Kırım Tatar Edebiyatı Haberleri - Son Dakika Kırım Tatar Edebiyatı Haber Güncel Gelişmeler

Vatan Kırım sevdasına adanan bir ömür: Şakir Selim

Vatan Kırım'da ve dünyadaki Kırım Tatar diasporasında yazdığı şiirler ile tanınan şair Şakir Selim, eserlerinde Kırım’a dönmek isteyen halkının, vatan hasretini ve milletinin çilelerini anlattı. Tanınmış Kırım Tatar şair, yazar, yayımcı ve çevirmen Şakir Selim, milletinin duygularına tercüman oldu ve eserleriyle halen Kırım Tatar halkının hafızasındaki yerini koruyor. Şakir Selim, 16 yıl önce aramızdan ayrılmıştı. BİR KIRIM SEVDALISI YAZAR ŞAKİR SELİM Şair, yazar, yayımcı ve çevirmen Şakir Selim, 10 Nisan 1942'de Kırım'ın Akşeyh bölgesinin Büyük As köyünde dünyaya geldi. Henüz 2 yaşındayken tüm halkıyla birlikte sürgün edildi. Ailesiyle beraber Özbekistan’a sürgün edilen Şakir Selim, eğitim hayatını burada tamamladı. Kırım Tatarca yazdığı ilk şiir 1963 yılında yayımlandı. İlk şiir kitabı, "Aqbardaq" 1972’de basıldı. Şairin, “Duygularım", “Tüşünce" ve "Kırımname" eserleri en çok bilinen şiir kitapları arasında yer aldı. Edebiyata hiçbir zaman yüz çevirmeyen Şakir Selim, şiir bayrağını tüm zorluklara rağmen taşıdı ve üretmeye devam etti. Halkının duygularına hitap eden şiirleriyle Kırım davasını gelecek nesillere taşıyan Selim, eserlerinde Kırım’a dönmek isteyen halkının vatan hasretini ve milletinin çilelerini anlattı. Vatan Kırım'a dönünce Kırım Tatarca çıkan gazete ve dergilerde yazarlık ve editörlük yaptı. Vefatına dek Yıldız dergisinde Başeditör olarak görev yaptı. Ölümünden sonra Kırım Tatar şiirinin son büyük şairi olarak anıldı. Ağır bir hastalığın ardından 18 Kasım 2008 günü hayata gözlerini yumdu. YARALANĞAN TÜRKÜLER Büyük şairin en bilinen ve tesirli eserlerinden birisi de "Yaralanğan Türküler" eseri oldu. «Aluştadan esken yeller» furtuna oldı, Sudaq-Kefe yollarına qıyamet toldı, Güzel Qırım dağlarınıñ çırayı soldı, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Seidoğlu Seydametler» kene uruldı, Papazlarnıñ darağaçı kene quruldı, Kene qırımtatarlarnıñ göñlü qırıldı, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Şu Yaltadan» taş yüklenmey, yüklene para, Bütün Qırım çevirildi tolçok-bazara, Her adımda haydutlar ve yezitler tura, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Tatarlığım» — tuvğan yerim horlana bugün, Qurbanlarğa baqıp közler torlana bugün, Bu muqaddes toprağımız zorlana bugün, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. Ey, «Bulutlar», biz olmağan yurtqa yetiñiz, Bağrımızda olğan dertni alıp ketiñiz, Nomanlarğa, Bekirlerge selâm etiñiz, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Ant etkenmen…» tek şu türkü yaralanmadı, Bizge ondan ğayrı işanç-ümüt qalmadı, Güzel Qırım, bugün saña secdem — şu türkü, Yaralanğan türkülerge melhem şu türkü. KIRIM TATAR MİLLİ ŞAİRİ ŞAKİR SELİM ANKARA'DA ANILDI Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Avrasya Yazarlar Birliği, Kırım Vakfı ve Bengü Yayıncılık’ın katkılarıyla 30 Kasım 2022 tarihinde Ankara’da Kırım Tatar şair Şakir Selim’in doğumunun 80. yıl dönümüne özel etkinlik düzenlenmişti. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde gerçekleşen “Doğumunun 80. yılında Kırım Tatar Şair Şakir Selim’i Anma ve Kitap Tanıtımı Toplantısı” programında Şakir Selim ve Kırım Tatar edebiyatı konuşulmuştu.

Ünlü Kırım Tatar şairi Şakir Selim, vefatının 15. yılında saygıyla anılıyor

Ünlü Kırım Tatar şair, yazar, yayımcı ve çevirmen Şakir Selim, 15 yıl önce bugün aramızdan ayrıldı. Milletinin duygularına tercüman olan şair, eserleriyle her zaman hatırlanmaya devam ediyor. Vatan Kırım'da ve dünyadaki Kırım Tatar diasporasında yazdığı şiirler ile tanınan şair Şakir Selim, eserlerinde Kırım’a dönmek isteyen halkının, vatan hasretini ve milletinin çilelerini anlattı. Tanınmış Kırım Tatar şair, yazar, yayımcı ve çevirmen Şakir Selim, milletinin duygularına tercüman oldu ve eserleriyle halen Kırım Tatar halkının hafızasındaki yerini koruyor. ESERLERİYLE MİLLETİNİN DUYGULARINA TERCÜMAN OLAN KIRIM TATAR ŞAİR: ŞAKİR SELİM Şair, yazar, yayımcı ve çevirmen Şakir Selim, 10 Nisan 1942'de Kırım'ın Akşeyh bölgesinin Büyük As köyünde dünyaya geldi. Henüz 2 yaşındayken tüm halkıyla birlikte sürgün edildi. Ailesiyle beraber Özbekistan’a sürgün edilen Şakir Selim, eğitim hayatını burada tamamladı. Kırım Tatarca yazdığı ilk şiir 1963 yılında yayımlandı. İlk şiir kitabı, "Aqbardaq" 1972’de basıldı. Şairin, “Duygularım", “Tüşünce" ve "Kırımname" eserleri en çok bilinen şiir kitapları arasında yer aldı.. Edebiyata hiçbir zaman yüz çevirmeyen Şakir Selim, şiir bayrağını tüm zorluklara rağmen taşıdı ve üretmeye devam etti. Halkının duygularına hitap eden şiirleriyle Kırım davasını gelecek nesillere taşıyan Selim, eserlerinde Kırım’a dönmek isteyen halkının, vatan hasretini ve milletinin çilelerini anlattı. Vatan Kırım'a dönünce Kırım Tatarca çıkan gazete ve dergilerde yazarlık ve editörlük yaptı. Vefatına dek Yıldız dergisinde baş editör olarak görev yaptı. Ölümünden sonra Kırım Tatar şiirinin son büyük şairi olarak anıldı. Ağır bir hastalığın ardından 18 Kasım 2008 günü hayata gözlerini yumdu. Ünlü Kırım Tatar şairi Şakir Selim, vefatının 15. yılında saygıyla anılıyorhttps://t.co/3OyI2Xgu8j pic.twitter.com/hx2XDQbZMK — QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) November 18, 2023 YARALANĞAN TÜRKÜLER Büyük şairin en bilinen ve tesirli eserlerinden birisi de "Yaralanğan Türküler" eseriydi. «Aluştadan esken yeller» furtuna oldı, Sudaq-Kefe yollarına qıyamet toldı, Güzel Qırım dağlarınıñ çırayı soldı, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Seidoğlu Seydametler» kene uruldı, Papazlarnıñ darağaçı kene quruldı, Kene qırımtatarlarnıñ göñlü qırıldı, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Şu Yaltadan» taş yüklenmey, yüklene para, Bütün Qırım çevirildi tolçok-bazara, Her adımda haydutlar ve yezitler tura, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Tatarlığım» — tuvğan yerim horlana bugün, Qurbanlarğa baqıp közler torlana bugün, Bu muqaddes toprağımız zorlana bugün, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. Ey, «Bulutlar», biz olmağan yurtqa yetiñiz, Bağrımızda olğan dertni alıp ketiñiz, Nomanlarğa, Bekirlerge selâm etiñiz, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Ant etkenmen…» tek şu türkü yaralanmadı, Bizge ondan ğayrı işanç-ümüt qalmadı, Güzel Qırım, bugün saña secdem — şu türkü, Yaralanğan türkülerge melhem şu türkü.

Ukrayna'da, bir Kırım Tatar yayınevi kuruldu

Ukrayna'da, Kitap Kalesi (Kitap Qalesi) adlı bir Kırım Tatar yayınevi kuruldu. Projenin amacı Kırım Tatar edebiyatının yaygınlaştırılmasına yardım etmek olarak açıklandı. Kırım Tatar kitap yayıncılığını geliştirmeyi planlayan Kitap Kalesi projesini başlatma fikrini ortaya koyan Sofiya Ostrozka, yayınevi kurucuları arasında hem Ukrain hem Kırım Tatarlarının da yer aldığını anlattı. Yeni Ukrayna kültürü hakkında haberler hazırlayan Lirium internet sitesine konuşan Ostrozka, “Kurucular arasında şu an 4 kişi yer alıyor: ben, çeviri ve öğretmenlik deneyimi olan ve aynı zamanda birçok Kırım Tatar projesinde yer alan Kırım Tatar dili uzmanı Arslan Fazilov, pazarlama hizmetleri sağlama ve yeni girişimlerle çalışma deneyimine sahip Cemile Ablakimova, SMM yöneticisi Darya Pivovarova.” açıklamasında bulundu. Çalışmalara; Klasik Kırım Tatar edebiyatının Latin alfabesine aktarılması, Kırım Tatar eserlerinin Ukrainceye çevrilmesiyle başlamayı planlayan yayınevi kurucuları, gelecekte modern Kırım Tatar yazarlarının eserlerini yayımlamayı düşünüyor. Kita Kalesi Yayınevinin, şimdiden ilk kitapları üzerinde çalışmaya başladığı belirtildi.

Doç. Dr. Sava, Kırım Tatar şairler Şakir Selim ve Memet Nüzet'i anlattı

Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifinin düzenlediği Kırım Tatar Kültür Günleri, ikinci gün etkinlikleri ile Kırım Derneği Genel Merkezinde devam ediyor. Bugün saat 15.00'te başlayan ilk etkinlikte kitap tanıtımı ve sunumu oldu. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Işılay Işıktaş Sava, “Kırım Tatar Şairi Şakir Selim'in Şiirleri ve Kırım’ın Çöl Hayatından isimli kitaplarının tanıtımı” adlı sunumu gerçekleştirdi. Programın moderatörlüğünü, Tuvgan Til Koordinatörü Oya Deniz Çongar Şahin gerçekleştirdi. Kitap tanıtım toplantısına; Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov, Kırım Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin, Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, Kırım Gelişim Vakfı Başkanı Ümit Şilit, Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifi Başkanı Necla Kalkay, Kırım Tatar sanatçı Rüstem Memed, Kırım Tatar gazeteci Zera Bekirova, Azerbaycan Kültür Derneği Kadın Kolları Başkanı Nesrin Ünal ve çok sayıda misafir katıldı. Kırım Tatar şairler Şakir Selim ve Memet Nüzet'in hayatından hatıralar ve eserlerinden kesitler anlatan Doç. Dr. Sava, Kırım Tatar edebiyatının müstesna şahsiyetlerini andı. Program sırasında, ünlü Kırım Tatar sanatçı Rüstem Memed, Kırım Tatar şairlerin şiirlerini okuyarak davetlilerden büyük alkış aldı. ???? [CANLI] "Kırım Tatar Kültür Günleri" ikinci gününde devam ediyorhttps://t.co/jUmdpuzT1c pic.twitter.com/8KcoUBpxbp — QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) April 28, 2023 KIRIM TATAR ŞAİR MEMET NÜZET VE "KIRIM'IN ÇÖL HAYATINDAN" ESERİ Programda, Doç. Dr. Işılay Işıktaş Sava’nın, “Kırım Tatar Şairi Şakir Selim’in Şiirleri ve Kırım’ın Çöl Hayatından” isimli kitaplarının tanıtımı yapıldı. Sava, programa Memet Nüzet’in hayatını anlatarak başladı. Sava, Kırım Tatar edebiyatının en uzun soluklu yayın organı olan Tercüman'ın önemini ifade etti. Bu dönemde çıkarılan eserlerde Ceditçilik hareketinden etkilenen Memet Nüzet’in eserlerine bunun yansıdığını kaydetti. Memet Nüzet'in eserlerinde öne çıkan bir diğer konunun da “çöl hayatı”, kırsal ve köy hayatı olduğunu kaydetti. Sava, o dönem genç bir şair olan Nüzet’in Akmescit'teki hapishanede kaleme aldığı bir şiirini okudu. Şairin, Kazan Tatarlarının milli şairi Abdullah Tukay ile olan bağlarına da değinen Sava, "Türk dünyasındaki şahsiyetlerin bu münasabetleri gönül bağı ile açıklanabilir, bu Tercüman'ın başlattığı bir bağdır” ifadelerini kullandı. Şairin üç kez hapse düştüğünü ve aile hayatına dair durumların şiirlerine yansıdığını ifade etti. Sava kitapta, 133 şiirden 109'unun yer aldığını belirtti. KIRIM TATAR ŞAİR ŞAKİR SELİM VE KIRIM TATAR MİLLİ HAREKETİNDEKİ YERİ Doç. Dr. Sava, sunumuna Şakir Selim'in şiirlerinin yer aldığı kitabıyla devam etti. Şairin adını alan kitabın içeriğini oluşturan şiirlere ve hayat hikayesine dair bilgiler verdi. Şakir Selim'in, Kırım Tatarlarının son dönemde yetiştirdiği en önemli şairlerinden biri olduğunu belirtti. Henüz 2 yaşında sürgüne gönderilen şairin hayat hikayesini anlattı. Şakir Selim'in ilk şiir kitabı Akbardak'tan ve peşinden kaleme aldığı eserlerden bahseden Sava, Kırım'dan uzakta, sürgünlükte ve Kırım'a döndükten sonraki süreçlerde eserlerinin incelemesini yaptı. Selim'in, Kırım'a döndükten sonra toplumsal ve siyasi meseleleri kaleme aldığını ifade etti. Sava “Şairin eserleri tüm bunları kaleme alan bir muhtevaya bürünüyor” dedi. Ardından Şakir Selim'in edebiyat dışında çok yönlü bir münevver olduğunu ifade eden Sava, yazarın gazetecilik faaliyetlerini anlattı. Kırım Tatar gazeteci yazar Zera Bekirova, Şakir Selim'in halen bilinmeyen ve incelenmeyen eserlerinin olduğunu ve Kırım Tatar Milli Hareketi için önemine dikkat çekti. Sunumun sonunda katılımcıların sorularına ve katkılarına yer verildi. Ardından, Azerbaycan Kültür Derneği Kadın Kolları Başkanı Nesrin Ünal, Türkiye'de Kırım ve Azerbaycan sivil toplum kuruluşlarının kader birliğine dikkat çeken bir konuşma yaptı. Ünal, "Biz aynı bahçenin çocuklarıyız, aynı dertlerin içinden yoğrularak geldik" dedi ve Vatan Kırım'ın bir an evvel Rus işgalinden kurtarılmasını diledi. KIRIM TATAR KÜLTÜR GÜNLERİ

Kırım Tatar şiirinin son büyük şairi Şakir Selim

Ömer Cihad KAYA Vatan Kırım'da ve dünyadaki Kırım Tatar diasporasında yazdığı şiirler ile tanınan şair Şakir Selim, eserlerinde Kırım’a dönmek isteyen halkının, vatan hasretini ve milletinin çilelerini anlattı. Tanınmış Kırım Tatar şair, yazar, yayımcı ve çevirmen Şakir Selim, milletinin duygularına tercüman oldu ve eserleriyle halen Kırım Tatar halkının hafızasındaki yerini koruyor. ESERLERİYLE MİLLETİNİN DUYGULARINA TERCÜMAN OLAN KIRIM TATAR ŞAİR: ŞAKİR SELİM Şair, yazar, yayımcı ve çevirmen Şakir Selim, 10 Nisan 1942'de Kırım'ın Akşeyh bölgesinin Büyük As köyünde dünyaya geldi. Henüz 2 yaşındayken tüm halkıyla birlikte sürgün edildi. Ailesiyle beraber Özbekistan’a sürgün edilen Şakir Selim, eğitim hayatını burada tamamladı. Kırım Tatarca yazdığı ilk şiir 1963 yılında yayımlandı. İlk şiir kitabı, "Aqbardaq" 1972’de basıldı. Şairin, “Duygularım", “Tüşünce" ve "Kırımname" eserleri en çok bilinen şiir kitapları arasında yer aldı.. Edebiyata hiçbir zaman yüz çevirmeyen Şakir Selim, şiir bayrağını tüm zorluklara rağmen taşıdı ve üretmeye devam etti. Halkının duygularına hitap eden şiirleriyle Kırım davasını gelecek nesillere taşıyan Selim, eserlerinde Kırım’a dönmek isteyen halkının, vatan hasretini ve milletinin çilelerini anlattı. Vatan Kırım'a dönünce Kırım Tatarca çıkan gazete ve dergilerde yazarlık ve editörlük yaptı. Vefatına dek Yıldız dergisinde baş editör olarak görev yaptı. Ölümünden sonra Kırım Tatar şiirinin son büyük şairi olarak anıldı. Ağır bir hastalığın ardından 18 Kasım 2008 günü hayata gözlerini yumdu. YARALANĞAN TÜRKÜLER Büyük şairin en bilinen ve tesirli eserlerinden birisi de "Yaralanğan Türküler" eseri oldu. «Aluştadan esken yeller» furtuna oldı, Sudaq-Kefe yollarına qıyamet toldı, Güzel Qırım dağlarınıñ çırayı soldı, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Seidoğlu Seydametler» kene uruldı, Papazlarnıñ darağaçı kene quruldı, Kene qırımtatarlarnıñ göñlü qırıldı, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Şu Yaltadan» taş yüklenmey, yüklene para, Bütün Qırım çevirildi tolçok-bazara, Her adımda haydutlar ve yezitler tura, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Tatarlığım» — tuvğan yerim horlana bugün, Qurbanlarğa baqıp közler torlana bugün, Bu muqaddes toprağımız zorlana bugün, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. Ey, «Bulutlar», biz olmağan yurtqa yetiñiz, Bağrımızda olğan dertni alıp ketiñiz, Nomanlarğa, Bekirlerge selâm etiñiz, Ey-vah, dostlar, yaralandı Vatan türküsi. «Ant etkenmen…» tek şu türkü yaralanmadı, Bizge ondan ğayrı işanç-ümüt qalmadı, Güzel Qırım, bugün saña secdem — şu türkü, Yaralanğan türkülerge melhem şu türkü. Şakir Selim KIRIM TATAR MİLLİ ŞAİRİ ŞAKİR SELİM ANKARA'DA ANILDI Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Avrasya Yazarlar Birliği, Kırım Vakfı ve Bengü Yayıncılık’ın katkılarıyla 30 Kasım 2022 tarihinde Ankara’da Kırım Tatar şair Şakir Selim’in doğumunun 80. yıl dönümüne özel etkinlik düzenlendi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde gerçekleşen “Doğumunun 80. yılında Kırım Tatar Şair Şakir Selim’i Anma ve Kitap Tanıtımı Toplantısı” programında Şakir Selim ve Kırım Tatar edebiyatı konuşuldu.

Ölümünden sonra vatanına dönebilen Kırım Tatarlarının milli şairi Eşref Şemizade'nin hayatı

Kırım Tatar edebiyatının önemli isimlerinden, sürgün döneminde yeni yetişmekte olan şairler için adeta bir mektep vazifesi gören şair, yazar, çevirmen ve edebiyat araştırmacısı Eşref Şemizade’nin ölümünün 45. yıl dönümü. Eşref Şemizade, 21 Haziran 1908 yılında Kezlev’de dünyaya geldi. Şemizade; halk yırlarını, çınları, manileri, masalları, rivayetleri ve destanları dinleyerek büyüdü. Halk edebiyatının etkisi gelecek yıllarda şairin eserlerine yansıdı. Eşref Şemizade, 1928 Şemizade’nin ilk şiiri “Çölde yaz akşamı”, 1923 yılında basıldı. Kısa süre sonra genç şairinin yeteneğini fark eden Bekir Çobanzade ve Abdulla Latifzade, onu Akmescit’de davet ederek edebiyat çevrelerine katılmaya yardım etti. 1927 yılında Kırım Tatar harflerinin Arap alfabesinden Latin alfabesine geçmesi konulu konferansında, Eşref Şemizade süreci takip edecek komisyonun katibi olarak seçildi. 1927-1929 yılları arasında "Göz Aydın" dergisinin editörü olarak çalıştı. Mart 1930’da Eşref Şemizade, Moskova’daki Devlet Sinema Enstitüsünün Edebiyat ve Senaryo Yazarlığı Bölümünde eğitim almaya başladı. Eşref Şemizade, Moskova'da eşi Saniye Bodaninskaya ile tanışıp evlendi. 1931 yılında basılan “Dneprelstan” şiiri basıldıktan sonra Şemizade, ülkenin önde gelen şairleri arasına girdi. Devlet Sinema Enstitüsünden mezun olduktan sonra 1932’de eşiyle birlikte Kırım’a döndü. 1935-1937 yılları arasında Kırım Yazarlar Birliği Sekreteri görevini yaptı. Öte yandan 20 Eylül 1937’de Eşref Şemizade, burjuva milliyetçileri ile dostane ilişkiler ve aile bağları kurmakla suçlandı. Bundan sonra şair görevinden alındı ve Yazarlar Birliğinden atıldı. 24 Haziran 1941’de tutuklandı ve 3 ay boyunca Akmescit’teki Sovyetler Birliği İçişleri Halk Komiserliği (NKVD) tutukevinde alıkonulduktan sonra İrkutsk’taki hapishaneye sevk edildi. 4 Nisan 1942’de Şemizade kanıt yetersizliği nedeniyle serbest bırakıldı. Özbek yazarların daveti üzerine Aralık 1942’de Şemizade Taşkent’e geldi ve Fergana’da yayımlanan gazetede çalışmaya başladı. 1944 ilkbaharında eşi ile oğlunun hayatta ve Akmescit’te (Simferopol) olduklarını öğrendi. Şair 17 Mayıs’ta Kırım’a geldi ve ertesi gün sabah erken saatlerde ailesiyle ve tüm Kırım Tatar halkıyla birlikte sürgün edildi. Şemizade ve ailesi, Özbekistan’ın Andican bölgesine yerleştirildi. Eşref Şemizade’nin yeteneklerinin farkında olan yerel yönetim onu ilk başta Bölge Planlama Dairesi Başkanı görevine atadı. Ancak daha sonra Devlet Güvenlik Departmanın talebi üzerine Şemizade, Bölge Kültürel Eğitim Dairesi Başkan Yardımcısı görevine geçirildi. Bu görevde çalışırken Eşref Şemizade ikinci kez tutuklandı. Soruşturma sırasında şaire yabancı bir gazete, Kırım Tatar halkı adına bir makale yazarak Sovyetler Birliği yönetimine ve Stalin’e Kırım Tatar halkını Orta Asya’ya sürgün ettiği için teşekkür etmesi ve Kırım Tatarlarının çok iyi şartlarda yaşadığını yazması için teklif getirdi. Şemizade'nin hapis cezası bu şekilde 25 yıldan 10 yıla indirilmesi vaat edildi. Ancak Eşref Şemizade bu teklifi kesin bir dille reddetti. 1954 yılında şaire yöneltilen suçlamaların bir kısmı düşürüldü ve cezası 7 yıla indirildi. 27 Aralık 1954’te Şemizade serbest bırakıldı. Eşref Şemizade ailesi ile birlikte Kırım'da, 1959 1958’de Şemizade, eşi ve 2 oğlu ile Taşkent’e yerleşti. Taşkent’te Şemizade farklı görevlerde çalıştı, şiirler yazdı ve dünyaca ünlü şairlerinin eserlerini Kırım Tatar diline çevirdi. DÖNEMİN SOVYET İDARESİ KIRIM'A GÖMÜLMESİNİ İSTEMEDİ Eşref Şemizade, 11 Mart 1978’te Moskova’da vefat etti. Şairin eşi Sayde Bodaninskaya, "Ne pahasına olursa olsun 'tabutu yaya olarak vatanına sürüklemek zorunda kalsam' bile Eşref Şemizade’yi Kırım'da gömeceğim" dedi. Moskova’dan Kırım’a uçan uçak havalimanında bekletilse de yine de dönemin Sovyetler Birliği yönetimi ailenin şairi anavatanına toprağa verme kararına karşı çıkmaya cesaret edemedi. 14 Mart 1978’de Eşref Şemizade, Akçora köyündeki Müslüman mezarlığında toprağa verildi. Yabancı medya kuruluşları, Kırım Tatar şairi Eşref Şemizade’nin vefat ettiğini ve Kırım’da toprağa verildiğini duyururken, “Ancak ölümünden sonra şair vatanına dönebildi” ifadelerini kullanmıştı. Ölümünden sonra vatanına dönebilen Kırım Tatarlarının milli şairi Eşref Şemizade'nin hayatı Şair, yazar, çevirmen ve edebiyat araştırmacısı Eşref Şemizade, 11 Mart 1978 tarihinde yaşama veda etti ????https://t.co/3e82OqthZz pic.twitter.com/kWVkyXtmRS — QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) March 11, 2023

Kırım Tatarlarının milli şairi Eşref Şemizade

Sürgün döneminde yeni yetişmekte olan şairler için adeta bir mektep vazifesi gören Kırım Türk Edebiyatının meşhur şairi Eşref Şemizade (1908-1978), Kezlev şehrinde doğmuştur. Çocukluğunda halk yırlarını, çınları, maneleri, masalları rivayetleri, destanları dinleyerek büyüyen şair, ilerki yıllarda da halk edebiyatına da ilgi duyacağı gibi, şiirlerini vucuda getirirken de bu edebiyatın etkisini devamlı hissedecektir. Kırım Türklerinin kültürüne, diline, edebiyatına ve tarihine hakim olduğu gibi, Rus dilini ve edebiyatını da iyi bilmektedir. Tahsilini Moskova Sinema Enstitüsü' nün Senaryo bölümünde tamamlayan şairin ilk şiiri 15-16 yaşında basılır. Eserlerinde Kırım Tatarlarının arzu ve ümitlerini dile getiren şair, halk arasında çok sayılıp sevildiği gibi, şairler arasında da itibarlı bir yere sahiptir. Şairin hatırasına şiir yazmayan şair neredeyse yok gibidir. Onun eserleri sadeliği, dilinin zenginliği ve derin muhtevasıyla fark edilir. Şairin şiirleri "Kaval" (1965), "Toğan Kaya" (1969), "Şiirler ve Poemalar" (1978) isimli şiir kitaplarında basılmıştır. Bu eserler 1944 sonrası Kırım Türk şiirini yeniden canlandıran nümuneler olmuştur. Bu dönemde yazdığı "Alime" ve "Asıl Han" adındaki destan türünde yazılmış şiirleri Kırım Türk edebiyatının ve dilinin zenginliğini ortaya koyan önemli eserlerdir. Halk arasında "Asıl Han Destanı" ismiyle bilinen "Közyaş Divar" (1944) adlı eseri ancak şairin ölümünden sonra vatanı Kırım'da bastırılabilmiştir. Şemizade bu eserini çok seneler önce yazmış olmasına rağmen, o dönemde yaşanan baskılardan dolayı, ancak eserin bir kısmı "Toğan Kaya" ve "Asıl Han" isimleriyle bazı şiir kitaplarında yayımlanmıştır. Dil ve üslup bakımından halk destanlarından farksız olan eser, halk arasında da halk edebiyatı ürünü gibi çok tanınıp sevilmiştir. Kırım Türkçesinin zenginliği büyük bir ustalıkla sergilenen bu eserde, destan kahramanları yanında pek çok halk deyimi ve ata sözünden de faydalanılmıştır. Vatanına kavuşamadan sürgün yerinde vefat eden şair, ölümünden sonra vasiyeti üzerine vatanında defnedilmiştir. EŞREF ŞEMİZADE'NİN "BORAN" ŞİİRİ Ey, qardaşlar! Alıp beriñ Çüyden eski sazımnı. Alıp beriñ, tatarlıqnı Acısını çalayım! Çalayım da, elimdeki Şu qanlı mizrabımnı Tellerge ve yüreklerge Urıp-urıp alayım! Sırttan boran ep borata, Kök qarara, yel iñley. Yel iñlemey, qızıl yıldız Pancasında il iñley. Carılğaçtan – Azavğace, Çatır Tavdan – Orğace, Qolu bağlı, közü bağlı, Tili bağlı qul iñley. Ah, Qırımım, doğğan mesken, Neler ötti başıñdan! Yarıp baqsañ, er taşıñnıñ Kökreginden ot çıqar. Otnen birge alevlene, Yana er bir taşıñda İlelebed, tek eki söz: “Ya ölüm, ya intiqam!”. ????️Aqmescit – İrkutsk 1941 – 1942

#Kırım Tatar Edebiyatı