Çin markalarının karanlık yüzü: İşçiler nasıl zorla çalıştırılıyor?
Çin’in güneyindeki Guangzhou şehri, dünya çapında tanınan Çinli Shein markasının kalbinin attığı yerlerden biri. İnci Nehri üzerindeki bu bölge, modanın hızlı üretimiyle dikkat çekerken; işçilerin çalışma saatleri ve koşulları hakkında endişe verici bulgular ortaya çıkıyor. Shein, internet üzerinden yaptığı satışlarla hızla büyüyüp küresel bir dev haline gelse de, üretim yapan fabrikaların iç yüzü oldukça karanlık.
İŞÇİLERİN ÇALIŞMA SAATLERİ İNSAN HAKLARI İHLALİNE GİDİYOR
BBC'nin 13 Ocak 2025 tarihli araştırma haberine göre; Guangzhou'nun Panyu bölgesindeki fabrikalarda, işçilerin genellikle günde 10-12 saat boyunca çalıştırıldığı bildirildi. Ayrıca işçilerin bu çalışma koşulları ile haftada 75 saate kadar çalışmayı sürdürdüğü kaydedildi. Çin iş kanunlarına göre, çalışma süresi haftada 44 saati geçmemeli ancak bu fabrikalarda bu rakamın çok daha yüksek olduğu belirtildi. Ayrıca, fabrikalarda çalışanların çoğu, ayda sadece bir gün izin yapabiliyor.
Shein’in tedarik zincirinde yer alan işçiler, üretim hızına yetişebilmek için saatlerce dikiş makineleri başında çalışıyor. Çalışanlar, parça başı ödeme alarak, tişört ve pantolon gibi ürünleri üretmek için yoğun bir şekilde çaba sarf ediyor. İşçiler, çoğu zaman yemek molalarında dahi dinlenmeye fırsat bulamıyor.
"UCUZA SAT, DÜNYAYA AÇIL" STRATEJİSİ
Shein, düşük maliyetli ve hızlı üretim anlayışıyla H&M, Zara ve Primark gibi devleri geride bırakarak önemli bir gelir artışı sağladı. 10 ila 12 dolara satılan elbiseler ve diğer giysiler, 150’den fazla ülkeye ihraç ediliyor. Şirketin gelirleri artarken, işçilerin düşük ücretlerle uzun saatler çalışması büyük bir insani kriz yaratıyor.
"ÇOCUK İŞÇİ ÇALIŞTIRILIYOR" İDDİASI
Shein'in tedarik zincirinde yaşanan zorluklar, özellikle çalışma koşullarıyla ilgili tartışmalara yol açıyor. Amerikalı politikacılar ve insan hakları örgütleri, markanın Çin'deki fabrikalarında köle emeği ve kötü çalışma koşulları olduğunu iddia ediyor. Şirketin, bazı fabrikalarda çocuk işçileri çalıştırdığı dahi öne sürüldü.
DÜŞÜK ÜCRET VE UZUN ÇALIŞMA SAATLERİ
Şirket büyüklüğü sayesinde fabrikalara yüksek talepler yöneltiyor. Ancak bu durum üretim sürecinde işçilere ödenen ücretlerin düşmesine neden oluyor. İşçiler düşük maaşlar ve uzun mesai saatleri ile karşı karşıya kalırken, fabrikalarda çalışanlar, birçok işyerinde olduğu gibi, Shein’in başarılı bir şekilde büyümesine rağmen yalnızca düşük gelir elde ediyor.
