerlerinin Düztepe bölgesinden Kocaçimen’e doğru kaçıştıklarını görmüştür. Bizzat bu askerlerin önüne geçerek onları durdurmuş ve mevzi almalarını sağlamıştır. Mustafa Kemal, hazırladığı raporunda bunu şöyle anlatır: – Niçin kaçıyorsunuz, dedim. – Efendim, düşman, dediler – Nerede, dedim. – İşte! Diye 261 Rakımlı tepeyi gösterdiler. – Düşmandan kaçılmaz, dedim. – Cephanemiz kalmadı, dediler. – Cephaneniz yoksa süngünüz var, dedim ve bağırarak süngü taktırdım ve yere yatırdım. Bunun üzerine düşman askeri de yere yatmış ve kazanılan kısa bir müddetten sonra 57’nci Alay ve dağ bataryası bölgeye yetişmiştir. Mustafa Kemal, Ruşen Eşref’e verdiği mülakatta içinde bulunulan bu durumu, Çanakkale Savaşları’nın en önemli anı olarak değerlendirir ve İşte, kazandığımız an, bu andı der. Gerçekten de saat 10.00’da taarruza başlayan 57’nci Alay birlikleri kısa sürede Conkbayırı-Kocaçimen hattının güvenliğini sağlamıştır. Yarımadanın en yüksek tepesi olan Kocaçimen’in elde tutulması, Mustafa Kemal’in öngörüsü sayesinde olmuştur. Bu hat, neredeyse tahliyenin yapıldığı 19/20 Aralık 1915 gecesine kadar değişikliğe uğramadan Türk birliklerinin elinde kalmıştır. Kaynakça: Ruşen Eşref Ünaydın, Anafartalar Komutanı Mustafa Kemal ile Mülakat, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara 2001., akt: Çanakkale Cephesinde Mustafa Kemal (ATATÜRK)

Tuğrul Türkeş, Ukrayna Dostluk Grubu'nun TBMM ziyaretini değerlendirdi

Ömer Cihad KAYA Türkiye-Ukrayna Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Eşbaşkanı, Ak Parti Ankara Milletvekili Yıldırım Tuğrul Türkeş, Ukrayna heyetinin Türkiye Büyük Millet Meclisine çalışma ziyareti gerçekleştiren Ukrayna heyeti ile dostluk grubu toplantısında bir araya geldi. Tuğrul Türkeş, TBMM'de Dostluk Grubu heyetinin ziyareti, Kırım Platformu ve Türkiye-Ukrayna ilişkilerini Kırım Haber Ajansına değerlendirdi. Türkiye-Ukrayna Dostluk Grubu Eşbaşkanı, Ak Parti Ankara Milletvekili Yıldırım Tuğrul Türkeş, Ukrayna heyetinin Türkiye Büyük Millet Meclisi ziyaretinde Kırım Haber Ajansına değerlendirmelerde bulundu. Kırım Tatar halkının milli lideri Kırımoğlu'nun da yer aldığı Türkiye-Ukrayna Parlamentolar Arası Dostluk Grubu'nun meclisteki temaslarının olumlu neticeler vermesini temenni eden Türkeş, Türkiye'nin de dahil olduğu Kırım'daki Rus işgaline son vermek üzere uluslararası çabaları birleştirmeyi amaç edinen Kırım Platformu hakkında QHA'ya açıklama yaptı. "KIRIM'IN İŞGALİNİ BAŞINDAN BERİ TANIMADIĞIMIZI BELİRTTİK" Türkiye-Ukrayna Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Eşbaşkanı, Ak Parti Ankara Milletvekili Yıldırım Tuğrul Türkeş'in açıklamaları şöyle: "Kırım Platformu konusunda birçok program hazırlığı var. Hazırlandıkça gündeme gelecektir. Ukrayna Dostluk Grubu heyeti içinde Kırım Tatarı arkadaşlarımız var. Öncelikle, iki dostluk grubu üyeleri hem kendilerini tanıttılar, hem de ilgi alanlarını bildirdiler. Mevcut durumu değerlendirdik. Biz Türk tarafı olarak, Sayın Cumhurbaşkanımız başta olmak üzere, Kırım'ın işgalini başından beri tanımadığımızı, kabul etmediğimizi belirttik. Mevcut durum üzerinde, bugün karşılaşılan meseleleri ve problemleri de değerlendirdik." Ukrayna-Türkiye Parlamentolar Arası Dostluk Grubu heyeti, 12 Ocak 2021 tarihinde Ankara'da çalışma ziyareti gerçekleştirdi. Türkiye Büyük Milli Meclisinde yapılan Ukrayna-Türkiye Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Toplantısında, Ukrayna ve Türkiye milletvekillerini bir araya getirdi. Ukrayna heyetinde; Kırım Tatar halkının milli lideri, Ukrayna Milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) ve Dünya Kırım Tatar Kongresi (DQTK) Başkanı Refat Çubarov, Ukrayna Milletvekili, Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı Ahtem Çiygöz ve diğer Ukraynalı milletvekilleri yer aldı. Türkiye Dostluk Grubu'na ise Türkiye-Ukrayna Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Eşbaşkanı, Ak Parti Ankara Milletvekili Yıldırım Tuğrul Türkeş başkanlık yaptı.

"Pelijesac Köprüsü, Bosna Hersek'in tüm egemenlik haklarını yok sayıyor"

Ömer Cihad KAYA Denizlerdeki uluslararası hukuk ihlalleri, ülkeleri önemli güvenlik sorunlarıyla karşı karşıya bırakıyor. Türkiye'nin çevresindeki güvenlik sorunlarından birisi olarak Doğu Akdeniz'deki üzere gelişen olaylar, bu durumun en bariz örneğiydi ve denizlerdeki hakimiyetin önemini gün yüzüne çıkardı. Adriyatik'te ise Bosna Hersek, benzer bir meydan okumayla karşı karşıya. Hırvatistan'ın yapımına Nisan 2018'de başladığı 300 milyon avroluk köprü projesi, Bosna Hersek'in açık denize tek çıkış kapısını kapatıyor ve açık bir uluslararası hukuk ihlali içeriyor. Köprünün, 2022'de inşasının tamamlanacağı düşünüldüğünde, durumun bölge ülkelerini de ilgilendirecek bir krize yol açması an meselesi. Konunun önemine dikkat çekmek ve Türkiye kamuoyunun gündemine getirmek adına Bosna Hersek'in bağımsızlığından bu yana bölgeyi takip eden akademisyenlerden Doktor Öğretim Üyesi Galip Çağ ile yaşanan son süreci konuştuk. Çağ, "Pelijesac Köprüsü'nün Bosna Hersek'in tüm egemenlik haklarını yok sayıyor" değerlendirmesinde bulundu. Hırvatistan'ın, güneydeki ve kuzeydeki topraklarını birbirine bağlamak amacıyla yapılan Pelijesac Köprüsü, bir uluslararası hukuk ihlali ve Bosna Hersek'in açık denize çıkışını kapatıyor. Hırvatistan'ın 2018'de Çinli bir şirkete yaptırdığı köprünün 2022'de bitmesi bekleniyor. Köprü tamamlandığında, Bosna Hersek'e Dayton Anlaşmasıyla bırakılan tek deniz çıkışı olan Neum'un da etkisinin ortadan kalkması, Bosna Hersek'te endişeyle karşılanıyor. Türkiye'de müstafi Tümamiral Cihat Yaycı, Türkiye'nin bu konuda acilen bir adım atması gerektiğini ifade etti ve Hırvatistan'ın yaptığının açık bir uluslararası hukuk ihlali olduğunu dile getirdi. (14 Aralık 1995: Bosna Savaşı'nı bitiren Dayton Anlaşması imzalanıyor) Bosna Hersek'in Adriyatik Denizi'ne tek çıkışı olan Neum kasabası, stratejik bir öneme sahip. Hırvatistan, Dayton Anlaşması sırasında bu bölgeyi Bosna Hersek'e bırakmamak için yoğun çaba sarf etmişti. Ancak, Bosna Hersek'in merhum lideri Aliya İzetbegoviç'in ısrarlı direnişleri sonrasında bölge, Bosna-Hersek sınırlarında kalmıştı. Hırvatistan, o gün yapamadığını bugün Pelijesac Köprüsü sayesinde yapmaya çalışıyor. Deniz yetki alanları bakımından Bosna'nın egemenliğini ihlal eden Hırvatistan'a karşı bir yaptırımın gelip gelmeyeceği ise merak konusu. Bosna Hersek'teki kritik süreci, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tarih Bölümü Dr. Öğretim Üyesi, Balkan Uzmanı Galip Çağ, Kırım Haber Ajansına değerlendirdi. Çağ'ın açıklamaları şöyle: "KÖPRÜ, BOSNA HERSEK'İN TÜM EGEMENLİK HAKLARINI YOK SAYIYOR" Pelijesac Köprüsü sorunu aslında Dayton Anlaşması sonrası sözde barışı kurgulayan egemen güçlerin bölgede yeni bir çatışma ve kaos için oluşturdukları ve bugün halen çözülemeyen Bosna Hersek idari düzeninin başka bir noktası. Dayton sonrasında tüm Adriyatik kıyılarının haksız şekilde Hırvatistan’a bırakıldığını ama ülkeyi kuzey ve güney olarak ikiye ayıran Neum şehrinin (12 kilometrelik kıyı şeridi), Bosna Hersek’e bağlı kaldığını alanın uzmanları muhakkak ki hatırlayacaklardır. Bu adaletsiz paylaşıma rağmen Neum şehrinin Bosna için açık denizlere bir çıkış kapısı olması sebebi ile belirli bir süre bahse konu düzen devam etmiş idi. 2007 yılında Pelijesac Yarımadası üzerinden kuzeyde Komarna, güneyde Brijesta ile bağlanarak Neum’u by-pass eden 2,5 kilometrelik Pelijesac Köprüsü projesi Bosna’nın tüm egemenlik haklarını yok sayarak devreye sokulduğunda konunun artık bir diplomatik krize gebe olacağı aşikar oldu. Ancak neyse ki o vakitler bu çapta büyük bir proje için gerekli maddi imkan bulunamayınca projeye askıya alınmıştı. (Yapımı devam eden Pelijesac Köprüsü'nün konumu) HIRVATLAR, KÖPRÜYÜ ÇİNLİ ŞİRKETE YAPTIRIYOR 2013 yılında Hırvatistan’ın AB’ye dahil edilmesi ile bir anda elde ettiği ayrıcalık, konunun AB’nin dev desteği ile (370 milyon avro) yeniden gündeme gelmesini sağladı. 2017 yılında konuya dair tepkisini açıkça ifade eden Bakir İzzetbegoviç, Bosna’nın açık denizlere inme hakkının iade edilmemesi durumunda projenin gerçekleşemeyeceğini belirtmiş lakin bir yıl sonra bu tepkiyi yok sayan Hırvatlar adına Hırvatistan Karayolları Müdürü Josip Skoric ile China Road and Bridge Corporation (CRBD) firması adına Zhang Xiaoyuan köprünün inşasına ilişkin anlaşmayı 2018 yılında imzalamışlardı. Pelijesac Köprüsü'nün inşaatından görüntüler "KÖPRÜ, BOSNA HERSEK İÇİN BARİYER ETKİSİ YAPACAK" Tüm bunlar olurken konuya dair değerlendirmeler yapan birçok stratejist, olası bir savaş ya da diplomatik kriz durumunda sadece köprünün ayakları vesilesi ile dahi Bosna’nın açık denize çıkışının engellenebileceğinin farkında. Köprü, bir anlamda Bosna için bir bariyer etkisi de yapacak. Bu durumda ya köprünün biçimsel dizaynının, ki yüksekliği 55 metre civarında olacak gibi duruyor, savaş ya da ticaret gemilerinin geçişine uygun hale getirilmesi, belki Bosna’nın kullanımına açılması hatta Bosna için yeni bir sınırın teşkil edilmesi düşünülmeli gibi duruyor. Projenin tahmini tamamlanma sürecinin de 2022 olduğu düşünülürse bu konunun daha uzunca bir süre tartışılacağı da açık. Neum/Bosna Hersek

Belarus'ta neler oluyor: Protestoların asıl nedeni ne?

Ömer Cihad KAYA Belarus Halk Cumhuriyeti, son bir haftadır devam eden protestolarla çalkalanıyor. 26 yıldır ülkenin başında olan Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko'nun rakibi Svyatlana Tsihanouskaya’nın Belarus’tan "kaçmak zorunda kalması" ve Litvanya’ya gitmesi ülkedeki muhalefeti hareketlendirdi. Belarus’ta cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Merkez Seçim Komisyonunun açıkladığı kesin olmayan sonuçlara göre, mevcut Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko yüzde 80 oy alarak seçimin galibi olmuştu. Ülkede yükselen tansiyonun nedenlerini, yerleşik siyasi dengeleri ve Rusya'nın bölgeye yönelik politikalarını Doç. Dr. Sezai Özçelik değerlendirdi. PROTESTOLARDA DÖRDÜNCÜ GÜNE GİRİLDİ Kesin olmayan sonuçlara göre yeniden başkan seçilen Lukaşenko'ya karşı protesto gösterilerinde 4. güne girildi. Ülkenin pek çok şehrinde gerçekleştirilen eylemlerde kapsamında başkent Minsk’te yaklaşık 200 sağlık çalışanı da sokaklara çıktı. Bu tarz eylem Brest, Vitebsk, Gomel ve Grodno şehirlerinde de yayıldı. GÖZALTINA ALINANLARIN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU RUS VATANDAŞI! Güvenlik güçleri, ülkedeki pek çok şehirde sıkı önlem aldı. Bazı göstericiler caddelerde trafiğin akışını engellemeye çalıştı. Zaman zaman güvenlik güçleri ile karşı karşıya gelen bazı protestocular gözaltına alındı. Yapılan son açıklamada, gözaltına alınan göstericilerin yarısının Rus vatandaşı olduğu bazılarının ise Ukrayna vatandaşı olduğu ileri sürüldü. Belarus basını, gözaltına alınan vatandaşların sayısının 7 bine yaklaştığını bildirdi. QHA yazarı, Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sezai Özçelik, Belarus'ta siyasi gerilimi hızlandıran eylemler ve güncel gelişmelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu. "BELARUS'U KIRIM GİBİ TOPRAKLARINA KATMAK İSTEYEN RUSYA İLE BATI ARASINDAKİ TANSİYONUN YANSIMASIDIR" "Son günlerde yaşanan sokak gösterileri bir anlamda Belarus’u Kırım gibi topraklarına katmak isteyen Rusya ile demokrasi, özgürlük ve piyasa ekonomisi vadeden Batı arasındaki tansiyonun yansımasıdır. Halkın istekleri ve ihtiyaçlarına artık cevap veremeyen Minsk yönetimi, 26 yıl boyunca iktidarda olan Belarus liderini destekleyen iki liderin otoriter yönetime sahip olması rastlantı değil. Eğitilmiş ucuz iş gücü bulunan Belarus’ta büyük yatırımlar yapan Çin’in lideri Xi ile gümrük birliği bulunan ve askeri alanda işbirliği yapan Rusya’nın Belarus’u AB ve NATO’nun yörüngesinden çıkarmak istemelerine şaşırmamak gerekir. Putin son yapılan anayasa değişikliği ile 2036 yılına kadar iktidarda kalmayı garantiledi. Çin Komünist Partisi ise Çin lideri Xi’nin sonsuza kadar ülkeyi yönetmesi için Anayasa değişikliği sürecini başlattı. Bu iki liderin Belarus diktötörünün yanında yer almasının bir diğer nedeni, Rusya’nın ülkedeki muhalifinin canlanmasını önlemek istemesi ile Çin’in Hong Kong’da başlayan demokratik gösterileri demir yumruk ile ezme isteğini tüm dünyaya gösterirken Belarus’un başarılı olmamasını istememesidir. Rusya ve Belarus daha önce 2014 Maidan Gösterileri’nde olduğu gibi Belarus halkının haklı taleplerini görmezden gelip olayı Batı’nın gizli ellerinin ülkenin içişlerine karıştığı tezini savunmaktadır. Batı ve Amerikan gizli servislerinin Belarus’taki sokak gösterilerinin arkasındaki güç olduğu Rus basını yanında Rusya BM Daimi İkinci Temsilcisi Dmitri Polyanskiy tarafından belirtilmiştir. "KIRIM TATARLARININ BELARUS HALKININ YANINDA OLMASI GEREKİR" Rusya ve Çin’in tüm bu ayak oyunlarına rağmen Belarus halkı bazı tahminlere göre öğretmen ve anne olan kadın aday Sviatlana Tsikhanouskaya’ya yüzde 80’e yakın oy vererek rakibi Lukasenko’nun 4-5 katı destek vermiştir. Her zaman şiddetsizliği savunan, demokrasi ve insan hakları konusunda hiçbir zaman geri adım atmayan ve 2014 Maidan Devrimi’nde Ukrayna halkının yanında yer alan Kırım Tatarlarının Belarus halkının yanında olması gerekir. Şu anda Litvanya’da bulunan Belarus seçimlerinin galibi Sviatlana’nın Litvanya’da bulunan Kırım Tatarları tarafından desteklenmesi yerinde olacaktır. Ayrıca sosyal medyada Kırım Tatarlarının Belaruslular ile omuz omuza Avrupa’nın ikinci diktatörüne karşı mücadele vermesi zorunludur. Sasha yüzde 3’ün yakında Vlad yüzde 3’e dönüşmesi yakındır. Rus halkı da Belarus ve Ukrain halkı gibi otoriter diktatörlere karşı ayaklanacak ve Rusya’ya demokratik serbest ve adil seçimlerin gelmesini sağlayacaktır. (Putin’in ilk ismi olan Vladimir’in kısaltılmış hali Vlad’dır). Doç. Dr. Sezai Özçelik'in Belarus'taki güncel gelişmelere ilişkin analizinin yer aldığı yazısının tamamını okumak için; https://qha.com.tr/opinion/avrupa-nin-ikinci-diktatorunun-sonu-mu-geliyor-minsk-devrimi/

Türkiye'nin Libya'daki artan etkisi, ABD-Rusya hattını hareketlendirdi: Libya'da neler oluyor?

Ömer Cihad KAYA Siyasi istikrarsızlığın hakim olduğu Libya'da Ulusal Mutabakat Hükumeti ile Hafter güçleri arasındaki çatışma devam ediyor. Rusya'nın desteklediği Hafter güçleri, Trablus hükumeti güçlerine karşı, elindeki cepheleri bir bir kaybediyor. Türkiye'nin de krizin başından beri açıktan destek verdiği meşru hükumet zafere ilerlerken; Libya'da köşeye sıkışan Moskova yönetimi, Amerika Birleşik Devletlerine bir çağrı yaparak; müzakere masasına oturmasını istiyor. Yıldız Teknik Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mehmet Akif Okur ve gazeteci Yılmaz Bilgen; Libya'daki krizin tarafları, Rusya'nın dikkat çeken bir çağrı yaparak ABD'yi ateşkes masasına çağırması ve Libya'daki satranç masasında Türkiye'nin konumuna dair Kırım Haber Ajansının sorularını yanıtladı. RUSYA'DAN ABD'YE MÜZAKERE ÇAĞRISI Libya'da Ulusal Mutabakat Hükumetinin Hafter güçlerine karşı üstünlük kazanması, Rusya'yı endişeye sevk etti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 17 Haziran 2020 tarihinde yaptığı basın açıklamasında, ABD'nin Libya'daki krize ve "barış sürecine" katkıda bulunabileceğini kaydetti. Lavrov'un, ABD'ye üstü kapalı olarak Libya'ya müdahil olması çağrısı hakkında Gazeteci-yazar Yılmaz Bilgen, "Rusya, Libya müzakerelerine ABD’yi dahil ederek Türkiye’yi saf dışı bırakmaya çalışıyor. Bu hamlenin amacının böyle olduğunu düşünüyorum" değerlendirmesini yaptı. Prof. Dr. Mehmet Akif Okur, Moskova yönetiminin ABD'nin Libya'ya müdahil olmasına yönelik yaptığı çağrıyı şöyle değerlendirdi: "Moskova yönetimi, ABD'ye çağrıda bulunarak, Libya'da bir ateşkese aracılık yapmasını istedi. Dolayısıyla, gelecek süreçte Türkiye ile Trablus arasındaki ilişkilerin, daha da sıkılaştığını görebiliriz. Rusya'nın ABD'ye yaptığı çağrının mantığı ne? Bir taraftan,yeri geldiğinde anti-emperyalizm söylemiyle, ABD'ye karşı varlığını meşrulaştırmaya çalışan Rusya'nın, ABD'yi Libya'ya davet etmesi Rus pragmatizmini anlamak bakımından önemli. Bu durumu, Suriye sürecine bakarak anlamak mümkün. Suriye krizine önce ABD'nin angaje olduğunu biliyoruz. Rusya, 2015'te bu angajman gevşemeye başladığında, DAEŞ'i de bahane ederek, Suriye'ye girdi. Sonuçta fiilen Suriye ile ABD arasında nüfuz bölünmesine uğramış bir Suriye var. Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Akif Okur "ABD, LİBYA'YA GİRERSE TÜRKİYE'Yİ SIKIŞTIRACAK BİR MANZARA OLUŞABİLİR" Rusya'nın ABD ile müzakere masasına oturarak, Türkiye'nin bölgede artan etkisini kırmak isteyebileceği yönündeki soruya Prof. Dr. Okur şöyle cevap verdi: "Rusya, aslında muhataplarını deniyor. ABD'nin Libya'ya müdahale edip etmeyeceğini anlamaya çalışıyor. Rusya'nın, bu süreçte, Libya'ya olan dolaylı müdahalesini açık bir hale getirmeyi amaçladığını söylemek mümkün. Bu yüzden, ABD'nin denkleme dahil olmasını istiyor. ABD, Libya'ya girerse bu sefer Türkiye'yi sıkıştıracak bir manzara oluşabilir... Rusya'nın bölgede merak ettiği bir konu da, Türkiye ile ABD arasında bir iletişimin olup olmadığı konusudur. Rusya, ABD'nin verdiği reaksiyona göre kendisini konumlandıracaktır. Suriye deneyimi bize şunu gösteriyor; mesele bu kadar karmaşık hale geldiğinde, sahada kim etkinse kazançlı çıkan o oluyor." LİBYA'DAKİ SATRANÇ MASASINDA RUSYA'NIN ROLÜ Gazeteci Yılmaz Bilgen, Libya'da Hafter güçlerini destekleyen Rusya'nın bölgede ne gibi bir tutum sergilediğine dair sorumuzu şöyle yanıtladı: "RUSYA LİBYA'DA TAMAMEN ACİZ DURUMDA KALDI" "ABD ve İngiltere Libya’daki iç karışıklarla ilgili durumun içerisine çok fazla girmedi. İtalya, Ulusal Mutabakat Hükumetinin (UMH) yanında yer aldı. Ortamdaki kaos, Rusya’yı yenilgiye mahkum etti. Rusya Libya’da tamamen aciz durumda kaldı. Şimdi ise uluslararası diplomasi hamlesiyle Türkiye’yi tanımıyorum demeye çalışıyor." ÖNCE SURİYE ŞİMDİ DE LİBYA: RUSYA'NIN BÖLGESEL HEDEFLERİ NELER? Yıldız Teknik Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mehmet Akif Okur da, Rusya'nın bölgede bir dönüm noktasında olduğunun altını çizdi. Prof.Dr. Okur, Libya'daki krize yönelik, tam anlamıyla köşeye sıkışan ve ABD'yi ateşkes masasına çağırarak yeni bir çıkış yolu arayan Rusya'nın bölgesel hedeflerini şu şekilde değerlendirdi: "Rusya'nın bölgeye dolaylı müdahalesiyle bir dönüm noktasına gelmiş vaziyette. Libya'da, ya sahadaki temsilciyi kabul edecek böylece de Türkiye ve Trablus hükumetiyle makul bir uzlaşıya varacak ve bölgeden çekilecek. Ya da bölgedeki varlığını devam ettirecek. Zira Rusya'nın, Sirte'de bir deniz üssü, Curfa'da da bir hava üssü istediğine dair haberler var. Şu anda, Sirte'ye yönelik de hükumet güçlerinin bir harekatı mevcut." Prof. Dr. Okur, Libya'daki güncel durumda Türkiye'nin konumuna geçmeden önce, Libya'daki krize, Türkiye'nin nasıl müdahil olduğunu özetledi. Okur'un değerlendirmesi şu şekilde: LİBYA'DAKİ KRİZİN PERDE ARKASI: TÜRKİYE SÜRECE NASIL MÜDAHİL OLDU? Libya'da aylardır devam eden bir çatışma süreci var. Bir tarafta 2015'ten bu tarafa uluslararası toplumun meşru Libya hükumeti olarak kabul ettiği Trablus'taki hükumet (Ulusal Mutabakat Hükumeti) yer alıyor. Diğer tarafta da, parlamentonun yer aldığı Bingazi bölgesinden başlayarak belirli unsurları, uluslararası bir koalisyonun da desteğiyle (Rusya, Fransa, BAE) silahlanan ve hükumete başkaldıran Hafter güçleri var. Birleşmiş Milletler nezdinde her ne kadar Trablus hükumeti tarafı tanınıyor olsa da, uluslararası toplumdan bu hükumeti ayakta tutmak için anlamlı bir adım görmedik. Türkiye işte tam bu sırada, Trablus hükumetine ciddi olarak destek vermeye başladı. Ve gelinen noktada, Hafter'in önce taarruz gücü kırıldı ardından da ele geçirdiği önemli şehirler bir bir Ulusal Mutabakat Hükumetinin eline geçti. LİBYA'DA TÜRKİYE'NİN ARTAN ETKİSİNE KARŞI ABD-RUSYA HATTI Libya'da Türkiye'nin de krizin başından beri açıktan destek verdiği meşru hükumet, zafere ilerlerken; Libya'da köşeye sıkışan Moskova yönetimi, Amerika Birleşik Devletlerine bir çağrı yaparak; müzakere masasına oturmasını istiyor. Rusya'nın ve ABD'nin Türkiye'ye ilişkin tutumları ise temkinli. "RUSYA, KENDİNCE TÜRKİYE'NİN BÖLGEDEKİ ASKERİ GÜCÜNÜ KÜÇÜK DÜŞÜRMEYE ÇALIŞIYOR" Gazeteci Yılmaz Bilgen, Libya denkleminde Türkiye'nin durumu hakkında, "Rusya, Türkiye’nin Libya müzakereleri ile ilgili gösterdiği çabaları ABD üzerinden bozabileceğine inanıyor. Rusya’nın bu hareketi çok çirkin bir hamle… Böylelikle Türkiye’yi dolaylı yoldan aşağılamaya çalışıyor. Rusya kendince Türkiye’nin bölgedeki varlığını, diplomasisini, askeri gücünü küçük düşürmeye çalışıyor. Rusya’nın ısrarla ABD’yi müzakereler davet etmesinden çıkarılacak tek mesaj budur. Rusya’nın Türkiye ile değil ABD ile anlaşmaya çalışma çabasının sahada neden başarısız olduğunu kanıtlıyor." değerlendirmesini yaptı. "BÖLGEDEKİ GÜÇLER, TÜRKİYE'NİN LİBYA'DA GÜÇLENMESİNDEN RAHATSIZ" Prof. Dr. Okur, Libya'daki krizde etkisini artıran Türkiye'ye karşı bölgesel güçlerin tutumları hakkında şunları söyledi: "Libya'da krizin ciddi sonuçları olacağını görmek mümkün. Trablus hükumetinin harekatı devam edecek mi? Bu harekatın durdurulmasını isteyenler, Kahire üzerinden bir ateşkes teklifi ortaya attı. Rusya da bunu destekliyor. Bölgedeki diğer güçler de, Türkiye'nin Libya'da güçlenmesinden rahatsız. Fransa, işi Türk gemilerine müdahaleye kadar götürmeye çalıştı. Avrupalılar, Trablus hükumetinin önünü kesecek tarzda bir silah ablukası uygulamak istiyor. NATO içinde bir tartışma var. İsrail, ABD'nin Libya'ya müdahil olmasını arzu ediyor. Bunun dışında, Yunanistan ve Rum Kesimi de Türkiye'nin Libya'da ve dolayısıyla Doğu Akdeniz'deki artan etkisinden rahatsız." LİBYA'DA KADDAFİ SONRASI SİYASİ KRİZ Libya'da yönetimi uzun yıllardır elinde bulunduran Muammer Kaddafi’nin devrilmesinin ardından 2011’den beri siyasi istikrarsızlık ve çatışmalar yaşanıyor. Libya, Birleşmiş Milletler’in de tanıdığı Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti ile ülkenin doğusunda Halife Hafter komutanlığındaki Libya Ulusal Ordusu desteğiyle kontrolü elinde bulunduran Tobruk merkezli hükümet arasında siyasi krizlerle boğuşuyor. Ülkenin doğusundaki Hafter güçleri, Rusya, Fransa, Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri tarafından desteklenirken İtalya, Türkiye ve Katar gibi ülkeler Trablus’taki Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne destek veriyor.

Prof. Dr. Mehmet Akif Okur: Rus askeri bir kere yerleştikten sonra onu çıkarmak kolay değildir

Ömer Cihad KAYA Karabağ'da 27 yıldır devam eden Ermeni işgaline son vermek için tarihi bir süreci başlatan Azerbaycan ordusu, 27 Eylül'den bu yana devam eden harekatı dün gece sonlandırdı. Ermenistan'ın yenilgiyi kesin bir şekilde kabul etmesiyle II. Karabağ Savaşı, Azerbaycan'ın kesin zaferiyle sonuçlandı. Ancak, Rusya faktörü savaşın devam ettiği süreçte geçici ateşkeslerle yüzünü gösterdiği gibi yeniden devreye girdi ve Azerbaycan açısından tüm Karabağ'ı Ermeni işgalinden kurtarmak gibi tarihi bir fırsat kaçmış oldu. Anlaşma metninde; Azerbaycan'ın ısrarlı çabalarına rağmen Türkiye'nin resmen yer almaması, Laçın koridorunun, Hocalı, Hankendi, Hocavend ve Ağdere'nin sahada hiçbir başarı göstermeyen Ermenistan'a bırakılması ve Rusya'nın yeniden 27 yıl sonra Karabağ'a girerek Güney Kafkasya'da nüfuzunu artırması gibi bir çok gri alan bulunuyor. Prof. Dr. Mehmet Akif Okur, II. Karabağ Savaşı'nın sonucunda çözümsüz kalan bazı alanların yer aldığını vurguladı. Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Akif Okur, Azerbaycan'ın tarihi nitelikte bir başarıya imza attığı Karabağ Harekatı'nı QHA'ya değerlendirdi. Kazanılan toprakların Azerbaycan ordusunun başarısı olduğunu ifade eden Prof. Dr. Okur, Rusya'nın nezaretinde imzalanan anlaşmaya dair çekincelerini bildirerek, "Rusya, Türkiye'nin resmen süreçte yer almasını engelledi" değerlendirmesini yaptı. Prof. Dr. Mehmet Akif OKUR "Bu anlaşma, öncelikle Azerbaycan ordusunun kazandığı çok övündüğümüz değerli bir başarı olarak tarihe geçmiştir. Anlaşmayı, Türkiye Azerbaycan ittifakının bir başarısı olarak görmek lazım. Ermenistan Başbakanının demeçlerinden anladığımız, eğer çatışma devam etseydi Ermeni ordusunun Karabağ'da bir çözülmeye gideceğidir." Prof. Dr. Okur, Rus helikopterinin Nahçıvan'a yakın bir bölgede düşürülmesi ve üzerinden saatler geçmeden anlaşmanın ilan edilmesinin dikkat çekici olduğunu ve gelecek süreçte bu durumun analiz edileceğini kaydetti. "AZERBAYCAN TOPRAĞI OLAN LAÇIN KORİDORUNDA RUS BARIŞ GÜCÜ YERLEŞECEK" Anlaşmanın resmi olarak henüz yayımlanmamasından dolayı bazı durumların netlik kazanmadığını ifade eden Prof. Dr. Okur şu değerlendirmeleri yaptı: "Bu anlaşma, her ne kadar Karabağ'daki Azerbaycan topraklarının bir kısmını işgalden kurtarsa da meseleyi bütünüyle çözmüyor. Çözmediği gibi de yarınlara yönelik yeni bir statüko (status quo) oluşturuyor. Karabağ Özerk bölgesinin tamamı uluslararası hukuk açısından Azerbaycan'a ait ama zorunlu göçle Azerbaycan nüfusunun oradan çekilmesi sonucu, Karabağ'da ciddi bir Ermeni nüfusu bulunuyor. Bu kısım Ermenilerin elinde kalıyor ve Ermenistan devleti ile arasında Laçın koridoru açılıyor. Bu koridor, fiilen Azerbaycan toprağı olmasına rağmen Rus Gücü yerleştiriliyor. Söz konusu ulaşım taahhüdünün askeri-sivil tüm ulaşım biçimlerini kapsayıp kapsamadığı hususu da belirsiz. "RUS ASKERİ BİR KERE YERLEŞTİKTEN SONRA ONU ÇIKARMAK KOLAY DEĞİLDİR" İmzalanan anlaşma ile olağanüstü bir durum olmazsa yeni sınırların belirleneceğini ifade eden Mehmet Akif Okur, yeni statüko hakkında şu öngörülerde bulunuyor: "Karabağ'da Rus gücünün bulunmasının önemi şudur, yeni bir askeri operasyonun önü kesilmek istenmektedir. Bu yeni statüko dediğimiz şey, ileri geri çatışmalarla sınanmadıkça kalıcı hale gelir. 5 yıl süre sonunda taraflar itiraz etmezse uzayacak deniliyor ama bir kere Rus askeri yerleştikten sonra onu çıkarmak kolay değildir. Çünkü Rus askerinin oradan çıkması yönünde bir irade beyanını, Rusya kendisine karşı olarak algılayacaktır." Anlaşmada öngörülen toprak taksimine bakıldığında geleceğe dönük bazı meselelerin çözülmediğini söyleyen Uluslararası İlişkiler Uzmanı, "Rus Barış gücünün yerleşeceği hat, yeni fiili bölünme hattına dönüşebilir. Bunun anlamı, Karabağ'ın taksimidir. Halihazırda Laçin Koridoru ve Karabağ'ın önemli bir kısmı Ermeni kontrolünde kalırken; Zangezur/Megri üzerinden toprak takası gerçekleşmemiş vaziyettedir." dedi. LAÇIN KORİDORU ERMENİSTAN'A BIRAKILIRKEN, MEGRİ KORİDORU NEDEN AZERBAYCAN'A BIRAKILMADI? Mehmet Akif Okur, Laçın Koridoru Ermenistan'a bırakılırken; Azerbaycan'a bunun karşılığında Megri Koridorunun kontrolünün bırakılmıyor olmasının dengeli bir süreç olmadığını ifade etti. "RUSYA, RESMEN TÜRKİYE'NİN SÜREÇTE YER ALMASINI ENGELLEMİŞTİR" Prof. Dr. Okur'un II. Karabağ Savaşı'nı bitiren anlaşmaya ilişkin çekinceleri şu şekilde: "Rusya, iki ülke için stratejik önemdeki bölgelerde kontrolü ele sağlamış durumda. Ermenistan açısından Laçın koridoru, Azerbaycan açısından da Nahçıvan ile irtibatı kuran Megri koridoru ikisinde de Rusların denetimi söz konusudur. Rusya'nın daha önce barış gücü olarak gittiği Sovyet sonrası ülkelerde neler yaptığı herkesin malumudur. Moldova-Transdinyester, Güney Osetya-Abhazya gibi tecrübeler, bölünmeyi kalıcılaştıracak bir rol oynadığını görüyoruz. Rusya, Türkiye'nin resmen süreçte yer almasını engellemiştir. Türkiye'nin bu resimde fiilen bulunmaması bir başka problemdir. Bir koordinasyon merkezi kurulacağı ve orada Türkiye'nin de bulunacağı ifade ediliyor ancak burada herhangi bir netlik mevcut değildir." ERMENİSTAN TESLİM OLDU: PAŞİNYAN YENİLGİYİ KABUL ETTİ Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin ile Dağlık Karabağ’daki savaşı bitirecek anlaşmayı imzaladığını duyurdu. Anlaşmaya göre Karabağ’a “Rus Barış Güçleri” konuşlandırılacak. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, gece yarısı ulusa seslenişinde söz konusun Barış Gücü Merkezinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin de olacağını iki kere vurguladı. Aliyev, Dağlık Karabağ’ın statüsünün tartışmasız ve Azerbaycan toprağı olduğunun altını çizdi ve bu anlaşmayla da tasdik edildiğini açıkladı. Ermenistan, Dağlık Karabağ’da teslim oldu. Ermenistan Kelbecer, Ağdam ve Laçın’dan daha sonra Dağlık Karabağ’ın tamamından çekilecek. Bu açıklamaları Ermenistan Başbakanı bu gece yarısı sosyal medya hesabından yaptı. Yenilgiyi kabul eden Ermenistan Başbakanı, bildiri imzaladıklarını duyururken, bunun acı verici olduğunu da belirtmeyi ihmal etmedi. İlerleyen dakikalarda önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, daha sonra da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev açıklamalarda bulundu.

#Ömer Cihad Kaya