Doğu Türkistan Milli Günü Haberleri - Son Dakika Doğu Türkistan Milli Günü Haber Güncel Gelişmeler

Doğu Türkistan Milli Günü İstanbul'da kutlandı

Doğu Türkistan Türkleri, 12 Kasım 1933 ve 1944’te iki kez bağımsız bir devlet ilan etmişti. Bu nedenle, iki cumhuriyetin kuruluş yıl dönümü “Doğu Türkistan Milli Günü” olarak kutlanıyor. DOĞU TÜRKİSTAN MİLLİ GÜNÜ Bu kapsamda Doğu Türkistan Uluslararası STK'lar Birliği, 12 Kasım 2023 saat 18.00'da İstanbul'un Küçükçekmece semtindeki Osmanlı Davet Salonu'nda Doğu Türkistan Milli Günü'nü ve kahraman şehitleri anma programı düzenledi. Programa İstanbul'da faaliyet gösteren farklı STK'ların, siyasi partilerinn ve insan hakları izleme örgütlerinin temsilcileri, Türkiye'nin farklı illerinde yaşayan Uygur Türkleri ve çok sayıda Türk halkıda katıldı. "BİZİ ÇATISI ALTINDA TOPLAYAN GÖK BAYRAK" Program Kur'an-ı Kerim tilaveti, saygı duruşu ve iki devletin istiklal marşı ile başladı. Açılış konuşmasını Birliğiin Başkanı Hidayet Oğuzhan yaptı. Oğuzhan konuşmasında Doğu Türkistan'da kurulan iki cumhuriyet hakkında bilgi vererek, "Bizim Doğu Türkistan istiklaline olan inancımız, direniş ruhumuz ve gayretlerimizin sönmemesi için bizi çatısı altında toplayan Gök Bayrağımızı ve iki cumhuriyeti bize armağan eden kahraman şehitlerimizi ve ecdatlarımızı minnetle yad ediyoruz" ifadelerini kullandı. Daha sonra katılımcılar için hazırlanan, iki cumhuriyetinin kuruluşunu, Çin ve Rusya'nın işbirliği ile Doğu Türkistan Cumhuriyetlerinin nasıl yıkıldığını anlatan begesel sunumu yapıldı. Ardından STK'ların başkanları ve temsilcileri günün önemine binaen konuşma gerçekleştirdi. Konuşmacılardan sonra Doğu Türkistanlı küçük çocuklar gösteri gerçekleştirdi.

Sürgündeki Bağımsız Tataristan Hükumeti, Doğu Türkistan Milli Günü'nü andı

Çin baskısına boyun eğmeyen ve bağımsızlıkları için mücadele veren Uygur Türkleri bugün Doğu Türkistan Milli Günü'nü kutluyor. 12 Kasım 1933 yılında ve 1944 yılında kurulan cumhuriyetleri Uygur Türkleri, bugün soykırımın gölgesinde hatırlıyor. SÜRGÜNDEKİ BAĞIMSIZ TATARİSTAN HÜKUMETİ UYGUR TÜRKLERİNİ YALNIZ BIRAKMADI Sürgündeki Bağımsız Tataristan Hükumeti de 12 Kasım Doğu Türkistan Milli Günü'nü unutmadı. Sürgündeki Bağımsız Tataristan Hükumeti Başbakanı Rafis Kaşapov, Ulusal ve dini konularda sürgünde bulunan Bağımsız Tataristan Hükumetinin Başbakan Yardımcı, Özgür Milletler Cemiyeti üyesi, İsveç'teki Bütün Tatar Halk Merkezi temsilcisi, aktivist Ayda Abdrahmanova, Polonya'daki Özgür İdil-Ural Hareketinin Temsilcisi Nafis Kaşapov, Sürgündeki Bağımsız Tataristan Hükumetinin Türkiye Temsilcisi Rais Mukhutdinov, hükumetin Kazakistan Temsilcisi Nurlan Saltaev, Antalya'daki Bütün Tatar Toplum Merkezi Başkanı Farit Zakayev'den oluşan grup yazılı mesaj yayımladı. ULUSLARARASI TOPLUMA ÇAĞRI: DOĞU TÜRKİSTAN ÇİN İŞGALİ ALTINDA "Yaşasın Doğu Türkistan'ın tam bağımsızlığı!" ifadesiyle başlayan mesajda şu ifadeler kullanıldı: "Doğu Türkistan'ın 1933 ve 1944'te iki kez ilan edilen bağımsızlığı, bugün Uygur halkının özgürlük mücadelesinin sürdürülmesinin temelini oluşturmaya devam ediyor. Güçlü ve cesur Uygur halkı, Doğu Türkistan'ın Qing İmparatorluğu tarafından fethedilmesini asla kabul etmeyecektir. Artık uluslararası toplumun Doğu Türkistan'ı Çin işgali altındaki bir ülke olarak resmen tanıması ve Doğu Türkistan'ın ve halkının özgürlüğünü, adaletini ve ulusal egemenliğini yeniden tesis etme mücadelesinde Doğu Türkistan'ı desteklemesi önemli bir adımdır. Kötü İmparatorluklardan bizim ve sizin özgürlüğünüz için işbirliği yapmayı umuyoruz! Kardeş Uygur halkımızın bağımsızlık gününü tebrik ediyor ve bağımsızlıklarına yeniden kavuşmalarını diliyoruz."

Times Meydanı'nda Doğu Türkistan Milli Günü anıldı

Yirmi birinci yüzyılda inşa ettiği toplama kamplarında Uygur Türklerine soykırım uygulayan Şi Cinping yönetimindeki Çin, insan hakları ihlaline bugün de devam ediyor. 12 Kasım 1933 ve 1944 yılllarında bağımsızlığını duyurarak Doğu Türkistan cumhuriyetleri kuran Uygur Türkleri, soykırımın gölgesinde bugün Doğu Türkistan Milli Günü'nü kutluyor. TIMES MEYDANI'NDA DOĞU TÜRKİSTAN MİLLİ GÜNÜ KUTLU OLSUN MESAJI YANSITILDI Amerika Birleşik Devletleri'ndeki (ABD) New York eyaletinde yer alan meşhur Times Meydanı'nda bugün gök bayrak yansıtıldı. Kalabalık meydandaki ekranda "Doğu Türkistan Milli Günü kutlu olsun" sözleri yer aldı. Dünya Uygur Kurultayının katkılarıyla yayımlanan kutlama mesajı dikkat çekti. DOĞU TÜRKİSTAN MİLLİ GÜNÜ Doğu Türkistan Türkleri, 12 Kasım 1933 ve 1944’te iki kez bağımsız bir devlet ilan etmişti. Bu nedenle, iki cumhuriyetin kuruluş yıl dönümü “Doğu Türkistan Milli Günü” olarak kutlanıyor. Dönemin Mançu rejimine karşı zafer elde eden Doğu Türkistanlılar, 12 Kasım 1933 ve 1944’te iki kez bağımsız bir devlet ilan etmişti. İlanından sonra sadece dört ay ayakta kalabilen Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti 1933 ile ilanından sonra beş yıl hüküm süren Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin (1944) kuruluşlarının yıl dönümü olan 12 Kasım; Doğu Türkistan’ın bağımsızlık mücadelesinin hatırlanmasında ve Doğu Türkistanlı Uygur Türkleri ile diğer Türk toplulukları için büyük bir önem taşıyor. DOĞU TÜRKİSTAN CUMHURİYETLERİ Bağımsızlık ateşini yakan Doğu Türkistanlılar, 12 Kasım 1933’te Birinci Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti'ni kurdu. Hoca Niyaz’ın Cumhurbaşkanı ve Sabit Damollam’ın Başbakan olduğu bu Cumhuriyet, Çinli Müslümanların (Tunganlar) diğer Çinliler ile anlaşması ve Rusların da bu düşman kuvvetlere destek vermesi sonucunda büyük katliamlara maruz kalarak yıkıldı. YIKILIŞA GÖTÜREN ÇİN'DE KOMÜNİST VE SOVYET MANEVRALARI Doğu Türkistan’da dört yıllık milli ayaklanma, Çin içerisindeki komünistlerin ve Sovyetlerin Doğu Türkistan’da manevra alanı bulmasına neden oldu. Milliyetçi Çin hükumetinin bölgedeki isyanlardan sonra nüfuzunu Komünist Çinli komutanlara bırakması, Türkistanlılar için işleri daha karmaşık hale getirdi. Niyaz Hoca sonrası askeri birliklere komutan olan Abdu Niyaz, 1937’de Kaşgar’ı aldı. Çinlilere ve Ruslara karşı savaşabilmek için Tungan komutanlarla işbirliği girişiminde bulundu. Bunun üzerine, bölge geneline yayılan isyanı bastırmak için komünist Çinli vali Sovyetlerden yardım istedi. Sovyetlerin askeri takviyesinden sonra 1938 sonlarında ayaklanmalar bastırıldı. OSMAN BATUR DİRENİŞİ VE İKİNCİ CUMHURİYET 1940 yılına gelindiğinde Altay, Gulca ve Urumçi'de isyanlar çıkmış, Altay bölgesinde başarılar elde edilmiştir. Vali isyancıların isteklerini, özellikle Rusların bölgeyi terk etmesini anlaşmayla kabul ettiyse de bir yıl sonra bozdu. Osman İslam (Batur) bunun üzerine, Altay’da görev yapan bütün Rusları kurşunu dizdirdi. Osman Batur, 1944’e gelindiğinde hala bölgesine hakimdi. Bu sırada Doğu Türkistan, Çin’deki komünist ihtilalcilerin, milliyetçi Çin hükumetine karşı rahat zemin bulduğu bir alan haline geldi. Bundan yararlanan Uygur aydınları ve siyasileri, ayaklanmalara başladı. Nihayetinde Gulca’da Ali Han Töre, 12 Kasım 1944’te İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyetini kurarak Cumhurbaşkanı oldu. YIKILIŞ VE ÇİN İŞGALİ Uygur siyasetçiler, Milliyetçi Çin’e karşı Sovyetler ile yakınlaşmışlardı. Komünizm, Çin’de zafer elde ettikten sonra, Komünist Rusya ile iyi ilişkiler içerisinde olsalar da bu yeni yönetimi tanımadılar. Alma Ata’ya davet edilen Ahmetcan Kasimi, İshak Beğ, Abdülkerim Abbas ve Delil Han uçakları düşürülerek öldürüldüler. Cumhuriyetin en parlak önderlerinden Canım Han Hacı, Urumçi'de idam edildi. 1949’da Cumhuriyet tamamen Çin tarafından ortadan kaldırıldı. Osman Batur, son mücadeleleri sırasında Şubat 1951’de esir düştü. Nisan ayında Urumçi'de asılarak idam edildi. 1946’dan itibaren devlet başkanı Ahmetcan Kasimi oldu. Daha sonrasında Türkiye’ye iltica eden İsa Yusuf Alptekin ise bu hükumetin Genel Sekreterliği görevini yürüttü. Bu Cumhuriyet’in en büyük talihsizliği, Sovyet Rusya’ya karşı fazla iyimser olan tavırlarıydı.

12 Kasım Doğu Türkistan Milli Günü

Bugün Doğu Türkistan'da 1933 ve 1944 yıllarında kurulan iki cumhuriyetin kuruluş yıl dönümü. Diasporadami Doğu Türkistan Türkleri, 12 Kasım'ı unutturmamak için milli gün olarak kutluyor. Günümüzde Doğu Türkistan halkı bir varoluş mücadelesi veriyor. DOĞU TÜRKİSTAN MİLLİ GÜNÜ Doğu Türkistan Türkleri, 12 Kasım 1933 ve 1944’te iki kez bağımsız bir devlet ilan etmişti. Bu nedenle, iki cumhuriyetin kuruluş yıl dönümü “Doğu Türkistan Milli Günü” olarak kutlanıyor. Dönemin Mançu rejimine karşı zafer elde eden Doğu Türkistanlılar, 12 Kasım 1933 ve 1944’te iki kez bağımsız bir devlet ilan etmişti. İlanından sonra sadece dört ay ayakta kalabilen Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti 1933 ile ilanından sonra beş yıl hüküm süren Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin (1944) kuruluşlarının yıl dönümü olan 12 Kasım; Doğu Türkistan’ın bağımsızlık mücadelesinin hatırlanmasında ve Doğu Türkistanlı Uygur Türkleri ile diğer Türk toplulukları için büyük bir önem taşıyor. BİRİNCİ DOĞU TÜRKİSTAN İSLAM CUMHURİYETİ Bağımsızlık ateşini yakan Doğu Türkistanlılar, 12 Kasım 1933’te Birinci Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti kurdu. Hoca Niyaz’ın Cumhurbaşkanı ve Sabit Damollam’ın Başbakan olduğu bu Cumhuriyet, Çinli Müslümanların (Tunganlar) diğer Çinliler ile anlaşması ve Rusların da bu düşman kuvvetlere destek vermesi sonucunda büyük katliamlara maruz kalarak yıkıldı. YIKILIŞA GÖTÜREN ÇİN'DE KOMÜNİST VE SOVYET MANEVRALARI Doğu Türkistan’da dört yıllık milli ayaklanma, Çin içerisindeki komünistlerin ve Sovyetlerin Doğu Türkistan’da manevra alanı bulmasına neden oldu. Milliyetçi Çin hükumetinin bölgedeki isyanlardan sonra nüfuzunu Komünist Çinli komutanlara bırakması, Türkistanlılar için işleri daha karmaşık hale getirdi. Niyaz Hoca sonrası askeri birliklere komutan olan Abdu Niyaz, 1937’de Kaşgar’ı aldı. Çinlilere ve Ruslara karşı savaşabilmek için Tungan komutanlarla işbirliği girişiminde bulundu. Bunun üzerine, bölge geneline yayılan isyanı bastırmak için komünist Çinli vali Sovyetlerden yardım istedi. Sovyetlerin askeri takviyesinden sonra 1938 sonlarında ayaklanmalar bastırıldı. OSMAN BATUR DİRENİŞİ VE İKİNCİ CUMHURİYET 1940 yılına gelindiğinde Altay, Gulca ve Urumçi'de isyanlar çıkmış, Altay bölgesinde başarılar elde edilmiştir. Vali isyancıların isteklerini, özellikle Rusların bölgeyi terk etmesini anlaşmayla kabul ettiyse de bir yıl sonra bozdu. Osman İslam (Batur) bunun üzerine, Altay’da görev yapan bütün Rusları kurşunu dizdirdi. Osman Batur, 1944’e gelindiğinde hala bölgesine hakimdi. Bu sırada Doğu Türkistan, Çin’deki komünist ihtilalcilerin, milliyetçi Çin hükumetine karşı rahat zemin bulduğu bir alan haline geldi. Bundan yararlanan Uygur aydınları ve siyasileri, ayaklanmalara başladı. Nihayetinde Gulca’da Ali Han Töre, 12 Kasım 1944’te İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyetini kurarak Cumhurbaşkanı oldu. YIKILIŞ VE ÇİN İŞGALİ Uygur siyasetçiler, Milliyetçi Çin’e karşı Sovyetler ile yakınlaşmışlardı. Komünizm, Çin’de zafer elde ettikten sonra, Komünist Rusya ile iyi ilişkiler içerisinde olsalar da bu yeni yönetimi tanımadılar. Alma Ata’ya davet edilen Ahmetcan Kasimi, İshak Beğ, Abdülkerim Abbas ve Delil Han uçakları düşürülerek öldürüldüler. Cumhuriyetin en parlak önderlerinden Canım Han Hacı, Urumçi'de idam edildi. 1949’da Cumhuriyet tamamen Çin tarafından ortadan kaldırıldı. Osman Batur, son mücadeleleri sırasında Şubat 1951’de esir düştü. Nisan ayında Urumçi'de asılarak idam edildi. 1946’dan itibaren devlet başkanı Ahmetcan Kasimi oldu. Daha sonrasında Türkiye’ye iltica eden İsa Yusuf Alptekin ise bu hükumetin Genel Sekreterliği görevini yürüttü. Bu Cumhuriyet’in en büyük talihsizliği, Sovyet Rusya’ya karşı fazla iyimser olan tavırlarıydı.

Türk Ocaklarında Doğu Türkistan'daki Çin baskıları konuşuldu

Doğu Türkistan Türkleri, 12 Kasım 1933 ve 1944’te iki kez bağımsız bir devlet ilan etmişti. Bu nedenle, iki cumhuriyetin kuruluş yıl dönümü “Doğu Türkistan Milli Günü” olarak kutlanıyor. “KURULUŞUNUN 90. YILINDA DOĞU TÜRKİSTAN CUMHURİYETİ VE GÜNÜMÜZDE DOĞU TÜRKİSTAN” Doğu Türkistan’da 1933 ve 1944 yıllarında 12 Kasım’da ilan edilen iki cumhuriyetin kuruluş yıl dönümü ve Doğu Türkistan Milli Günü münasebetiyle, Türk Ocakları Genel Merkezi ve Uygur Akademisi Vakfı ortaklaşa olarak, “Kuruluşunun 90. Yılında Doğu Türkistan Cumhuriyeti ve Günümüzde Doğu Türkistan” başlıklı panel düzenledi. 11 Kasım 2023 tarihinde Türk Ocakları Genel Merkezinde düzenlenen panele; Türk Ocakları Genel Başkanı Prof. Dr. Mehmet Öz ve Yönetim Kurulu üyeleri, çok sayıda akademisyen ve Ankara'da yaşayan Doğu Türkistanlılar iştirak etti. "ÇİNLİYE KANAN, ÇİNLİYE İNANAN BİRİSİNİN SOYU EBEDİYEN İFLAH OLMAZ" Moderatörlüğünü Prof. Dr. Mehmet Şahingöz'ün yaptığı panel, saygı duruşu ve İstiklâl Marşı ve Doğu Türkistan Milli Marşı’nın okunması ile başladı. Panelde ilk konuşmacı olarak Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saadettin Yağmur Gömeç söze başladı. Gömeç, "Uygur-Doğu Türkistan" adlı sunumunu yaptı. Doğu Türkistan'ın Türk tarihindeki yeri, Uygur Türklerinin Türk kültürüne katkıları, coğrafı konumu, Çin işgali ile başlayan karanlık günleri detaylı bir şekilde anlatan Gömeç, sözlerini Bilge Kağan'dan şu alıntı ile sonlandırdı: "Bilge Kağan yazıtında, Çinliye kanan, Çinliye inanan birisinin soyu ebediyen iflah olmaz diyor bin 300 yıl önce. Hala bizim içimizde Mao denen alçağın ve Çinlilerden medet uman ve inanan birilerinin olması da Türk milleti için acı bir durum" ifadelerini kullandı. Daha sonra "İki Cumhuriyeti Kuran Münevverlerden Günümüz Ziyalılarına Değişim ve Dönüşüm" adlı sunumunu gerçekleştiren Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdürreşit Celil Karluk, Doğu Türkistan'ın işgalinden bugüne bölgede yaşanan katliamlar, Çin'in Doğu Türkistanlı aydınlara yönelik akıl almaz vahşi politikaları, bölgenin Türk dünyası için önemi ve Türk dünyasının Doğu Türkistan'daki vahşete suskun kalmasını anlattı. Karluk, Doğu Türkistan adının Türkiye'de neden "Sincan" olarak adlandırıldığına dikkat çekerek, "Doğu Türkistan ne oldu da Sincan oldu? Şimdilerde yeni bir uydurma olan Uygurlu sözcüğü piyasada yaygın. Bunu devlet erkanı da söylüyor, ezik siyasetçi ve aydın müsveddelerini diyorum. Çünkü bunların içinde Türk milliyetçisi olarak geçinenler de var" ifadelerini kullandı. "ABD'NİN KOMUTASINDAKİ YPG'NİN ELİNDE BİNLERCE ESİR TUTSAK UYGUR VAR" Doğu Türkistan meselesinin ABD tarafından kullanıldığını ve Batının bu durumu desteklediğini söyleyenlere sert tepki gösteren Prof. Dr. Karluk, "Sizce hakikaten Batı Doğu Türkistanlıları destekliyor mu? Amerika Birleşik Devletleri hakikaten destekliyor mu? Ben şunu soruyorum; ABD son yıllarda kaç tane dışarıda darda kalan, zorda kalan Uygurlara vatandaşlık verdi ki? Tayland'da Doğu Türkistanlılar hala Geri Gönderme Merkezinde çürüyor, onları götürebilirdi. Kendi komutasındaki YPG'nin elinde binlerce esir tutsak Uygur var. Mesela hakikaten Amerika desteklemiş olsa bunların olmaması gerekiyordu" değerlendirmesinde bulundu. Uygur Akademisi Genel Sekreteri Abdulhamit Karahan ise katılımcılara "Belgelerle Doğu Türkistan'da Çin'in Uyguladığı Asimilasyon ve Soykırım Politikaları" başlıklı bir sunum yaptı. Karahan, Uluslararası İnsan Hakları İzleme Örgütü tarafından özgür dünyaya ifşa edilen Doğu Türkistan'daki vahşetin belgelerini, uydu görüntüleri ile elde edilen Çin toplama kamplarını, kamplara atılan Uygur Türklerine uygulanan işkence yöntemlerini ve Türk dünyasındaki sessizliği aktardı. Karahan sunumunda Türkistan konusunda Türk devletlerinin Çin'in yanında yer aldığına dikkat çekerek, "Geçen ay BM'de Çin'i kınamak için bir oylama oldu ve 50'den fazla ülke Çin'i kınadı. Çin'i kınayan Müslüman ülkelerden sadece Arnavutluk vardı. Türkiye bile sessiz kaldı. 'Bizim Türk kardeşlerimiz ve Müslüman kardeşlerimizin hepsi, Çin'in yaptığı doğru ve Çin'i destekliyoruz' diye Çin'in tarafında yer aldı" ifadelerini kullandı. "ÇİN, TÜRK DÜNYASINA MUHTAÇ" Son olarak, Türk Ocakları Genel Başkanı Prof. Dr. Mehmet Öz konuşmacılara hitap etti. Öz, Doğu Türkistan'da yaşanan hadiselerin diğer işgal altındaki Türk topraklarında cereyan eden hadiselerden çok daha farklı olduğuna dikkat çekti. Çin'in Türk dünyasına muhtaç olduğunu ve Türk dünyasının Doğu Türkistan için elindeki kozun ve gücün farkında olması gerektiğini vurgulayan Öz, "Çin Türk dünyasına muhtaç. O halde bizde kendi imkanlarımızı ve gücümüzü bilmeliyiz. Bu kozu Türk dünyası, Türk devletleri ve Türkiye Cumhuriyeti kullanmalıdır. Bizim oradaki kardeşlerimizin haklarını vermesi ve onların kimliklerine saygı duymasının bizimle olan işbirliğinde kendi lehine bir faktör olacağını göstermemiz lazım" dedi. Program bitiminde katırılımcılara Türkistan pilavı ikram edildi.

Türk Ocakları Genel Merkezinde Doğu Türkistan paneli

Doğu Türkistan’da 1933 ve 1944 yıllarında 12 Kasım’da ilan edilen iki cumhuriyetin kuruluş yıl dönümü ve Doğu Türkistan Milli Günü münasebetiyle, Türk Ocakları Genel Merkezi ve Uygur Akademisi Vakfı ortaklaşa olarak, “Kuruluşunun 90. Yılında Doğu Türkistan Cumhuriyeti ve Günümüzde Doğu Türkistan” başlıklı panel düzenleyecek. Türk Ocakları Genel Merkezinde 11 Kasım 2023 tarihinde düzenlenecek olan panelin yöneticiliğini Prof. Dr. Mehmet Şahingöz yapacak; Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saadettin Yağmur Gömeç, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdürreşit Celil Karluk ve Uygur Akademisi Genel Sekreteri Abdulhamit Karahan konuşma yapacak.

#Doğu Türkistan Milli Günü