Kırgızistan ve Özbekistan yeni anlaşmalara imza attı

Özbekistan Dışişleri Bakanı Vladimir Norov, Kırgızistan'a resmi ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret kapsamında Dışişleri Bakanı Norov ile Kırgızistan Dışişleri Bakanı Kulubayev müzakereler sonucunda çok sayıda anlaşma belgesine imza attı.

Özbekistan Dışişleri Bakanı Vladimir Norov 3 Kasım 2022 tarihinde Kırgızistan'ın Başkenti Bişkek'e resmi ziyaret düzenledi. Ziyaret kapsamında Bakan Norov önce Kırgızistan Dışişleri Bakanı Ceenbek Kulubayev ile Kırgız-Özbek sınırının ayrı bölümlerine ilişkin anlaşma yapılmasının ardından Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ile görüştü. Söz konusu görüşmeler kapsamında iki ülke yetkilileri pek çok alanda bir dizi anlaşmaya imza attı.

"KIRGIZİSTAN VE ÖZBEKİSTAN ARASINDA 6 ANLAŞMA SAĞLANDI"

Kırgız Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Basın Servisi tarafından yapılan açıklamaya göre taraflar şu belgeleri imzaladı:

- Kırgızistan ve Özbekistan arasında Kırgız-Özbek devlet sınırının belirli bölümlerine ilişkin anlaşma;- Kırgızistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu ile Özbekistan Hükümeti arasında "Kempir-Abad" rezervuarının su kaynaklarının ortak yönetimine ilişkin anlaşma;- Kırgız Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı'na bağlı Su Kaynakları Servisi ile Özbekistan Su Yönetimi Bakanlığı arasında su yönetimi konularında işbirliği anlaşması;- Kırgız Cumhuriyeti Dijital Kalkınma Bakanlığı ile Özbekistan'ın "Uzarhiv" ajansı arasında işbirliği muhtırası;- Kırgız Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Akademisi ile Uluslararası Orta Asya Enstitüsü arasında işbirliği anlaşması;- iki ülkenin dış politika departmanlarının 2023-2024 işbirliği programı anlaşması." olmak üzere 6 Anlaşmaya imza atıldığı aktarıldı. "ÖZBEKİSTAN CUMHURBAŞKANI MİRZİYOYEV KIRGIZİSTAN'A GELİYOR"

Kırgızistan Cumhurbaşkanı SadIr Caparov, resmi ziyaret için ülkeye gelen Özbekistan Dışişleri Bakanı Vladimir Norov'u kabul etti. Cumhurbaşkanlığı Basın Servisi tarafından yapılan açıklamada, ikili görüşme kapsamında Kırgız-Özbek işbirliğinin daha da geliştirilmesi, ticari-ekonomik, kültürel-insani ve diğer ortak ilgi alanlarında ortak projelerin uygulanması konusunda görüş alışverişinde bulunulduğu aktarıldı.

Bakan Norov, ikili işbirliğinin tüm konularına ilişkin siyasi istişarelerin iki ülkenin bakanları düzeyinde yapıldığını kaydetti. Bunların arasında Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevkat Mirziyoyev'in Kırgızistan'a yapacağı resmi ziyaret, organizasyon ve içerik bölümleri ile diğer konular ele alındı.

Ayrıca görüşmede, Kırgızistan ile Özbekistan arasındaki devlet sınırına ilişkin anlaşmanın her iki ülkenin çıkarlarını karşıladığı kaydedildi.

"KEMPİR-ABAD" ANLAŞMAZLIĞININ YARIM ASIRLIK TARİHİ

Kırgızistan ile Özbekistan arasındaki sınır anlaşması geriye gidiyor gibi görünüyor. Buna Özgen ve Kara-Suu'daki "Kempir-Abad" rezervuarı ile ilgili protestolara neden oldu. Özbek SSC, Beregi bölgesi birliği sırasında Kırgız SSC'nin izniyle su deposu ve hidroelektrik santrali inşa etti. Ancak, komşular nesnenin sahipliğini aldı ve anlaşmazlık yarım asırdır çözülmedi.

Böylece Kırgız-Özbek sınırının en tartışmalı bölümlerinden biri olan "Kempir-Abad" rezervuarı daha karmaşık hale geldi.

Devlet sınırlarının sınırlandırılması konusunda hükumet heyetine ek olarak başkanlık eden Ulusal Güvenlik Devlet Komitesi başkanı Kamçıbek Taşiyev 26 Mart'ta bu konuda bir konuşma gerçekleştirmişti.

Taşiyev düzenlediği özel basın toplantısında, Kırgızistan ve Özbekistan'ın "Kempir-Abad" baraj gölünün Özbekistan topraklarına bırakılması ve su kaynaklarının ortak kullanılması konusunda anlaştıklarını bildirdi. Daha sonra sosyal medyada bir haraketlilik başladı ve Kara-Suu ve Özgen ilçelerinde yerel sakinlerin protestolarının devam etmesine neden oldu.

Daha sonra Taşiyev, Özbek tarafının Kırgız tarafına 4 bin 100 hektarlık araziyi tazminat olarak verdiğini belirterek sadece 300 hektarlık arazinin alınmadığını söyledi. Mevcut resmi Taşkent bu arazi yerine Bişkek'e Suzak ve Özgen ilçelerine bitişik bin hektarlık arazi vermeyi kabul ettiğini aktarmıştı.

Dolayısıyla bu, Özbekistan ve Kırgızistan'ın ilgili yetkilileri tarafından kabul edilen son protokolün bir şartıdır. İkinci koşula göre, aynı Özbekistan başka bir yerden 50 hektar daha arazi verecek ve "Kempir-Abad" su deposu barajının yakınında 50 hektar alacaktı.

Ancak, bazı grupların protestolarından sonra, Taşiyev başlangıçta barajın yakınındaki araziyi 20 hektara düşürmeyi önerdi, ancak yukarıda belirtildiği gibi daha sonra tamamen yeniden düşünmeyi kabul etti.

Açıklamanın ardından bu anlaşmanın tamamen iptal edilip edilmeyeceği bilinmiyor. Şimdiye kadar, konuşmasının Kırgızistan'ın genel olarak "Kempir-Abad" konusundaki tutumunu tersine çevirmekle mi yoksa söz konusu 300 hektarlık alanın su altında mı olduğu net değil.