Kazakça Haberleri - Son Dakika Kazakça Haber Güncel Gelişmeler

Tokayev Kazakça konuşunca Ruslar neye uğradığını şaşırdı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 19. Rusya-Kazakistan Bölgelerarası İşbirliği Forumu'na katılmak üzere 9 Kasım 2023 tarihinde Kazakistan'a geldi. Resmî ziyareti kapsamında Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ile birlikte söz konusu foruma katıldı. Ayrıca iki lider başkanlık ettiği heyetlerle görüşmeler gerçekleştirdi. PUTİN, TOKAYEV'İN ADINI DOĞRU TELAFFUZ EDEMEDİ Görüşmeler esnasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in adını birkaç kez denemesine rağmen doğru şekilde söyleyemedi. Bu esnada Putin'in önündeki kâğıtlara baktığı görülüyor. Önündeki kâğıtlarda Tokayev'in adının mı yazdığı yoksa Putin'in utancından mı bu şekilde yaptığı akıllarda soru işareti olarak kaldı. Putin, Kazakistan liderinin adını önce "Kamil Zhomartovich" olarak söyledi. Kendisini düzeltmek isterken konuşmasının devamında bu kez "Kemeluly" dediği duyuldu. TOKAYEV'İN KAZAK TÜRKÇESİ KONUŞMASI ŞAŞKINLIK YARATTI Cumhurbaşkanı Tokayev, konuşmasında Kazakistan Türkçesini tercih ederek Rus heyetini şaşkınlığa uğrattı. Putin'e eşlik eden Rus delegasyonun, Tokayev'in Rusça konuşmasını beklerken birden Kazakistan Türkçesi duyması sonrasında kulaklık arayışı ile tercümanı dinlerken takındıkları şaşkın yüz ifadeleri dikkat çekti. Özellikle Kremlin Basın Sözcüsü Dmitri Peskov ile Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un beklenmedik çıkış karşısındaki ifadeleri ekranlara yansıdı. Bilindiği üzere, Kazakistan ile Rusya Federasyonu arasındaki görüşme ve resmi temaslarda Rusça tercih ediliyordu. Putin, Kazakistan ziyareti öncesinde bir makale kaleme alarak, Rusya ile Kazakistan halkları arasındaki sözde ortak değer vurgusu yapmıştı. Tokayev Kazakça konuşunca Ruslar neye uğradığını şaşırdıhttps://t.co/EP4eAGEJ6d pic.twitter.com/4S51Fsq2ul — QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) November 10, 2023

Kazakistan'da memurlara Kazakça bilme zorunluluğu getiren karar kabul edildi

Kazakistan, ülkede devlet dili Kazakça'nın daha fazla kullanılması amacıyla bir dizi kararı kabul etti. Bu kapsamda, Başbakan Alihan Smailov'un imzasını taşıyan konsept kararı ve eylem planına ilişkin karar kabul edildi. Devlet memurlarına Kazakça bilme zorunluluğu getiren 2023-2029 Devlet Dilinin Geliştirilmesi Konsepti'ni kabul eden Kazakistan Bakanlar Kurulu, devlet dilinin daha fazla kullanılması ve bilinmesi yönünde önemli bir adım attı. AMAÇ, RUSÇA'NIN ETKİSİNİ AZALTMAK Konuya ilişkin Kazakistan Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığının Cumhuriyetçi Devlet Teşebbüsü Ulusal Test Merkezi tarafından 20 Ekim 2023 tarihinde yapılan açıklamada, belgenin Kazakistan Başbakanı Alihan Smailov tarafından imzalandığı bildirildi. Belgede, “Konseptin uygulanması sırasında devlet memurlarının Kazak dilini konuşmasını zorunlu kılan gereklilikler geliştirilecektir. Aynı zamanda devlet dili, kamu hizmetinin ana çalışma dili haline gelecektir” ifadeleri kullanıldı. KAZAK DİLİNİN KULLANIM ORANI ARTACAK Kazakistan Ulusal Test Merkezi, B2 düzeyinde Kazakça konuşan devlet memuru oranının 2023 yılında yüzde 35'ten 2029 yılında yüzde 50'ye çıkarılmasını hedefliyor. Öte yandan devlet kurumlarında ve ulusal şirketlerde Kazakça ile düzenlenen belge oranının 2023'te yüzde 91'den 2029'da yüzde 94'e çıkması planlanıyor. MEDYA'DAKİ RUSÇA ETKİSİ AZALACAK Kazakistan daha önce medyada Rusça yerine Kazak Türkçesi'nin kullanılmasını teşvik etmek için yeni bir kanun tasarısı hazırladığını duyurmuştu. Kazakistan Kültür Bakanı Aida Balayeva, başkent Astana'da gazetecilere verdiği demeçte, "Medya yasa tasarısı, devlet dilinin televizyon ve radyodaki payının yüzde 50'den yüzde 70'e çıkarılmasını öngörüyor. Bu geçiş 2025'ten itibaren yılda yüzde 5 oranında gerçekleşecek" ifadelerini kullanmıştı.

Kazakistan'dan Rus etkisine karşı hamle!

Kazakistan, ülkedeki radyo ve televizyonlarda Rusçanın etkisini azaltmayı amaçlayan ve yerine Kazakça kullanılması şartını getiren yeni bir kanunu hazırlıyor. KAZAKİSTAN'DA RUSÇANIN ETKİSİ AZALIYOR Kazakistan Parlamentosu tarafından onaylanması beklenen yeni yasayla ilgili konuşan Kazakistan Kültür Bakanı Aida Balayeva, "Medya konulu yeni yasa tasarısı, devlet dilinin televizyon ve radyodaki kullanım oranını yüzde 50'den yüzde 70'e çıkarmayı zorunlu kılıyor" ifadelerini kullandı. KAZAKİSTAN, RUSYA'DAN UZAKLAŞMAYA ÇALIŞIYOR! Rus nüfusun yüzde 15 civarında olduğu Kazakistan, Rusya'yla uzun bir sınır hattına sahip. Ancak, Moskova'nın Ukrayna'ya yönelik başlattığı işgal girişiminden bu yana Kazak yönetimi, Batı ülkeleri ve Çin'le daha yakın ilişkiler geliştirerek Rusya ekseninden uzaklaşmaya çalışıyor. Kazakistan daha önce de Sovyet döneminden kalma Kiril alfabesini bırakarak, Latin alfabesine geçiş yapacağını duyurmuş ve Kazakça bilmeyi Kazakistan vatandaşlığı için ön şartlardan biri haline getirmişti. Kazakistan'da parlamentoya sunulan medya yasasının bir benzeri geçen yıl komşu Kırgızistan'da da yürürlüğe girmişti. Kırgızistan'daki yasa, memurların Kırgızcayı akıcı bir şekilde konuşmasını zorunlu tutuyor ve medya kuruluşlarının yayımladığı içeriğin en az yüzde 60'ının Kırgız dilinde olmasını öngörüyordu.

Kazakistan'da "Rusça" kavgası!

Kazakistan'ın Atırav bölgesinde Atırau Bölge Meclisi (Maslihat) Üyesi Arman Hayrullin ile iki vatandaşın tartışması gündem oldu. Kendisi ile Rusça konuştukları için vatandaşlara Hayrullin, "Kazakça konuşun" diyerek uyarı yaptı. Bunun üzerine Rus şovenistler, Rusça konuşmaya devam etti ve Atırau Bölge Meclisi (Maslihat) Üyesi Hayrullin hakkında dava açılmasını talep etti. Tartışma anlarını sosyal medyadan paylaşan Bölge Meclisi Üyesi Arman Hayrullin, "Fransa'da yaşarken Fransızca konuşalım diye dayak yesem ve diğer Fransızlar sessizce baksa nasıl olurdu? Bunu hayal edebiliyor musun?" sözleriyle yaşanan olaya tepki gösterdi. Kazakistan'da yerel meclis üyesi ile Rus şovenistler arasında kavga!https://t.co/n8LQwo3P5z pic.twitter.com/8C37CtuaFe — QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) August 16, 2023 ARMAN HAYRULLİN'E DAVA AÇILACAK Öte yandan, Kazak gazeteci Azamat Maitanov, olayla ilgili bir paylaşım yaparak, "Yüzde 90'ı Kazakça konuşulan Atırav şehrinde, Rusça konuşanların Kazakça konuşmasını talep eden Maslihat Milletvekili Arman Hayrullin'e dava açılacak" ifadelerini kullandı.

Kazakistan'da öğrencilerin yüzde 70'i anadilde eğitim görecek

Kazakistan'da aileler ağırlıklı olarak son yıllarda çocuklarını, Rusça eğitim veren okulların yerine Kazakça eğitim veren okullara göndermeyi tercih ediyor. Kazakistan'da 1 Ağustos 2023'te öğrencilerin birinci sınıfa kaydetttirilmesi süreci tamamlandı. Belgelerin alınması 1 Nisan'dan itibaren dört ay sürdü. Kazakistan Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığına göre bu süre zarfında Kazakistanlılar 377 bin 681 kayıt başvurusunda bulundu, 339 bin 880 öğrenci birinci sınıfa kaydoldu. Daha sonra ilgili departman, birinci sınıf öğrencilerinin yüzde 70.7'sinin devlet dilinde eğitim almayı tercih ettiğini kaydetti. Kazakistan'da 2023-2024 yeni eğitim-öğretim yılında 3.9 milyon çocuk okula başladı. Bunlardan 364 bininin birinci sınıf öğrencisi olduğu bildirildi. Kazakistan Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı basın servisinden 15 Ağustos 2023'te yapılan açıklamada ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin çoğunluğunun hangi eğitim dilini seçtiği de açıklandı. Bakanlığın aktardığı verilere göre ülkede faaliyet gösteren 7 bin 700 orta öğretim kurumu bulunuyor. 2021 yılında ülkedeki çocukların yüzde 64'ü Kazak dilinde eğitim almayı seçmişti. EĞİTİM DİLİ KAZAKÇA OLAN OKULLARA RAĞBET ARTTI Kazakistan'da 2023 yılı itibarıyla ilkokula gidecek çocukların yüzde 70.7'si için eğitim dili Kazakça olan okullar tercih edildi. Kazakistan'da ilkokula gidecek öğrenciler için yüzde 70.7'sinin eğitim dili Kazakça olan okulları tercih edildiği belirtildi. Bu sayının, Kazakistan'ın bazı bölgelerinde yüzde 90'a ulaştığı bildirildi.

Kazakistan'da eğitim dili Kazakça olan okullara rağbet arttı

Kazakistan'da aileler ağırlıklı olarak son yıllarda çocuklarını, Rusça eğitim veren okulların yerine Kazakça eğitim veren okullara göndermeyi tercih ediyor. Kazakistan'da 2023 yılı itibarıyla ilkokula gidecek çocukların yüzde 70,7'si için eğitim dili Kazakça olan okullar tercih edildi. Konuya ilişkin açıklama yapan Kazakistan Eğitim Bakanlığı, yeni eğitim-öğretim dönemi için kayıtların sona erdiğini bildirdi. Bakanlığın aktardığı bilgiye göre Kazakistan'da bu yıl 339 bin 880 çocuk ilkokula gidecek. EĞİTİM DİLİ KAZAKÇA OLAN OKULLARA RAĞBET ARTTI Kazakistan'da ilkokula gidecek öğrenciler için yüzde 70,7'sinin eğitim dili Kazakça olan okulları tercih edildiği belirtildi. Bu sayının, Kazakistan'ın bazı bölgelerinde yüzde 90'a ulaştığı bildirildi.

Kazakistan'da resmi devlet dili Kazakça'yı halkın yüzde kaçı biliyor?

Kazakistan’da 2023-2029 yılları arasını kapsayan devlet dilini geliştirme politikası kapsamında bir toplumsal araştırma yapıldı. Buna göre, devlet dili Kazakça'yı, Türk dilinin lehçelerini konuşan Türk topluluklarının daha çok bildiği ortaya çıktı. KAZAKİSTAN'DA YAŞAYAN TÜRK TOPLULUKLARI KAZAKÇA'YI İYİ DERECEDE BİLİYOR Söz konusu projede, Kazakça konuşanların sayısının arttığı ifade edilirken, birçok Türk topluluğunun da bu artışta payının bulunduğu belirtildi. Kazakistan’da yaşayan Özbeklerin yüzde 72’si, Uygurların yüzde 71.7’si, Kırgızların yüzde 58.5’i Kazakça'yı konuşma düzeyinde bilirken; yüzde 12’si ileri düzeyde Kazakça konuşuyor. KAZAKÇA KONUŞANLARIN SAYISI ARTIYOR Araştırma kapsamında Kazakistan’da yaşayan farklı topluluklar da ele alındı. Kazakistan’da ikamet eden Rusların yüzde 25.1’i, Ukraynalıların yüzde 23.7’si, Belarusların yüzde 22.8’i, Polonyalıların yüzde 22.1’i ve Almanların yüzde 25.2’si Kazakça konuşabiliyor. Ancak bu topluluklarda ileri seviye Kazakça okuma ve yazma düzeyi ise yüzde 2.9 olarak aktarıldı. Araştırmaya göre, ülke nüfus sayımı sonuçlarına göre, beş yaş ve üzerindeki nüfusun yüzde 80'i (13.768.406 kişi) resmi devlet dili Kazakça'yı konuşabiliyor ve bunun yüzde 49.3'ü (8.472.661) günlük hayatta Kazakça konuşuyor. UZMANLARA GÖRE, RESMİ DİLİN KULLANIM KALİTESİNDE İYİLEŞTİRMEK GEREKİYOR Kazak uzmanlar, hala resmi dilin kullanım kalitesinde bir iyileştirme yapılması gerektiğini ifade etti. Araştırmacılar, Kazakça’nın kullanımı hakkında, “Devlet dilinin demografik tabanının güçlendirilmesi, kamu bilincinde niteliksel değişikliklere yol açtı. Kazakça konuşan vatandaşlar her alanda devlet dilinin üstünlüğünü giderek daha fazla talep ediyor. Devlet dilinin kapsamı, uluslararası iletişim ve resmi iletişim alanında da genişlemektedir” dedi. Kazakistan’da nüfus sayımı sonuçlarına göre, beş yaşın üzerinde bulunan nüfusun yüzde 80’i devletin resmi dili olan Kazakça konuşabilirken, bu nüfusun yüzde 49.3’ü günlük hayatında Kazakça kullanıyor. KAMUDA ÇALIŞANLARA KAZAKÇA BİLME ZORUNLULUĞU GELDİ Diğer yandan, Kazakistan’da kamuda çalışacaklar için Kazakça dil sınavının zorunlu hale getirileceği açıklandı. Kazakistan Bilim ve Yüksek Eğitim Bakanlığı, 14 Nisan 2023 tarihinde yaptığı açıklamada, kamu hizmeti adayları için Kazak dili sınavının zorunlu hale getirilmesini öngören bir proje yayımladı. 25 Nisan 2023'e kadar kamuoyu tartışmasına sunulan proje kapsamında, daha önce devlet memurları için zorunlu olmayan Kazakça dil sınavının bundan sonra zorunlu hale geleceği öğrenildi.

#Kazakça