İsmail Gaspıralı Kırım Tatar Kütüphanesi 30 yaşında

Rusya tarafından işgal edilen Kırım’da faaliyet gösteren İsmail Gaspıralı Kırım Tatar Kütüphanesi, 30. kuruluş yıl dönümünü kaydediyor.

Kırım Tatarlarının Vatan Kırım'a döndüğü 1990'lı yıllarda kültürel mirasın canlandırılması için faaliyete geçen İsmail Gaspıralı Kırım Tatar Kütüphanesinin kurulmasının üzerinden tam 30 yıl geçti.

İSMAİL GASPIRALI KIRIM TATAR KÜTÜPHANESİNİN KURULUŞ SÜRECİ

Kırım Tatarları, 1990'lı yıllarda toplu olarak vatanlarına dönmeye ve hayatlarını sıfırdan kurmaya başladı. Anavatana dönen Kırım Tatarlarının önemli görevlerinden biri halkın kültür mirasını yeniden canlandırmak oldu. Bu bağlamda, Kırım Tatar kültür mirasının canlandırılmasına yönelik çalışmaları birleştirecek bir merkez kurma fikri ortaya atıldı. Eylül 1990’da milli kütüphanenin açılması Kırım Tatar halkı için bir dönüm noktası ve çok önemli bir olay oldu.

Açılıştan önce, daha sonra Kırım Tatar kütüphanesinin ilk müdürü olan Ayder Emirov, ünlü dilbilimci Enver Ozenbaşlı ile birlikte Moskova’daki Lenin Merkez Kütüphanesine gitti. Kütüphanenin müdür yardımcısıyla görüşen Kırım Tatarları, Kırım ve Kırım Tatarları ile ilgili birkaç kitabı Kırım’a getirmeyi başardı.

KIRIM TATAR HALKI İÇİN ÖNEMİ BÜYÜK

Kırım Tatar kütüphanesi, ilk önce Akmescit Kent Kütüphanesinin bir şubesi olarak faaliyet gösteriyordu. Daha sonra kütüphane, Samokişa sokağı no. 8 adresindeki binaya taşındı. Bu bina, Kırım Tatar halkı için büyük önem taşıyor. 1905-1910 yılları arasında ve 1917-1920 yılları arasında ilgili binada ilk Kırım Tatar karma okulu (Rüştiye Mektebi) faaliyet gösteriyordu. Rüştiye Mektebi’nin kurucusu ünlü Kırım Tatar asilzade, hayırsever İsmail Mufti Zade idi.

KIRIM TATARLARINI BİRLEŞTİRDİ

Zamanında Rüştiye Mektebi Kırım Tatar çocukları için bilim merkezine dönüştüğü gibi aynı binada sürgünden sonra açılan ilk Kırım Tatar kütüphanesi de kendi etrafında Kırım Tatar bilim insanları ve tüm Kırım Tatarlarını birleştirdi.

Kütüphanede yer alan kitap ve materyaller, halk tarafından bir bir toplandı. Ünlü Kırım Tatar dilbilimcisi Basır Gafarov’un kütüphaneye bağışladığı 20 binden fazla kitap ve eserden oluşan benzersiz özel kütüphanesi, İsmail Gaspıralı Kırım Tatar Kütüphanesinin temelini oluşturdu.

KÜTÜPHANEDE 60 BİNE YAKIN ESER BULUNUYOR

Bugün kütüphanede 60 bine yakın kitap bulunuyor. Ender rastlanan kitaplar bölümünde bir mucize eseri sürgünden sonra sağlam kalan Kadıasker defterleri, savaştan önce basılan kitap, gazete ve dergiler, Eşref Şemizade, Riza Halid, Üsein Kurkçi, İdris Asanin’in el yazıları muhafaza ediliyor.

30 yıl içinde kütüphane, Kırım Tatar yazarların kitaplarının tanıtıldığı, ressamların resim sergilerinin ve sanatçıların söyleyişlerinin düzenlendiği önemli bir kültür merkezine dönüştü. Kütüphane bazında uzun yıllardır, ünlü Kırım Tatar şair, yazar, gazeteci Yunus Kandım tarafından oluşturulan İlham isimli genç Kırım Tatar şair ve yazarlar kulübü faaliyet gösteriyor.