Kitap Haberleri - Son Dakika Kitap Haber Güncel Gelişmeler

“Kırım Savaşları ve Sürgünler”: Kırım Tatarlarının tarihinin halk türkülerindeki izleri

Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı (TDAV) 2024-2025 Faaliyet Dönemi Süleymaniye Kürsüsü Konuşmaları kapsamında Feridehanum Şahin'i konuk etti. 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı'nın 81. yılı vesilesiyle düzenlenen "Toplumsal Hafızada Kırım Savaşları ve Sürgünler" konferansında Feridehanum Şahin, Rusya’nın yüzyıllar boyunca Kırım Tatarlarına uyguladığı baskıları ve bu baskıların halk türkülerinde ve şiirlerinde nasıl yansıtıldığını anlatarak, TDAV tarafından yeni basılan “Kırım Savaşları ve Sürgünler” kitabını tanıttı. Feridehanum Şahin’in 2016 yılında Gazi Üniversitesinde yüksek lisans tezi olarak kaleme aldığı çalışma, aradan geçen dokuz yılın ardından TDAV Yayınları tarafından kitaplaştırıldı. Danışmanı Prof. Dr. Fatma Ahsen Turan’ın sözlü tarih alanındaki birikimiyle şekillenen tez, Kırım Tatarlarının tarihî hafızasını taşıyan kapsamlı bir çalışmaya dönüştü. “2016’DA YAZILDI, 2025’TE BASILDI” Feridehanım Şahin, 2016 yılında Gazi Üniversitesinde yüksek lisans öğrencisiyken dönemin ödev konusunu yanlış anlaması sonucu bu çalışmayı hazırladığını ancak ortaya derinlikli bir çalışmanın çıktığını belirterek, “Danışmanım Prof. Dr. Fatma Ahsen Turan 2016'dan beri ‘bu kitabı basmak lazım’ diye söylüyordu ama bir türlü kısmet olmadı. Ancak geçen senenin aralık ayında TDAV Yayın Yönetmeni Mehmet Töre Yıldırım bana ‘Sizin kitabınızı basmak istiyoruz’ diye yazdı. Ve bu kitap ortaya çıktı.” dedi. “2016’da yazılan bir kitabın 2025’te basılması kulağa garip gelebilir,” diyen Şahin, aradan geçen sürede kitabın ana yapısının değişmediğini vurguluyor. Özellikle Kırım’daki sözlü tarih çalışmalarıyla ilgili bölümün aynı şekilde kaldığını belirten yazar, Rus işgalinden sonra Kırım’a girişinin yasaklı olması nedeniyle güncelleme yapamadığını ifade etti. SÖZLÜ TARİH BELGELERLE DESTEKLENDİ Kitabın en önemli amacının Kırım Tatarlarının yaşadığı tarihî süreci hem sözlü hem de yazılı belgelerle kayıt altına almak olduğunu belirten Şahin, “Bu kitapta sözlü tarih belgelerini; türkülerimizi, ağıtlarımızı, dörtlüklerimizi, şiirlerimizi tarihi belgelerle destekleyip böyle güçlü bir arşiv oluşturduk.” dedi. TÜRKİYE’DE EKSİK KALAN BİR ALAN: KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ HİKAYELERİ Sözlü tarihin ve hikâyelerin de kitapta yer bulduğunu aktaran Şahin, özellikle Türkiye’de Kırım Tatarlarının sürgün hikâyelerinin yeterince çevrilmediğine dikkat çekerek, “Sürgün tanıklarının anlattığı çok az hikaye Türkçe’ye çevirildi. Daha çok da Kırım'da kaleme alınmışlar. Onları Türkçe'ye aktarmak hem de 4 ciltlik ‘Kırım Tatar Tarihi’ kitabını hazırlayan Prof. Dr. Valeriy Vozgrin’in çalışmalarını da biraz Türkiye'de tanıtmak istedim.” şeklinde konuştu. KAPAĞIN SEMBOLÜ: UMUT VE DİRENİŞ Kitabın kapağı hakkında bilgi veren Şahin, özellikle “ağlayan yüz” temalı değil, umut ve direniş mesajı taşıyan bir fotoğraf seçtiğini belirtti. Kapakta, 1990 yılında Özenbaş’ta gerçekleştirilen ilk Hıdırellez kutlamasında Kırım Tatar fotoğraf sanatçısı Akim Seyitablayev tarafından çekilen sembolik bir kare yer alıyor. Fotoğrafta, kutlamaya katılan üç bin kişi görülüyor. Şahin, bu fotoğrafla halkın Kırım’a dönüş umudunu ve bugün hâlâ süren direncini vurgulamak istediklerini belirtti. Şahin, “Bu hikâye ağlak bitmesin istedim. Çünkü sonunda zafer var. Halkımız Kırım’a döndü, her şeye rağmen hala ayakta ve kültürünü yaşatmaya devam ediyor.” ifadelerini kullandı. “ALTUĞ FONUNA DESTEKLERİ İÇİN TEŞEKKÜR EDİYORUZ” TDAV Genel Müdürü Saadet Pınar Yıldırım, Feridehanım Şahin’in “Kırım Savaşları ve Sürgünler” kitabının baskıya hazırlanmasında Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayın Yönetmeni Mehmet Töre Yıldırım’ın çok büyük emeğini olduğunu aktararak, “Feridehanum Şahin’in izini çok sürdü. Çok zor oldu ama yazara ulaştı ve bu kitabı okuyucularla buluşturduk. Baskıya hazırlanması aşamasında çok kıymetli grafikerimiz Vedat Osman Korkut çok titiz çalışmayla baskıya hazır haline getirdi. Tabi en önemlisi İnci Altuğ tarafından oluşturulan Altuğ Fonu desteğiyle kitap basıldı. Dolayısıyla İnci Hanıma bu destek için teşekkür ediyorum.” açıklamasında bulundu. Konferans sonunda Feridehanum Şahin katılımcılara bire bir ilgilenip kitaplarını imzaladı.

Ukrayna'da AB’nin desteğiyle iki kitap Kırım Tatar diline çevrilecek

Avrupa Birliğinin (AB) House of Europe programı kapsamında sağlanan hibe çerçevesinde Ukrayna’da iki kitap Kırım Tatar diline çevrilecek. İlgili program, Ukrayna’da bu çalışma yok olma tehlikesi altındaki dilleri korumak amacıyla oluşturuldu. House of Europe sivil toplum örgütü tarafından sosyal medya üzerinden yapılan açıklamaya göre; Ukraїner Yayınevi, Ukrayna’nın tüm tarihi bölgelerini kapsayan keşif gezisinden esinlenerek hazırlanan “Ukraїner: Ülkenin İçinden” kitabını Kırım Tatarcaya çevirecek. Çeviriyi ise Mamure Çabanova üstlenecek. Ayrıca, Yijak Yayınevi, Olena Soboleva’nın “Kırım Tatar Mutfağı” adlı popüler bilim eserini Kırım Tatar diline kazandıracak. Yaşlı neslin aktardığı doğrudan anlatımlarla zenginleştirilen kitap, Kırım Tatarlarının günlük ve özel günlerde hazırladığı yemek tariflerini içeriyor. Bu çeviri projesini ise Elvina Halilova yürütecek. Bilindiği üzere, UNESCO'nun sınıflandırmasına göre 2010 yılından itibaren Kırım Tatarca, yok olma tehlikesi altındaki diller arasında yer alıyor. İlgili proje kapsamında toplamda yedi Ukrayna yayınevi, yok olma tehlikesi altındaki dillerdeki eserleri basmak için 5 bin avroya kadar destek alacak.

Kırım’ın Özgür Sesleri: Rus işgaline direniş hikayeleri kitaplaştırıldı

Rus işgali altındaki Kırım’da insan hakları ve ifade özgürlüğü için mücadele eden 16 siyasi tutsak ve yurttaş gazetecinin hikayeleri bir kitapta toplandı. “Kırım’ın Özgür Sesleri” adlı eser, PEN Ukrayna Merkezi, The Ukrainians Media, ZMINA İnsan Hakları Merkezi ve Vivat Yayın Evinin ortak girişimiyle hazırlandı. Kitap, işgal altındaki Kırım'daki siyasi tutsak yurttaş gazetecilere destek amacıyla PEN Ukrayna Merkezi ve ZMINA tarafından yürütülen #DayanışmaSözleri (#SolidarityWords) kampanyasının devamı olarak hazırlandı. Kitap, Rusya tarafından haksız yere alıkonulan 16 Kırımlı siyasi tutsak yurttaş gazetecinin hikayesinden oluşuyor. KIRIM’IN ÖZGÜR SESLERİ: RUS İŞGALİNE DİRENİŞ HİKAYELERİ KİTAPLAŞTIRILDI İşgalci Kremlin yönetimi, bu kişileri yedi yıldan on dokuz yıla kadar değişen hapis cezalarına çarptırdı. Kitabın kahramanlarının çoğu Kırım Tatarı olduğu için okuyucular kahramanların hikayeleri aracılığıyla tarihi bağlamı açıklayan bilgileri bulacak ve Kırım'ın yerli halkının Sovyet ve şimdi de Rus sistemine karşı sürekli direnişinin nedenlerini anlayacak. Yazarlar, mahkeme davalarını araştırarak, siyasi tutsakların aileleri ve insan hakları aktivistleri ile röportaj yaparak hikayeleri hazırladı. Ayrıca kitaba, seçilmiş mektuplar, günlüklerden alıntılar ve siyasi tutsak gazetecilerin mahkemelerdeki konuşmaları da dahil edildi. Kitabı değerlendiren Ukraynalı yazar ve yayıncı Vitaliy Portnikov, “Ukrayna'nın özgür kalması, Kırım'ın özgür olması için bu kitabın kahramanları özgürlükleriyle, sağlıklarıyla ve hayatıyla bedel ödüyorlar. Bu nedenle onların sözlerinin özel bir ağırlığı vardır.” dedi. "BUNLAR MÜCADELE SÖZLERİDİR" Ukrayna Milletvekili Tamila Taşeva ise şu ifadeleri kullandı: “Bu kitapta sadece insanların hayat hikayeleri anlatılmıyor. Bunlar mücadele sözleridir ve Rusya'nın işgal altında yaşayan insanlarımızı ne kadar susturmaya çalışsa da başaramayacağının bir başka kanıtıdır." Kitapta; Kıtım Tatar Milli Meclisi Başkan Yardımcısı, eski siyasi tutsak Nariman Celal (28 Haziran 2024 esir takası sonucu serbest bırakıldı), siyasi tutsaklar Vladıslav Yesipenko, Amet Süleymanov, Server Mustafayev, İrına Danılovıç, Asan Ahtemov, Osman Arifmemetov, Seyran Saliyev ve diğer siyasi tutsakların hikayeleri yer aldı.

Kırım Derneğinin 70 yıllık tarihçesi yazılıyor

1 Temmuz 1955’te resmî olarak kurulan Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği, 2025 yılında 70. kuruluş yılını kutlayacak. Bu kapsamda; 2025 yılında düzenlenecek olan etkinlikler Kırım Derneğinin 70. kuruluş yıldönümüne ithaf edilecek. Kırım Derneğinin kurumsal gelişimini ve faaliyetlerinin sürdürülebilirliğini sağlamayı temel amaçlarından sayan Kırım Vakfı da, Kırım Derneğinin 70. kuruluş yıl dönümünde hedefleri doğrultusunda çok anlamlı bir eser ile yer alacak. Kırım Vakfının kurucuları arasında tek tüzel tüzel kişilik olarak yer alan Kırım Derneğinin 70. kuruluş yılında, Kırım Derneğinin 70 yıllık tarihçesine ışık tutacak bir kitap Kırım Vakfı tarafından neşredilecek. Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay'ın 3 yıldan bu yana sürdürdüğü titiz çalışma ile tamamlanma aşamasına gelen geniş hacimli kitapta, 1955 yılından 2025 yılına kadar yapılan faaliyetler anlatılacak. KIRIM VAKFINDAN ÇAĞRI Kırım Vakfı, konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamasında esere katkı sunmak isteyenlere bir çağrıda bulundu. Vakfın açıklamasında, "Kitabın son düzenlemesine geçildiği bu aylarda elinde bulunan belge, bilgi, fotoğraf (Özellikle 1955 ile 1980 yılları arasında) ile gerek söz konusu kitaba gerekse Kırım Derneği arşivine katkı sağlamak isteyenlerin iletişimine açık olarak son düzenlemeleri yapacağız." denildi.

Ukrayna'da Kırım Tatar halkının kültürel mirasını tanıtan kitap basıldı

Ukrayna’da Kırım Tatar halkının kültürel mirasının zenginliğini yansıtan “MİRAS” adlı kitap piyasaya sürüldü. Ukrayna Kültür ve Stratejik İletişim Bakanlığından yapılan açıklamada, 4 Ekim 2024 tarihinde Ukrayna Milli Tarih Müzesi'nde "MİRAS" kitabının tanıtımının yapıldığı aktarıldı. Kırım Tatarlarının zengin kültürüne ithaf edilen eser Kırım Tatarca, Ukraince ve İngilizce olmak üzere üç dilde basıldı. Kitap, okuyuculara Kırım Tatar halkının tarihini, geleneklerini ve sanatını daha yakından tanıma fırsatı sunuyor. Kitapta, Ukrayna Milli Tarihi Müzesi arşivlerinde ve özel koleksiyonlarında saklanan mücevher örnekleri, geleneksel kıyafetler, nakış örnekleri ve diğer eserler tanıtılıyor. Ukrayna Kültür ve Stratejik İletişim Bakanı Yardımcısı Taras Şevçenko, “Bu sadece bir kitap değil, bu kültürel mirasın korunması. Rus saldırganlığı sırasında, Kırım mirasının tehdit altında olduğu bir dönemde, böyle bir yayın bize kültürel çeşitliliğin ve yerli halkların hakları için verilen mücadelenin önemini hatırlatıyor.” dedi. “KİMLİĞİMİZİ KORUMAK ÖNEMLİDİR” Kırım Haber Ajansına (QHA) konuşan Alem Sivil Toplum Kuruluşu Başkanı Esma Acıyeva kitap üzerindeki çalışmaların yaklaşık 2 yıl sürdüğünü belirterek, “Sürekli değişen bir dünyada bizi benzersiz kılan şeyleri; geleneklerimizi, dilimizi, kültürümüzü hatırlamak önemlidir. Kimliğimizi korumak, yalnızca yakın ve değerli olana değer vermek değil, aynı zamanda bu değerleri gelecek nesillere aktarmak anlamına da gelir. Bu, her gün eylemlerimizle, sözlerimizle, düşüncelerimizle yazdığımız tarihimizdir." değerlendirmesini yaptı.

Kitap Kalesi Kırım Tatar yayınevi ilk kitabını yayımladı

Ukrayna'da Kırım Tatar edebiyatının yaygınlaşmasına katkı sağlamak adına kurulan Kitap Kalesi (Kitap Qalesi) adlı Kırım Tatar yayınevi, ilk kitabını çevrim içi versiyonda yayımladığını duyurdu. Kitap Kalesi (Kitap Qalesi) Yayınevi, Kırım Haber Ajansı (QHA) aracılığıyla yaptığı açıklamada, Ukraince tercümesi ile birlikte modern Kırım Tatar şairlerin şiirlerinden oluşan “Kırım Kendi Rengini Alır” (Qırım öz tüsüni alır) adlı ilk kitabını çervim içi olarak yayımlandığını duyurdu. Kırım Tatar şairler kitapta derlenen şiirlerde, 10 yıldır devam eden Rus işgali koşulları altında yaşamanın sonucu ortaya çıkan duyguları aktardı. Ayrıca kitap aracılığıyla şairler, Kırım Tatar kültürünü Kırım dışındaki okuyucularla paylaşma fırsatı elde etti. Yayınevi yaptığı açıklamada, “Bu kitap, Kırım'ın kültürünü ve değerlerini tanıtmak için oluşturulan bir başka köprüdür.” denildi. "Kırım Kendi Rengini Alacak” (Qırım öz tüsüni alır) adlı eser isteyen herkes aşağıdaki linke tıklayarak ulaşabilir: https://heyzine.com/flip-book/2d74599b3c.html Öte yandan yayınevi ekibi, kitabın basılı versiyonunu çıkarmayı planladığını bildirerek bunun için bir bağış kampanyası başlattıklarını duyurdu. Kitabın basılmasına yardımcı olmak isteyenler aşağıdaki bağlantıdan bağış kampanyasına katılabilir. https://base.monobank.ua/DFygtrSbQ7hfVL KİTAP KALESİ Ukrayna'da, Temmuz 2023’te Kitap Kalesi (Kitap Qalesi) adlı bir Kırım Tatar yayınevi kuruldu. Projenin amacı Kırım Tatar edebiyatının yaygınlaştırılmasına yardım etmek olarak açıklandı.

İşgal altında yaşayan Kırım Tatarları edebiyatını ayakta tutmayı sürdürüyor

10 yıldan uzun süredir Rus işgali altında yaşayan Kırım Tatarları her geçen gün artan baskılara rağmen kültürünü, ana dillerini ve edebiyatını korumaya devam ediyor. Kırım’ın Akmescit (Simferopol) kentinde 1 Eylül 2024 tarihinde 6. Kırım Tatar Kitap Fuarı etkinliği gerçekleştirildi. Bu seneki etkinlik, Kırım Tatar şair, tercüman ve gazeteci Yunus Kandım’ın (Yunus Qandım) 65. doğum yıl dönümüne ithaf edildi. Nenkecan Kadın Dergisi, Qaradeniz Production ve Yeşil Ada Gösteri Salonu tarafından organize edilen etkinlikte, 25’ten fazla kitabın tanıtımı yapıldı. Ayrıca etkinlikte yazar söyleşileri ve çocuklar için çeşitli etkinlikler düzenlenirken Kırım Tatar sanatçılar da sahne aldı. FUAR YUNUS KANDIM'E İTHAF EDİLDİ Kırım Haber Ajansına (QHA) açıklama yapan Nenkecan Dergisi Başeditörü, Kırım Tatar gazeteci ve yazar Zera Bekirova, bu sene 6. kez Kırım Tatar Fuarını düzenlediklerini belirterek, “Her sene yapılan fuarı bir Kırım Tatar yazarına ithaf etmek artık geleneksel hale geldi. Bu seneki fuarı, şair, tercüman ve gazeteci Yunus Kandım hatırasına ithaf edildi. Bu bağlamda etkinlikte Yunus Kandım'ın hayatını anlatan ‘Kandım: Kalp Ateş Gibi Yandığında’ (Qandım. Yürek ateş kibi yanğanda) isimli belgesel filmi gösterildi. Ayrıca Yunus Kandim’e ithafen şiirler okundu. Şairin eserlerinden bazı parçalar sahnelendi. Yunus Kandım'ın şiirlerinden bestelenen şarkılar söylendi.” şeklinde konuştu. "AİLE DEĞERLERİ" YARIŞMASI DÜZENLENDİ Bu sene Kırım Tatar Kitap Fuarında, Kırım’da 17 yıldır düzenlenen “Aile Değerleri” yarışmasının da düzenlendiğini aktaran Bekirova, “Bu yarışma her sene ilkbaharda yapılıyordu ancak bu sene çeşitli sebeplerden ötürü yapılamadı. Bununla birlikte çocuklar yarışma için hazırlıklar yaptı. Dolayısıyla çocukların emeklerinin boşa gitmemesi için yarışmayı fuar çerçevesinde gerçekleştirdik. Yarışmaya 10 çocuk katıldı. Bu çocuklar, sürgünü atlatıp geri Kırım’a getirilen aile yadigarlarını tanıttılar. Büyükanne ve büyükbabalarının hikayelerini anlattılar. En küçük yarışmacı 10 yaşındaki Usein Useinov mükemmel bir iş çıkardı. Ona büyük ödül verildi.” dedi. Fuarda 26 kitabın tanıtıldığını belirten Bekirova, “Çocuk kitapları da vardı. Bunlar arasında Armançık çocuk dergisi tarafından Ediye Muslimova’nın editörlüğünde hazırlanan 2. Kırım Tatarca Çocuk Ansiklopedisi kitabı da yer aldı. Ayrıca tanıtılan kitaplar arasında tarihi roman, şiir, sürgün ve ünlü Kırım Tatarlarının hayatlarını konu alan araştırma kitapları da yer aldı." şeklinde konuştu. 6. Kırım Tatar Kitap Fuarı’nın en iyi kitabı olarak, gazeteci Lilya Bucurova tarafından hazırlanan ve geçen sene vefat eden tarihçi Aleksa Gayvaronskiy’in “Kırım Tarihi” eserinin seçildiğini aktaran Bekirova, “Ayrıca 10 farklı dalda daha farklı yazarlara ödüller taktim edildi. Bu ödüller yazarlara yeni araştırmalar, yeni kitapları yazmak için bir motivasyon olacak. Onlara ilham vereceğini düşünüyoruz.” ifadelerini kullandı. Yoğun katılımla gerçekleşen 6. Kırım Tatar Kitap Fuarı Kırım Tatar sanatçılarının sahne aldığı bir açık hava konseriyle sona erdi. "KANDIM" BELGESELİ YAYINDA Fuar çerçevesinde gösterilen "Kandım. Kalp Ateş Gibi Yandığında" (Qandım. Yürek ateş kibi yanğanda) belgesel filmi YouTube üzerinden izlenebilir.

Kırım kökenli yazar Metin Savaş’ın yeni e-kitabı yayımlandı

Vatan Kırım’dan zorunlu göç ve sürgünle Türkiye'ye gelen Kırım Tatarları, geçen asırlar boyunca "Ak topraklar" dedikleri Anadolu'da yaşamaya devam ediyorlar. Muhacirliğin bir kader olageldiği Anadolu'da yaşayan birçok Kırım Tatarı, bu topraklarla, bu toprağın kimliğiyle adeta özdeşleşmiş durumda. Türkiye'de bugün artık sayıları milyonlarla ifade edilen Kırım kökenli isim bulunuyor. Bu isimlerden, belki de değeri yeni fark edilenlerden birisi de Kırım kökenli yazar, ödüllü romancı Metin Savaş’ın “Rusya Karşısında Tutunmaya Çalışan Kırım” başlıklı mini e-kitabı, Kırmızılar Yayıncılık tarafından yayımlandı. KIRIM’IN TARİHİ VE GÜNCEL DURUMU ÜZERİNE DERİNLEMESİNE BİR İNCELEME 31 sayfadan oluşan ve fotoğraflarla desteklenen e-kitap, Kırım’ın Rusya karşısındaki direnişini ele alıyor. Kitabın takdim yazısını Melek Maksudoğlu kaleme alırken, editörlüğünü ise Prof. Dr. Muzaffer Metintaş yürüttü. Savaş’ın bu yeni eseri, Kırım’ın tarihi ve güncel durumu üzerine derinlemesine bir inceleme sunarak okuyucularına önemli bilgiler sunmayı hedefliyor. E-kitabın dijital platformlarda erişime sunulmasıyla birlikte, Kırım tarihine ilgi duyan okurların beğenisine sunulmuş oldu. Kırmızılar Yayıncılık, Metin Savaş’ın bu önemli çalışmasını desteklemekten gurur duyuyor ve okuyucuları, e-kitabı edinerek Kırım’ın yaşadığı zorlu dönemi daha yakından tanımaya davet ediyor.